مجید غمامی ، مسئول هماهنگی مطالعات طرح جامع در این زمینه گفت: وضعیت فعلی منطقه شهری تهران هم از این جهت که صدها هزار شهروند ایرانی در شرایط بسیار نامناسب محیطی، اجتماعی و اقتصادی به سر می برند و هم از این نظر که کیفیت محیطی و کارکرد و کارایی تهران در محاصره این حجم عظیم از نابسامانی ها به شدت در مخاطره قرار دارد، به هیچ وجه مطلوب و قابل قبول نیست.
وی که در نشست بررسی مطالعات فرادست طرح جامع تهران حضور داشت، ادامه داد: در حال حاضر جمعیت این مجموعه شهری 12 میلیون است و با حدود 700 کیلومتر مربع مساحت و هفت ونیم میلیون نفر جمعیت در کانون یک منطقه کلانشهری با وسعت تقریبی 6 هزار کیلومتر مربع قرار دارد. آبادی ها و شهرهای اطراف تهران نیز با مجموع جمعیتی حدود چهار ونیم میلیون نفر در شعاع 40-30 کیلومتری اطراف آن قرار گرفته است.
وی در ادامه به تغییرات جمعیتی این مجموعه شهری اشاره کرد و افزود: طی سالهای 45 تا 75 جمعیت پیرامون تهران از حدود 700 هزار به بیش از 5/3 میلیون نفر رسیده بود. همزمان با این تغییرات ، جریانات و التهابات در زمینه مدیریت داخلی شهر تهران، تنش های اجتماعی نواحی حاشیه نشین مشهد در سال 71 و به دنبال آن مسائل پیرامونی تهران در سال 73 موجب شد توجه مسئولان به آنچه در پیرامون تهران و سایر کلانشهرهای کشور می گذشت جلب شود.
غمامی عنوان کرد: بیشتر این کانون های جمعیتی نتیجه اسکان غیر رسمی گروه های محروم و کم درآمد بود که در شرایط بسیار بد اقتصادی و اجتماعی زندگی می کردند. این گروه ها به دلیل کمبودهای فراوان در زمینه تاسیسات و تسهیلات و زیرساخت های شهری و امکانات اشتغال و خدمات اجتماعی، دچار ناهنجاری های فراوان شده بودند و به شدت به تهران وابسته بودند.
این کارشناس شهری با تاکید بر اینکه تهران در محاصره این مشکلات نمی توانست جزیره امن باقی بماند، اظهار داشت: به همین دلیل موضوع مدیریت و تهیه طرح مجموعه شهری تهران و شهرهای اطراف آن در دستور کار دولت و وزارت مسکن و شهرسازی قرار گرفت. از سال 75 براساس مصوبه هیأت دولت مطالعاتی در این زمینه آغاز شد و منجر به تهیه طرحی شد که اوایل سال 81 توسط شورای عالی شهرسازی و یک سال بعد توسط هیات دولت به تصویب برسد.
مسئول هماهنگی مطالعات طرح جامع عنوان کرد: هدف این طرح ساماندهی و استقرار جمعیت و فعالیت در کل منطقه کلانشهری تهران بود و راهبردهای اصلی آن نیز تمرکززدایی از محدوده شهر تهران، تقویت کانون های جمعیتی پیرامونی و با هدف خودکفایی نسبی و کاهش وابستگی آنها به تهران بود.
وی با اشاره به راهبردهای این طرح ادامه داد: در چارچوب این طرح کنترل جمعیت شهر تهران در حد سقف 65/7 میلیون نفر،که در طرح جامع دوم تهران پیشنهاد شده بود، دوباره مورد تأکید قرار گرفت و برمبنای یک برنامه تقسیم کار منطقه ای نیز برای شهر تهران ایفای نقش به عنوان پایتخت و یک کلانشهر در سطح منطقه ای و جهانی در نظر گرفته شد.
غمامی از مسکوت ماندن این طرح که توسط بالاترین مراجع به تصویب رسیده ابراز تاسف کرد وگفت: این طرح تا کنون اجرایی نشده است در حالی که در شرایط فعلی نهاد مدیریت واحد مدیریت منطقه کلانشهری تهران هرچه سریع تر باید تشکیل شود. به این ترتیب می توان همزمان با ایجاد هماهنگی در عملکرد دستگاههای اجرایی ملی و محلی، پاسخگوی نیازهای مشترک توسعه و عمران شهرها و آبادی های مجموعه شهری تهران شد.
غمامی یکی از راهکارهای تسریع در ایجاد این نهاد را تدوین سیاست ها و برنامه لازم برای حل مسأله اسکان غیر رسمی در منطقه عنوان کرد و اظهار داشت: تدوین سیاست ها و برنامه های اجرایی به منظور تحقق اهداف طرح مصوب مجموعه شهری تهران در زمینه کاهش سهم جمعیتی تهران در مجموعه شهری، ارتقای وضعیت محیطی، اقتصادی و اجتماعی کانون ها و مراکز جمعیتی محروم منطقه از دیگر راه حل های این مساله است.
وی افزود: همچنین تدوین سیاست ها و برنامه های اجرایی به منظور تحقق اهداف طرح مصوب مجموعه شهری تهران در زمینه تقویت الگوی چند مرکزی در ساختار فضایی مجموعه شهری با هدف تمرکززدایی از تهران، ارتقاء وضعیت سایر شهرهای مجموعه و کاهش وابستگی آنها به تهران و نیز ساماندهی به اسکان و استقرار جمعیت و فعالیت و تقویت و تجهیز شبکه جابجایی و حمل و نقل در مجموعه شهری تهران از دیگر اقداماتی است که طرح جامع تهران برای حفظ بزرگ ترین مجموعه کلانشری کشور پیشنهاد داده است.
طرح تفصیلی تهران سال آینده آماده می شود
طرح های تفصیلی 22 منطقه تهران تا اواخر خرداد تقدیم کمیسیون ماده پنج شده و در نهایت تا یک سال دیگر آماده می شود.
هادی معصومی ، رییس کمیسیون ماده پنج شهرداری گفت: این 22 منطقه یعنی 700 کیلومتر و ما باید طرح تفصیلی 22 شهر را بررسی و تصویب کنیم. به دلیل دستور اکید شهرداری تهران و رییس شورای شهر ما تمام ظرفیت کمیسیون را برای تصویب این طرح ها گذاشته ایم.
وی که در یکی از کارگاه های بررسی طرح جامع تهران حضور داشت، ادامه داد: برای نخستین بار است که تمام دست اندرکاران امور شهرسازی پایتخت در تهیه یک طرح مشارکت داشته اند. پیش از این طرح های جامع به وسیله وزارت مسکن تهیه می شد اما طرح فعلی با مشارکت وزارت مسکن و شهرداری تهیه شده حتی مردم نیز به طور غیرمستقیم و از طریق شوراها در تهیه این طرح همکاری دارند.
معصومی به سیاست آینده این کمیسیون اشاره کرد و گفت: در طی ماه گذشته چندین طرح موضعی و موضوعی در کمیسیون به تصویب رسیده و ما به دنبال این هستیم که از این پس به جای اینکه پلاک ها را برای تصویب بیاوریم، پیش از آن سراغ پهنه ها برویم. زیرا به این ترتیب هم سرعت کار بالا تر می رود و راحت تر انجام می شود.
پایگاه اطلاع رسانی شهرسازی و معماری