فیزیک‌دانان سرن اعلام کرده‌اند که برنامه خاموش شدن قدرتمندترین برخورد‌دهنده ذره‌ای جهان در سال 2012 به منظور بازبینی و تعمیرات تغییر کرده و این آزمایشگاه فیزیکی در این سال نیز به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

به گزارش مهر، این تغییر در برنامه برخورددهنده هادرون به آن معنی خواهد بود که دانشمندان برای تعقیب بوزون هیگز و دیگر اسرار جهان هستی، زمان بیشتری در اختیار دارند و همچنین به این معنی خواهد بود که برخورد دهنده بزرگ هادرون در زمانی که در تاریخ مایان‌ها به‌عنوان روز پایان جهان تعیین شده، خاموش خواهد بود.

هیچ دلیلی وجود ندارد که براساس تقویم مایان‌ها، یعنی سال 2012 روز پایانی برای جهان وجود داشته باشد.
برخی بر این باورند که در این روز رویدادی عظیم باعث از هم پاشیدن جهان خواهد شد اما این فرضیه هیچ پایه و اساس تاریخی یا کیهانی ندارد و برخی دیگر نیز برخورددهنده بزرگ هادرون را عامل وقوع این رویداد می‌دانند زیرا باور دارند که این آزمایشگاه بزرگ فیزیکی با ایجاد سیاهچاله‌های هولناک، جهان را در خود فروخواهد کشید. دلیل اصلی تمدید طول‌مدت فعالیت هادرون، رضایت دانشمندان از عملکرد این دستگاه عظیم بوده است.

هدف هادرون

بــرخــورد دهنده بـــزرگ هادرون (Large Hadron Collider) یا ال‌اچ‌سی (LHC) یک شتاب‌دهنده ذره‌ای و برخورددهنده در سرن در نزدیکی ژنو سوئیس است. این پروژه در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی (۲۰ شهریور ۱۳۸۷) پس از ۲۰ سال آماده‌سازی، آغاز به کار کرد. هدف از ساختن آن شناخت اجرام ماده در حد فاصل 10 به توان منهای 23‌سانتی‌متر، آزمون نظریه استاندارد ذرات، کشف اجزای یافت نشده مدل استاندارد، آزمون نظریه ابرتقارن و نظریه وحدت بزرگ است. از دیگر اهداف مهم این پروژه، کشف ذره بنیادی هیگز است که فیزیک‌دانان ذرات بنیادی وجود آن را پیشگویی کرده‌اند. ذره هیگز یا بوزون هیگز دخیل در ایجاد جرم در ذرات بنیادی است. در این آزمایشگاه، پروتون‌ها، در یک تونل ۲۶ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازه ۱۴تریلیون الکترون ولت انرژی می‌گیرند و به هم برخورد می‌کنند تا این برخورد، ردی از بوزون هیگز را نشان‌دهد.

پروژه ALICE

یکی از پروژه‌های سرن در این برخورددهنده، یعنی پروژه ALICE به صورت ویژه برای برخورد دادن یون‌های سرب طراحی شده است اما 2 پروژه دیگر، ATLAS و CMS نیز در مسیر هدف جدید تغییر رویه داده‌اند.
آزمایش جدیدی که در برخورددهنده انجام شده توانسته به بالاترین درجه حرارت و چگالی که تاکنون در یک آزمایش به وجود آمده، دست پیدا کند. این آزمایش در فضایی ایمن و کنترل شده انجام شده و موفق به تولید ذرات تحت اتمی آتشینی با حرارت 10 تریلیون، یک میلیون بار بیشتر از مرکز خورشید، شده است. در این درجه حرارت حتی پروتون‌ها و نیوترون‌ها که تشکیل‌دهنده ‌هسته اتم هستند نیز ذوب شده و سوپی داغ از کوارک‌ها و گلوئن‌ها به نام پلاسمای کوارک- گلوئن به وجود می‌آورند؛ ترکیبی که گفته می‌شود تنها پس از وقوع انفجار بزرگ در جهان وجود داشته است.

25 سال تلاش

اولین طراحی‌های شتابگر هادرون بیش از 25 سال قبل آغاز شد. در آن زمان دانشمندان سرن (شورای تحقیقات فیزیک هسته‌ای اروپا) ساخت سازه‌هایی را که بتوانند میزبان شتابگر باشند آغاز کردند. این سازه‌ها برای یک دستگاه برخورد دهنده الکترونی- پوزیترونی آماده شدند. سپس این دانشمندان به امکان ساخت ماشین دیگری با ابعاد قابل قیاس با دستگاه اول که بتواند با کارایی بیشتری این انرژی را ایجاد کند، اندیشیدند.
به این ترتیب ساخت برخورد دهنده بزرگ هادرون (LHC) آغاز شد. پس از سال‌ها تلاش و آماده‌سازی‌ فناوری‌ها و تجهیزات، نخستین فعال‌سازی‌ برخورددهنده بزرگ سرن در سپتامبر 2008 آغاز شد اما به‌دلیل مشکلات فنی و خرابی این ماشین عظیم، پس از دقایقی LHC از کار باز ماند.

