در حال حاضر اطلاعاتی در دست است که نشان میدهد مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان و جوانان افزایش چشمگیری یافته و از نظر اکثر کسانی که با نوجوانان کار میکنند، مهمترین خطر تهدیدکننده این گروه این است که آنها به عنوان واکنشی در قبال قرار گرفتن مکرر در موقعیتهای نامناسب از جمله احساس ناامنی، فشار، آشفتگی روانی، تعارض با والدین یا مشکلات زندگی روزمره به مواد مخدر پناه برند، همچنین سوءمصرف مواد مخدر در بسیاری افراد از سنین دبیرستان آغاز میشود و از مهمترین راههای کاهش مصرف در بزرگسالی، پیشگیری از آن در نوجوانی است.
اما آمارهای موجود در خصوص وضعیت گرایش به مواد مخدر دانشآموزان کشورمان را هنگامی که در کنار تغییر الگوهای مصرف مواد مخدر به کراک، شیشه، ... و به ویژه شیوع داروهای روانگردان قرار میدهیم، وضعیت نگرانکنندهتر میشود، به طوری که در گزارشهای تطبیقی نیز شاهدیم بین مصرف مواد مخدر، روابط ناسالم و پرخطر جنسی و ایدز نیز رابطه تنگاتنگی شکل گرفته است.
بر این اساس در راستای دستیابی به آموزش و پرورش سالم، با نشاط و عاری از مواد مخدر و حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمی و روانی دانشآموزان، والدین و کارکنان، توانمندسازی دانشآموزان و کارکنان در برابر سوءمصرف مواد مخدر، کمک به گسترش و رشد فرهنگ پیشگیری، ایجاد نگرش منفی نسبت به مواد مخدر در دانشآموزان، کاهش میزان شیوع سوءمصرف در بین دانشآموزان، ارتقای سطح مهارتهای زندگی بین دانشآموزان و ... طرح جامع پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد در بین دانشآموزان ایران جهت اجرا در سالهای 85 تا 88 تدوین شد.
فریدی، مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و مواجهه با بلایای طبیعی آموزش و پرورش در تشریح جزئیات این طرح گفت: ارتقای سلامت یا سلامتنگری، توانمندسازی، پیشگیری مبتنی بر جامعه و برنامهریزی پیشگیرانه سیستمی، از مهمترین چارچوبها و رویکردهای نظری طرح جامع پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد در بین دانشآموزان است.
وی کاهش آماری معنادار دانشآموزان در معرض خطر و سوء مصرف مواد مخدر، افزایش آماری آگاهی دانشآموزان و کارکنان مدرسه، والدین و ایجاد نگرش منفی معنادار دانشآموزان در برابر مصرف مواد مخدر، الکل و دخانیات را از جمله اهداف کلی این طرح خواند و گفت: به علاوه سیاستگذاری و تعیین خط مشیهای کلان مربوط به چگونگی اجرای طرح، فراهمسازی زمینههای ساختاری و اجرایی لازم جهت تسهیل و اجرای مطلوب طرح، تعیین برنامههای عمل، هماهنگی و مدیریت کلان جنبش فراگیر پیشگیرانه و هماهنگی و جلب مشارکت سایر دستگاهها در زمینه پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر از مأموریتهای طرح جامع پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد در بین دانشآموزان خواهد بود.
فریدی با اشاره به راهبردهای مورد نظر طرح افزود: پیشبینی ساختار مناسب سازمانی و برنامهای در آموزش و پرورش به منظور دستیابی به اهداف کلان طرح جامع، محوریت و اولویتبخشی به آموزش و پژوهش به منظور توسعه و بهبود کیفیت طرحها، بکارگیری و مشارکت کلیه ظرفیتها و بخشهای وزارت آموزش و پرورش، برقراری ارتباطات برون سازمانی و درونبخشی، ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در بین سازمانهای درون بخشی آموزش و پرورش و ... از جمله راهبردهای مورد اشاره در طرح است.
به گفته مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و مواجهه با بلایای طبیعی آموزش و پرورش توجه و تاکید بر سلامتنگری و ارتقای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی در برابر سوءمصرف مواد مخدر در دانشآموزان، تقویت و تاکید بر الگوهای آموزشی و اطلاعرسانی در زمینه سوءمصرف، توجه ویژه به مناطق آسیبپذیر، محروم و مدارس در معرض خطر، توجه به ضرورت ایجاد برنامههای جایگزین و تقویت مداخلات پیشگیرانه آموزشی، روانی و اجتماعی و ... از جمله سیاستهای در نظر گرفته شده برای اجرای طرح جامع خواهد بود.
وی جمع اعتبارات برآورد شده مورد نیاز برای اجرای طرح جامع پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد در بین دانشآموزان را 142 میلیارد و 318 میلیون تومان برای اجرا در سال اول خواند و تصریح کرد: این اعتبار در حوزههای پژوهشی، اطلاعرسانی، آموزش، فعالیتهای جایگزین و خدمات حمایتی صرف خواهد شد.
فریدی طرح توانمندسازی و مصونسازی مدارس، اجرا و توسعه طرح خدمات حمایتی همتایان، اجرا و توسعه طرح مدرسه یاوران، راهاندازی و توسعه مراکز مداخله در بحران، خدمات حمایتی و مشاورهای حضوری و تلفنی و تأسیس صندوق حمایت از دانشآموزان در معرض خطر را از جمله خدمات حمایتی در قالب طرح فوق خواند و ادامه داد: برگزاری اردوهای فرهنگی، تفریحی و آموزشی، تشکیل و یا سازماندهی انجمنها و تشکلهای دانشآموزی با محوریت پیشگیری از مصرف مواد مخدر و ... از جمله فعالیتهای جایگزین و اجرای برنامه آموزش مهارتهای زندگی، مروج سلامت، پیشگیری مشارکتی مدرسه محور و ... از جمله فعالیتهای آموزشی در قالب طرح خواهد بود.