نیلوفر قدیری: انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا امسال اهمیتی بیشتر از همیشه برای این کشور پیدا کرده‌است.

دمکرات‌های حاکم در مجلس نمایندگان و سنا خود را برای شکستی بزرگ آماده می‌کنند و این در حالی است که اختلافات میان گروه‌های سیاسی سنتی مانند دمکرات‌ها و جمهوریخواهان از یک‌سو و گروه‌های نوظهوری مانند جنبش‌های چای و قهوه از سوی دیگر، شدت گرفته‌است.

رسانه‌های آمریکا در روزهای اخیر با اشاره به سفر 10‌روزه باراک اوباما به آسیا که قرار است به فاصله 2روز بعد از انتخابات کنگره و آخر این هفته انجام شود نوشته‌اند که رئیس‌جمهور، خود را برای فرار از آمریکا بعد از شکست سنگین انتخاباتی آماده می‌کند. اوباما ابتدای این هفته در نطق هفتگی رادیویی و اینترنتی خود پیشاپیش به استقبال نتیجه این انتخابات رفت و از جمهوریخواهان خواست در آینده با سیاست‌های دولت همراهی بیشتری نشان دهند.

تلخی‌های این انتخابات برای اوباما بیشتر از هرکس دیگری است. سیاستمدار نسبتا جوان و رنگین‌پوست ایلی‌نویزی که در سال 2005 وارد سنا شد، خودش هم فکر نمی‌کرد که به این زودی به کاخ سفید راه یابد. یک سال بعد از ورودش به سنا، از پیت روز، رئیس دفترش شنید که باید برنامه‌هایش را برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2008 آماده کند چون ممکن است توفانی راه را برای ورود او به کاخ سفید بگشاید.

بخش مهم این توفان، بحران مالی بعد از ورشکستگی پی‌درپی بانک‌ها در سال 2008 بود. مردم از ناکامی‌های جورج بوش و حزب جمهوریخواه درعرصه داخلی و سیاست خارجی وحشت‌زده شده‌بودند و به شعار تغییر و امید اوباما دل بستند. اوباما بعد از کنار زدن هیلاری کلینتون در رقابت درون حزبی، رقیب پیر خود یعنی جان‌مک‌کین را هم به‌شدت مغلوب کرد.

بلایی که جورج بوش در 8 سال دوران ریاست‌جمهوری‌اش بر سر آمریکایی‌ها آورد و همچنین ناکامی‌های سیاست‌خارجی نومحافظه‌کاران تندرو، اقبال رای‌دهندگان به اوباما را بسیار بالا برد تا جایی که بسیاری فکر می‌کردند جمهوریخواهان تا یک نسل دیگر نمی‌توانند خود را بیابند. حالا اما با گذشت فقط 21 ماه همه چیز دگرگون شده‌است.

کسری بودجه سنگین، نرخ بالای بیکاری، رئیس‌جمهوری که تنها 2سال بعد از به قدرت‌رسیدن با افت شدید محبوبیت رو‌به‌رو شده، فضای سنگین ضد‌طبقه حاکم در واشنگتن و گروه مخالف نوظهوری که پرانرژی و تازه‌نفس است، این انتخابات را به رویدادی متفاوت در تاریخ رای‌گیری‌های میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا تبدیل کرده‌است. به عبارت دیگر همان توفانی که اوباما را یکدفعه به کاخ سفید پرتاب کرد اکنون کارکردی عکس برایش پیدا کرده و ممکن است خیلی زود او را به خط پایان برساند.

یکی از اشتباهات بزرگ اوباما که نقشی تعیین‌کننده در ایجاد وضعیت کنونی داشت، سرمایه‌گذاری بیش از حد و تأکید زیاد بر طرح اصلاح بیمه درمانی بود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که در میان 5 اولویت اصلی مردم آمریکا، این موضوع در ردیف پنجم قرار دارد؛ بیکاری، اصلاح نظام مالی، سر و سامان دادن به وضعیت بانک‌ها و پایان دادن به جنگ‌های فرامرزی به‌ویژه در افغانستان برای رای‌دهندگان آمریکایی مهم‌تر از اصلاح بیمه درمانی بوده‌است. اوباما با تأکید بر این طرح بخش عمده‌ای از طبقه کسب و کار و شرکت‌های بزرگ و ثروتمندان جامعه آمریکا را به نیرویی علیه خود تبدیل کرد.