شبیه سازی بیگ بنگ

در هفتم نوامبر 2010محققان در برخورددهنده بزرگ هادرون با جایگزین کردن یون‌های سرب و برخورد دادن آنها به جای پروتون‌ها موفق شدند بیگ‌بنگ‌های کوچکی را، مشابه آنچه در هنگام تولد جهان روی داده است، شبیه‌سازی‌ کنند که طی آن حرارتی چند میلیون برابر بیشتر از حرارت هسته خورشید به وجود آمد.
برخوردهای پروتونی در ردیابی ذرات ناشناخته‌ای به نام بوزون هیگز و کشف نشانه‌هایی از قوانین فیزیکی جدید از قبیل مفهومی به نام اَبر قرینه‌سازی‌ برای دانشمندان بسیار کارآمد خواهد بود و به این شکل امیدوارند که بتوانند اطلاعات بیشتری درباره پلاسمایی که جهان هستی، در حدود 13/7میلیارد سال پیش و در یک میلیونیوم ثانیه پس از انفجار بزرگ از آن ساخته شده است،
به دست آورند.

کشف بوزون هیگز

با تمدید مدت زمان یکی از اصلی‌ترین اهداف برخورددهنده بزرگ هادرون کشف بوزون هیگز است؛ ذره‌ای که نقشی اساسی در ایجاد جرم در میان دیگر ذرات به عهده دارد. تحقیقات سرن و هادرون می‌تواند علاوه بر کشف این ذره، بخشی از رازهای بنیادین جهان از قبیل سیاهچاله‌ها، ذرات ابرمتقارن، ماده و انرژی تاریک را نیز آشکار کند.

خاموشی فنی کوتاه مدت

به جای خاموش کردن برخورددهنده، سرن در نظر دارد خاموشی فنی کوتاه مدتی را در پایان سال 2011 عملی کرده و سپس برخورددهنده را فعال‌سازی کند.
تعمیرات و نظارت‌های دقیق‌تر و بیشتر در سال 2013 روی هادرون انجام خواهد گرفت و در سال 2014 هادرون با حداکثر نیرو فعالیت خود را از سر خواهد گرفت.

شگفتی های جدید در فیزیک جدید

با تمدید مدت زمان فعالیت این دستگاه، انتظار می‌رود که در عملکرد آینده این دستگاه بهبودهایی مشاهده شود و تا پایان سال 2012 فرصت مناسب معرفی شگفتی‌های جدید در فیزیک جدید به وجود خواهد آمد. برخورددهنده بزرگ هادرون در حال حاضر برای تعمیرات و نگهداری خاموش شده است اما در ماه فوریه دوباره آغاز به کار خواهد کرد. طبق برنامه جدیدی که توسط مقامات سرن اعلام شده، هادرون پس از فعال‌سازی‌ دوباره باید خود را به سطح انرژی 3/5 تریلیون الکترون ولت بر پرتو برساند. سرن انتظار دارد تا پایان سال 2012 جمع‌آوری داده‌ها را در هادرون دست‌کم تا 3واحد افزایش دهد تا دانشمندان بتوانند تا پایان سال‌جاری نشانه‌هایی از یافته‌های جدید را بیابند اما یک سال زمان برای تبدیل کردن این نشانه‌ها به کشفی بزرگ کافی نخواهد بود.

برخورد با انرژی 7 تراالکترون ولت

دانشمندان سرن موفق شدند 2 دسته پرتو پروتونی ثابت را وارد تونل 27 کیلومتری برخورد‌دهنده‌ بزرگ کنند و موفق شدند انرژی برخورد این دو شعاع را به 1/2 ترا الکترون ولت برسانند.
در تونل بزرگ HC، 2 دسته پرتو پروتونی دیگر وارد شدند و توانستند با انرژی 7ترا الکترون ولت با یکدیگر برخورد کنند.

دنیاهایی در ابعاد دیگر

این ابر ماشین اثبات خواهد کرد که آیا همانند داستان‌های علمی- تخیلی دنیاهایی در ابعاد دیگر وجود دارد یا خیر و به دانشمندان کمک خواهد کرد که به‌دنبال ذراتی بگردند که با عنوان particle Higgs boson شناخته می‌شوند.

 

برچسب‌ها