آرهوس، دومین شهر بزرگ دانمارک و هفتمین شهر بزرگ در میان کشورهای اسکاندیناوی است که به‌عنوان بندرگاه اصلی کشور، در قسمت شرقی یوت‌لاند جای دارد.

این شهر بزرگ‌ترین شهر و به‌طور غیررسمی مرکز شبه‌جزیره اسکاندیناوی به شمار می‌رود که براساس سرشماری‌های سال 2010 میلادی جمعیت آن برابر با 242 هزار و 914 نفر است و با احتساب شهرک‌های اطراف به 307هزار و 119 نفر می‌رسد. ضمن اینکه جمعیت حومه آرهوس چیزی در حدود 800هزار نفر است. همین تعداد جمعیت سبب شده است تا شهردار و متولیان شهرسازی و معماری در آرهوس مانند تعداد دیگری از شهرهای اروپایی درصدد برآیند تا با استفاده از تکنولوژی‌های نوین معماری که با محیط‌زیست نیز سازگار هستند، تغییراتی در شیوه‌های معمول و متداول ساخت و ساز ایجاد کنند.

براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، به‌زودی فرم جدیدی از ساختمان‌های مسکونی طراحی می‌شود که در آنها اصول و استانداردهای زیست‌محیطی دنیای امروز در حد اعلا جلوه‌گر خواهد شد.

کارشناسان شهرسازی آرهوس، منطقه تازه تأسیس لیستروپ را به‌عنوان پایلوت انتخاب کرده‌اند و در آن منطقه اقدام به ساخت آپارتمان‌هایی کرده‌اند که در آنها انرژی به شیوه‌ای سنجیده و معقول مصرف می‌شود. این سبک از ساخت‌و‌ساز که به «ساخت‌و‌ساز سبز»، معروف است از عایق‌بندی‌های مناسبی بهره می‌برد که سبب حفظ گرما و خنکی بنا در فصول سرد و گرم سال می‌شود.

در این خانه‌ها، دیوارهای پر از درز و شکاف، هوای سرد فصل زمستان و گرمای غیرقابل تحمل تابستان جای خود را به محیطی مطلوب، فارغ از مشکلاتی این‌چنینی داده است. تکنولوژی و اصول به کار رفته در این خانه‌ها، از نظر اقتصادی هزینه‌های گرمایش را از بیش از 200 یورو در ماه به کمتر از 50یورو کاهش داده است؛ به‌ویژه اگر زمستان بسیار سرد باشد.

یکی از موارد درخور توجه در این خانه‌ها که به خانه‌های سبز آرهوس معروفند، استفاده از باتری‌های خورشیدی روی بام خانه‌ها برای ذخیره انرژی است که از آنها برای تأمین انرژی مورد نیاز روشنایی بیرون خانه، روشنایی متعارف خانه و سرویس‌های بهداشتی استفاده می‌شود.

شیوه ساخت و ساز سبز در خانه‌های لیستروپ که متأثر از فناوری‌های تعریف شده در پروژه «خانه‌سازی‌ بادوام در اروپا» (SHE) است، سبب شده تا نیاز به انرژی 70درصد کاهش یابد.

براساس اظهارات «پال یورگنسن»، یکی از کارشناسان و هماهنگ‌کننده‌های دانمارکی این پروژه، بهره‌مندی از چنین شیوه‌ای ساخت‌و‌ساز خانه‌های مسکونی را یکی از آسان‌ترین و ساده‌ترین فرایندها برای ذخیره آسان انرژی کرده است. در خانه‌‌سازی‌ بادوام و سبز، 90درصد خانه‌ها از چوب ساخته شده و تقریبا 100درصد مواد به کار رفته در آنها نیز تجدیدپذیر هستند.

وین، جلودار متابولیسم شهری

کمی آن‌سوتر،مسئولان شهرسازی شهرداری وین،پایتخت اتریش، نیز در حال اجرای شیوه ساخت و ساز سبز که بخشی از پروژه خانه‌سازی‌ بادوام در اروپا به‌شمار می‌آید، هستند.

در این شهر، که یکی از پروژه‌های پایلوت تحقیقات ساخت‌و‌ساز سبز اتحادیه اروپا در آن اجرا می‌شود، سعی شده تا طرح اولیه‌ای از شهرهای آینده به شیوه‌ای کاملا منحصربه‌فرد ارائه شود.