ظهور جنبشی از درون جمهوریخواهان به نام جنبش چای فشار بر دولت اوباما را دوچندان کرد. این جنبش با جذب ناراضیان از حکومت در آمریکا که تعدادشان روز به روز بیشتر هم می‌شود، اکنون 2حزب دمکرات و جمهوریخواه را پشت سر گذاشته و به نیرویی قدرتمند در عرصه سیاست تبدیل شده‌است.

این جنبش که نامش را از جنبش ضداستعماری مردم ایالت بوستون آمریکا در 3قرن پیش گرفته، در یک سال گذشته توانسته‌است جای خود را میان مردم آمریکا باز کند. 3قرن پیش مردم بوستون در اعتراض به وضع مالیات بر چای توسط استعمارگران انگلیس در آمریکا، محصولات چای خود را به دریا ریختندو این واقعه تاریخی جنبش چای نام گرفت. چهره رسانه‌ای و سخنگوی این جنبش اکنون سارا پیلین است که در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر نامزد معاونت جان‌مک‌کین جمهوریخواه بود.

اکنون بخش عمده نامزدهای جمهوریخواه در این انتخابات با عنوان نماینده جنبش چای شرکت کرده‌اند. این نام و عنوان تازه باعث جلب توجه رای‌دهندگان شده و فشار بر دمکرات‌های حاکم را بیشتر کرده‌است.فلسفه برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در آمریکا این است که 2سال بعد از شروع به کار یک رئیس‌جمهور، هم میزان مقبولیت سیاست‌های او سنجیده شود و هم در صحنه سیاست و آرایش سیاستمداران تحولی ایجاد شود.

معمولا هم حزب حاکم در انتخابات میان‌دوره‌ای اقبال خوبی به دست نمی‌آورد. البته 2سال پیش وقتی اوباما با شعار تغییر و با محبوبیت بالای داخلی و خارجی وارد کاخ سفید شد کمتر کسی فکر می‌کرد وی 2سال بعد اینچنین با مشکل رو‌به‌رو شود.
در این انتخابات همه 435کرسی مجلس نمایندگان و 37کرسی از 100کرسی سنا به رأی گذاشته‌ می‌شود.

نظرسنجی‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که جمهوریخواهان 39 کرسی لازم در مجلس نمایندگان برای اکثریت یافتن در این مجلس را به دست می‌آورند. اما در سنا بعید به‌نظر می‌رسد که 10کرسی لازم برای اکثریت شدن را به‌دست آورند. اگر چنین شود و جمهوریخواهان مجلس نمایندگان را تسخیر کنند و دمکرات‌ها همچنان سنا را در کنترل داشته‌باشند، اتفاقی نادر در 80 سال گذشته به حساب می‌آید.

حساسیت این انتخابات برای احزاب و سیاستمداران آمریکا هزینه‌ مالی این انتخابات را به‌شدت بالا برده‌است. تبلیغات انتخابات مجلس نمایندگان به تنهایی یک میلیارد دلار هزینه داشته‌است. مشکل اصلی دمکرات‌ها در این انتخابات سرخوردگی طرفداران این حزب و اوباما و تصمیم آنها برای شرکت‌نکردن در انتخابات است.

استدلال این گروه از رای‌دهندگان این است که نمی‌خواهند به این زودی قضاوت کنند و رأی به سود یا علیه اوباما بدهند. آنها می‌خواهند برای قضاوت نهایی درباره اوباما تا انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری در سال 2012 صبر کنند اما شرکت‌نکردن آنها در انتخاباتی که طرف مقابل با عنوانی جدید و با انرژی بسیار، انگیزه حضور پای صندوق‌های رأی را دارد، به معنای شکست دمکرات‌های حاکم است.