این رویکرد در حالی مد نظر مسئولان تنظیم بازار نان قرار داشت که بسیاری از مصرفکنندگان از کاهش کمی و کیفی نان در نانواییها و عرضه چند نرخی این محصول گلایه داشته و در مقابل، مسئولان با تأکید بر برخوردهای نظارتی و افزایش عرضه آرد به نرخ دولتی تلاش داشتند تا این گلایهها را کاهش دهند.
با توجه به سهم اندک آرد در قیمت تمام شده نان، افزایش نرخ تورم، دستمزد، هزینه آب، برق، گاز و اجارهبها، تاکنون بسیاری از نانوایان امکان عرضه نان به نرخ مصوب را غیرممکن تلقی کرده و از سوی دیگر برخی تلاشهای اتحادیههای صنفی ذیربط برای افزایش قیمت نان نیز با توجه به تأثیر تورمی این محصول بر افزایش قیمت سایر اقلام مصرفی مسکوت ماند. در این شرایط دستاندرکاران تنظیم بازار نان، آزادسازی نرخ نان فانتزی و صنعتی را آزمونی برای عرضه نان به قیمت واقعی قلمداد کرده و تلاش کردند تا با اجرای این طرح زمینه ساماندهی بازار نان سنتی را فراهم کنند. با وجود این هنوز هم عرضه چندنرخی نان با کیفیت و حجم متفاوت چانه خمیر، شیوه مرسوم نانوایان برای جبران هزینه تمامشده تولید نان بوده و ساماندهی بازار این محصول به اجرای قانون هدفمندکردن یارانه وعده داده میشود.
نهایی شدن بسته سیاستی حمایتی نان
طی چند ماه اخیر گمانهزنیهای متفاوتی در زمینه تعیین قیمت نان پس از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه مطرح شد و مسئولان از تعیین قیمت نان پس از اجرای این قانون براساس قیمتهای جهانی، ملی و محلی خبر دادند؛ رویکردی که هنوز به درستی قادر به تبیین آینده بازار نان در کشور نیست. اما آنچه از گفتههای سیاستگذاران تنظیم بازار نان به ذهن متبادر میشود اینکه قیمت نان پس از اجرای این قانون، نرخی بیش از نرخ نانواییهایی که با آرد دولتی به تولید و عرضه نان میپردازند و کمتر از نرخ نانواییهای آزاد پز خواهد بود. در این شرایط چندی پیش معاون برنامهریزی و امور اقتصادی وزیر بازرگانی اعلام کرد، مقدمات اجرای قانون هدفمندسازی در بخش آرد و نان در وزارت بازرگانی فراهم شده است. به گزارش شابا، محمود دودانگه با بیان این مطلب تصریح کرد: پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها، قیمت آرد و گندم، ملی و قیمت نان بهصورت منطقهای محاسبه خواهد شد. وی با اشاره به بالابودن قیمت نان در واحدهای آزاد پز، افزود: قیمت نان در واحدهای دولتی بسیار پایین است که با اجرای این قانون قیمت متعادل خواهد شد.
همچنین با عرضه آرد به نرخ ملی، قیمت نان در واحدهای آزادپز کاهش مییابد و در واحدهای دولتی اندکی افزایش خواهد داشت که این افزایش قیمت با بهبود کیفیت نان جبران میشود. دودانگه با اشاره به تعیین قیمتها در کارگروه طرح تحول اقتصادی، افزود: وزارت بازرگانی مقدمات هدفمندسازی یارانه آرد و نان را فراهم کرده است و اکنون آمادگی اجرای آن در تمامی استانها وجود دارد. وی وضع ذخیره آرد و گندم کشور را در 30سال گذشته بیسابقه خواند و افزود: پس از اجرای قانون هیچ مشکلی از نظر تأمین گندم و آرد وجود نخواهد داشت. به گفته معاون وزیر بازرگانی بهطور قطع با اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها، گندم با نرخی نزدیک به قیمت جهانی در اختیار کارخانههای آرد قرار میگیرد و این امر کاهش قیمت موادغذایی با پایه آرد را در پی خواهد داشت. وی در ادامه با بیان اینکه بسته سیاستیحمایتی آرد و نان نهایی شده است، گفت: در بسته آرد و نان، حمایت از کشاورزان از طریق خریدهای تضمینی و همچنین حمایت از مصرفکنندگان، تداوم یافته و وزارت بازرگانی بهعنوان متولی امر، بستر اجرای قانون هدفمندسازی یارانه نان را فراهم کرده است که با نظر کارگروه، اجرا خواهد کرد.
نرخ نان آزادپزها برمبنای قیمت ملی گندم
از سوی دیگر برخی مسئولان بازار نان تلاش میکنند تا به نانوایان اطمینان دهند که اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها تأثیری منفی در ادامه فعالیت آنها حتی نانواییهای آزادپز نخواهد داشت چراکه قیمت نان آزادپز پس از اجرای این قانون بر مبنای نرخ ملی گندم تعیین خواهد شد؛ موضوعی که چندی پیش مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه8 آذربایجان شرقی در جلسه هدفمندکردن یارانهها با موضوع گندم، آرد و نان با بیان اینکه اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها موجب تحول عظیم در حوزه آرد و نان میشود، گفت: از آنجا که قیمت فعلی نان یارانهدار بسیار پایین است، در نتیجه نان تولیدی نیز با کیفیت پایین به مصرفکننده عرضه میشود و میتوان گفت که کمیت و کیفیت نامناسب نان اجحافی در حق مصرفکنندگان است.
علی شامینژاد، یارانه پرداختی دولت به نان را بیش از 40هزار میلیارد ریال عنوان کرد و به ایسنا گفت: تبدیلشدن 30درصد این رقم به ضایعات که رقمی بیش از 10هزار میلیارد ریال را شامل میشود اسراف بزرگی به شمار میرود که باید برای رهایی از وضع موجود به آزادسازی قیمت نان پرداخت. باید هزینه ضایعات نان در ایجاد زیرساختهای مناسب مورد استفاده قرار گیرد که هدفمندکردن یارانهها بهترین شیوه برای بهینهسازی این سرمایه ملی است.
وی توسعه و ایجاد واحدهای آزادپز، بهسازی و بازسازی نانواییها و توجه به کمیت نان را سیاست اصلی و صحیح دولت در راستای هدفمند کردن یارانه در بخش آرد و نان خواند و افزود: در سطح استان 3هزار و 800واحد یارانهپز داریم که 80تا 85 درصد آنها بازسازی و بهسازی شدهاند. همچنین یکهزار و 850 واحد آزادپز در استان مشغول فعالیت هستند که با سیاست دولت، امیدواریم شاهد افزایش نانواییهای آزادپز باشیم. وی تصریح کرد: نانوایان نباید نگران اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها باشند زیرا جز تغییر نسبی قیمت نان اتفاق دیگری از جمله تغییر میزان سهمیه را شاهد نخواهیم بود.