شهرداری وین در تعریف فرایندهای جدید ساخت‌وساز خود سعی کرده است جنبه توسعه شهری را با توجه به محدودیت‌های زمانی و سرعت رشد تکنولوژی و فناوری در زندگی امروز، به‌عنوان یک اولویت مد نظر قرار دهد. کارشناسان ساخت و ساز و توسعه شهری شهرداری وین و متخصصان محیط‌زیست در این فرایند به مواردی همچون تغییرات آب و هوایی، انتشار دی‌اکسید کربن و استفاده بهینه از زمین توجه خاص دارند. به‌طوری که مدل ساخت و ساز سبز خود را با موضوع «متابولیسم شهری» اجرایی کرده‌اند.

در این پروژه (متابولیسم شهری) که زیر‌نظر «کریستوف شرمر»، هماهنگ‌کننده طرح متابولیسم شهری موسوم به «SUME» اجرا می‌شود، سعی شده تا از حاشیه شهر به‌دلیل تراکم پایین و فاصله کمی که با مناطق مسکونی دارند، به‌عنوان فضایی با پتانسیل تبدیل شدن به شهرک‌های حومه‌ای استفاده شود.

براساس نتایج به‌دست آمده از تحلیل‌های کارشناسی، شهر وین در 40سال آینده از نظر فضای شهری با به‌کارگیری 100کیلومتر مربع از زمین، 54درصد رشد خواهد کرد. با توجه به چنین دستاوردی و با رویکرد طراحی دقیق و استادانه و به‌کارگیری اصول ساخت و ساز سبز، هزینه این میزان رشد تا 80 درصد کاهش خواهد یافت.

مسئولان بخش ساخت‌و‌ساز شهرداری وین در پروژه‌ توسعه شهری خود، 3 رویکرد جداگانه را مد نظر قرار داده‌اند:
1- برنامه‌ریزی حمل‌ونقل
2- مصرف بهینه انرژی
3- توجه به اصول کیفی مانند طراحی و معماری

در این پروژه سعی شده است تا به چگونگی تأثیر این 3رویکرد در توسعه آتی شهرها و ترکیب آنها با یکدیگر و به‌طور خاص متابولیسم شهری توجه خاص شود.

در آن بخش از تحقیقات پژوهشگران که مربوط به متابولیسم شهری می‌شود، نکات مهمی مشخص شده که بر مبنای آن می‌توان گفت، اقدامات سنجیده و معقول در ساخت‌وساز و توسعه شهرها می‌تواند تأثیرات زیست‌محیطی چشمگیر و مثبتی به‌دنبال داشته باشد.

کنترل رفت‌وآمد، بهبود متابولیسم

یکی از موارد درخور توجه در چنین توسعه‌ای ایجاد شرایطی خاص برای کنترل رفت‌وآمدهای زائد است. حذف رفت‌وآمدهای بی‌مورد و تعریف امکانات لازم برای ساکنان این مناطق کمک می‌کند تا به مقدار قابل‌توجهی از میزان استفاده از خودروی شخصی و حتی سیستم حمل‌ونقل عمومی کاسته شود. تحقق چنین پیش‌بینی‌‌ای سبب خواهد شد انرژی کمتری استفاده، گاز دی‌اکسید‌کربن کمتری منتشر و جلوی گسترش افقی شهر نیز گرفته شود.

مشارکت فراقاره‌ای

پروژه متابولیسم شهری بلندمدت برای اروپا با مشارکت چندین مؤسسه‌ تحقیقاتی از 9 کشور اروپایی، آسیایی و آمریکایی و تعدادی از شهرداری‌های شهرهای پایلوت، با هدف ارائه مدلی مناسب برای طراحی شهرهای آینده در حال اجراست. بخش عمده تحقیقات علمی این پروژه بر کاهش مصرف و کم‌کردن آلودگی هوا و کره زمین در کنار ارتقای سطح آگاهی زیست‌محیطی مردم، استوار است. در حقیقت این تحقیقات، در راستای دستیابی به نتایج بهتر، موارد سازگار و قابل انطباق‌تر انجام شده است تا به این ترتیب سطح زندگی شهرنشینی بهبود یابد.