رضا کیمیایی: با آغاز قانون هدفمندی یارانه‌ها و تکاپوی وزارتخانه‌های مختلف برای انجام اموری جهت رفاه مردم، طرح‌های فراوانی با شرایط گوناگون در رسانه‌ها مطرح می‌شود. از جمله طرح‌هایی که تبلیغ زیادی برای آن در بازار لوازم خانگی شده طرح «تأمین» است.


طرح تأمین طرحی است که از سوی وزارت صنایع برای خرید لوازم خانگی در نظر گرفته شده و همزمان با اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها به اجرا در آمده است و براساس آن 10قلم لوازم خانگی با برخورداری از 7 تا 10 درصد تخفیف ارائه می‌شود.

اجاق گاز، تلویزیون( LCD و LED)، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، فرش ماشینی، یخچال، یخچال- فریزر، گیرنده‌های دیجیتال، چرخ خیاطی و کولر آبی، 10قلم کالایی هستند که در مرحله اول اجرای طرح تأمین مشمول تخفیف شده‌اند. بازوی اجرایی این طرح، سایت بهین یاب است که به عنوان درگاه ملی انتخاب محصول کالا و خدمات طراحی شده است.

به زعم مسئولان وزارت صنایع، مزیت و ویژگی اصلی این طرح، ‌فروش اقساطی محصولات باکیفیت تولید داخل بدون نیاز به تضمین و بدون دریافت سود است. در این میان کارشناسان این طرح تا چه حد روی ضرورت نیاز مردم به اقلام اعلام شده یا قیمت‌های آن در سایت بهین‌یاب مطالعه کرده‌اند، جای سؤال دارد.

به‌نظر می‌رسد هدف اساسی طرح تأمین هدایت افزایش نقدینگی در جامعه به‌واسطه بازتوزیع یارانه‌های نقدی است اینکه این هدایت به نفع تولید‌کنندگان است یا مصرف‌کنندگان، در طول زمان مشخص می‌شود اما در حال حاضر چند نکته اساسی مطرح است.

1- اعلام تخفیف‌های 7 تا 10درصدی برای کالاهای نامبرده نسبت به قیمت شهریور ماه سال‌جاری با چه منطقی اجرا شده است؟ چرا که اعلام این تخفیف‌ها از طریق این سایت و مقایسه با قیمت‌های بازار این موضوع را نشان می‌دهد که قیمت‌های اعلام شده نه تنها 10درصد کمتر از قیمت بازار نیست بلکه گران‌تر از آن هم است و اختلاف قیمتی که مسئولان وزارت صنایع از آن نام می‌برند، تنها حذف سود 7 تا 10درصدی قیمت خرده‌فروشی است.

2- آیا با حذف سود خرده‌فروشی می‌توان از تولیدکننده داخلی حمایت کرد؟ پیش از این هم تولید‌کننده محصول باکیفیت داخلی از طریق همین شبکه توزیع خرده‌فروشی کالای خود را می‌فروخت و هیچ نیازی به تبلیغات در این سطح هم نبود.

3- آیا حذف گروه عمده‌ای از توزیع‌کنندگان لوازم خانگی با شعار حمایت از تولید داخلی می‌تواند مسکنی بر واقعی‌شدن قیمت‌ حامل‌های انرژی در بخش تولید و صنعت باشد؟ اتحادیه کشوری لوازم خانگی به‌عنوان اتحادیه تخصصی این صنف می‌توانست مددکار این طرح باشد. البته به زعم محمد طحان‌پور، رئیس اتحادیه کشوری لوازم خانگی هیچ‌گونه هماهنگی در این خصوص صورت نگرفته است.

4- عدم‌هماهنگی با صنف توزیع‌کننده لوازم خانگی می‌تواند لطماتی نظیر عرضه کالای بی‌کیفیت یا با برند‌های نامشهور را
در بر داشته باشد که با نگاهی به فهرست اعلام شده در سایت بهین‌یاب به‌راحتی می‌توان به این نتیجه رسید.

5- فروش لوازم خانگی از طریق اینترنت تا چه حد می‌تواند مصرف‌کننده نهایی را نسبت به انتخاب کالای خود ترغیب کند؟ در حالی‌که این سایت امکان نمایش تصاویر کالا به‌صورت چند‌بعدی را ندارد. گذشته از این مسائل به‌راستی مدیر این طرح تا چه میزان اصول مربوط به تجارت الکترونیک و نحوه خرید از طریق اینترنت را در طراحی سایت مذکور رعایت کرده است؟ به‌راستی با ضریب نفوذ 30درصدی اینترنت در کشور و عدم‌آشنایی خانواده‌های متوسط کشور در خریدهای اینترنتی، این طرح تا چه میزان
می‌تواند مردم را به خرید کالا از این سامانه ترغیب کند.

6- با توجه به‌وجود شبکه‌های پخش کالا و خدمات و نمایندگی‌های معتبر تولید‌کنندگان داخلی، اجرای طرح تأمین و عرضه کالا در درب کارخانه تا چه حد می‌تواند نیاز مشتریان را برآورده کرده و باعث ضرر و زیان به شبکه‌های پخش و نمایندگی‌های مجاز نشود.
در میان پرسش‌های فراوانی که برای این طرح به‌وجود آمده به‌نظر می‌رسد طرح تأمین به نوعی با طرح «میزان یک» که به ابتکار وزارت بازرگانی و با وام خرید 5/1 میلیون تومانی برای کارمندان دولت در نظر گرفته شده بود، تداخل دارد. وزیر بازرگانی در پاسخ به تداخل این دو طرح و عدم‌هماهنگی لازم بین دو وزارتخانه می‌گوید:«طرح تأمین و طرح میزان یک می‌تواند مکمل یکدیگر باشد. مبنای پرداخت اقساط از طریق یارانه‌ها در طرح تأمین و وام 5/1میلیون تومانی اعتباری در طرح میزان یک باعث تفاوت این دو طرح شده است اما ما هم معتقدیم که این دو طرح می‌توانند با هم یکپارچه شوند و در این خصوص نیز جلساتی با کارشناسان دو طرح برگزار شده است.»

طرح میزان یک که با پشتوانه مطالعاتی قوی و استفاده از زیرساخت‌های تجارت الکترونیک راه‌اندازی شده است، نزدیک به یک‌سال گذشته نتوانسته توفیقات لازم را برای طراحان آن داشته باشد. اما مسئولان وزارت صنایع با نیت کمک به تولیدکننده داخلی و حمایت از مصرف‌کننده با چند تفاهمنامه و یک سایت ضعیف به‌دنبال اجرای این طرح هستند.

به‌نظر می‌رسد مسئولان وزارت صنایع با مطالعه بیشتر روی این طرح و استفاده از پتانسیل اتحادیه‌های تخصصی این صنف هرچه بیشتر در مسیر اعتلای اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها پیش روند تا در نهایت برنده نهایی قانون هدفمندکردن یارانه‌ها و طرح‌های جانبی آن‌که انتظار می‌رود در ماه‌های آتی افزایش پیدا کند، مردم باشند.

البته باید این موضوع را در نظر داشت که کالاها و قیمت‌های عرضه شده در این سایت مرتبا دستخوش تغییر می‌شود و این نیز
از جمله نکاتی است که مدیران طرح باید به آن عنایت ویژه داشته باشند.