در واقع میان این دو کسب مقام ارتباط نزدیک و تنگاتنگی وجود دارد. نتیجه تفکر سیستمی و نظم دادن به امور و شفافیت فرایندهای اداری و گردش مالی و استقرار سامانههای نظارت مردمی بر فعالیتهای اداری همین است که همه مردم بهعنوان ناظر آن دستگاه عمل خواهند کرد و فساد اداری کمتر و کمتر خواهد شد.
این در حالی است که بهطور سنتی 3 دستگاه بلدیه (شهرداری)، نظمیه (پلیس) و عدلیه (دادگستری) همواره در طول تاریخ 100 سال اخیر جزو دستگاههای ناراضی تراش محسوب میشدهاند؛ حال برای نخستین بار است که یکی از این دستگاهها یعنی شهرداری جزو دستگاههای سالم اداری ارزیابی شده است.
برای اینکه در مورد شورای دستگاههای نظارتی کشور بهتر بدانید، باید گفت که این شورا متشکل از اصلیترین دستگاههای نظارتی کشور است که عبارتند از: سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، وزارت اطلاعات، دیوان عدالت اداری و سازمان حسابرسی. سازوکارهای نظارتی این دستگاهها دقیقترین سازوکارهای نظارت در کشور محسوب میشود و تصمیم این دستگاهها در اعلام برتری شهرداری تهران در ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که در جای خود نیاز به کالبدشکافی دارد.
از نظر علمی، استقرار سامانههای رایانهای و حذف فرایندهای دستی و انسانی از امور اداری به کاهش هر چه بیشتر دخالتهای سلیقهای کارکنان در امور اداری منجر میشود، تفکر مدیریتی دکتر قالیباف چه در زمانی که در مسئولیت فرماندهی پلیس قرار داشت و چه حتی قبل از آن و بعدا در مدیریت بزرگترین شهرداری کشور، براساس سیستماتیک کردن امور و ایجاد زمینههای ارتباط دقیق و نظارتی مردم بر فعالیتهای اداری بوده است. همگان تجربه شیرین راه اندازی پلیس 110 را به یاد دارند و کسانی که وضعیت قبل از استقرار و راهاندازی پلیس 110 را به خاطر میآورند، بهتر میتوانند فعالیتهای پلیس کشور را به 2دوره قبل و بعد از راهاندازی پلیس 110 تقسیم کنند.
همین تفکر مدیریتی در زمان مدیریت شهرداری تهران منجر به راهاندازی سامانههای 137 و 1888 شد بهطوری که امروز کانال ارتباطی مردم با شهرداری، یک کانال مطمئن و 24ساعته است که به سرعت به مثابه یک سیستم عصبی قدرتمند رایانهای، گرهها و مشکلات حوزه شهری را با استفاده از اطلاعات و گزارشهای مردمی شناسایی کرده و به وسیله همین سیستم، دستورات لازم به شهرداریهای مناطق داده میشود و گزارش عملکرد انجام شده نیز با همین سیستم از مدیران عملیاتی اخذ میشود. سامانه 1888 نیز بهعنوان سامانه نظارت مردم بر عملکرد مدیران شهری راهاندازی شده که مجموعه این اقدامات در کنار اطلاعرسانی شفاف به مردم در پرتال شهرداری تهران به نشانه www.tehran.ir باعث شده تا هیچ چیز در سیستم شهرداری به صورت مخفی باقی نماند.
سامانههای دیگری نیز در شهرداری در بخش اخذ عوارض، ترافیک شهری، نوسازی، ساختمان، مالی و خدماتی راهاندازی شده که بر بستر فیبر نوری قدرتمند میان تمام مناطق و نواحی شهرداری، امکان ارتباط مستمر و سریع بخشها را فراهم کرده و گزارشگیری از فعالیتهای مالی ازجمله میزان اخذ عوارض و بهطور کلی درآمدهای شهرداری و نحوه هزینه کردن آنها را به صورت روزانه امکانپذیر ساخته است و امروز شهرداری قادر است نحوه هزینهکرد درآمدها در پروژههای مختلف را بهطور روزانه به مردم گزارش بدهد. شاید در همین سالهای نهچندان دور به خاطر دارید که گاهی اعدادی در حد چندصد میلیارد تومان در همین شهرداری هزینه شده بود که هیچگاه محل هزینه آنها مشخص نشد و حتی مجلس نیز از ورود به این زمینه منصرف شد. همچنین متخصصان ادعا دارند که از سال 70 تا سال 80 در مورد مسائل مالی و نحوه هزینه شدن عوارض در پروژههای مختلف شهرداری تهران نمیتوان اظهار نظر دقیقی داشت. این یعنی هیچ مکانیسمی برای شفافسازی درآمدها و هزینهها در این دوره کاری وجود نداشته و اداره امور به صورت غیرشفاف انجام شده است.
امروز سامانههای الکترونیک شهرداری تهران به گونهای است که شهروندان حتی میتوانند مشخصات قبور اموات خود را نیز از طریق پرتال شهرداری جستوجو کنند، با موبایل به شهرداری پیامک بزنند و وضعیت نظافت کوچه خود را گزارش کنند و از طریق اینترنت و تلفن همراه از آخرین وضعیت ترافیک تهران مطلع شوند.
مردم از طریق این سامانهها بهعنوان چشمان ناظر مدیران شهرداری عمل میکنند و هر تخلفی از سوی هر مسئولی در هر ردهای از شهرداری از چشمان مدیران پنهان نمیماند، حذف دخالتهای انسانی و مکانیزه کردن فعالیتها و شفافیت امور باعث شده تا زمینههای فساد اداری تا اندازه زیادی از بین برود. این روند میتواند بهعنوان الگویی نوین از مدیریت در ایران توسط سایر دستگاهها بهکار گرفته شود، اگر مردم در همه فعالیتها محرم تلقی شوند و همه تصمیمها صریح و شفاف به اطلاع آنها رسانده شود، آنها نیز به دستگاهها اعتماد کرده و با مشارکت و همکاری صمیمانه زمینه رشد و پیشرفت را فراهم میکنند.
برای اجرای این تفکر باید از دانش و فناوریهای نو بهدرستی و در سطح مطلوب استفاده کرد و گریزگاههای رشوه، فساد، پارتیبازی و تخلف را با روشهای سیستمی مسدود ساخت.