مهمترین نکته این است که خشم چطور ابراز شده و چطور به آن پرداخته شده است. تنها، زمانی که خشم نادیده گرفته شود یا به درستی ابراز نشود، به یک مشکل بزرگ تبدیل میشود. احساس خشم میتواند از رنجشی خفیف به توفانی شدید، مانند درگیری لفظی و خشونت فیزیکی، شدت داشته باشد.
وقتی عصبانی میشویم، بدن ما هورمونهای خاصی که بهدلیل استرس ایجاد میشوند، مانند آدرنالین و کورتیزون، ترشح میکند. این هورمونها، بدن و ذهن ما را برای پرخاشگری یا فرار از موقعیتی آماده میکنند که اغلب به واکنش بجنگ یا بگریز اشاره میکند. احساس خشم بیش از حد و بهمدت طولانی به این معناست که بدن ما با میزان بالایی از این هورمونها سروکار دارد که درنتیجه ممکن است به مشکلات مربوط به سلامت و احساسی بینجامد.
نکات کلیدی
* حس عصبانیت، حس بدی نیست و کاملا طبیعی است. همه ما گهگاه خشمگین میشویم.
* نوجوانان وقتی عصبانی و خشمگین میشوند که اضطراب دارند، میترسند، ناامیدند یا کسی رفتاری نادرست با آنها داشته است.
* عصبانی بودن برای مدتهای طولانی، گاهی بهدلیل مشکلاتی ریشهدار یا تجربههای تلخ گذشته، همانند از دست دادن کسی که دوستش داشتیم یا انواع سوءاستفادهها، هستند.
* بیشتر اوقات خشم بهخودیخود مشکلی ایجاد نمیکند، اما مسئله مهم این است که چطور با آن روبهرو شویم و چطور آن را ابراز کنیم.
چه باید بکنید
* سعی کنید با ذکر نمونهای آرامش را بازگردانید. ممکن است خیلی سخت و دشوار باشد اما سعی کنید جسور باشید ولی فریاد نزنید و بر خود مسلط باشید. به آنها با میل بیشتر نشان دهید که میتواند احساس خشم خود را بدون پرخاشگری، کنترل کند.
* سعی کنید شرایط را برای آنها توصیف کنید. بیشتر اوقات کودکان و نوجوانان بهدلیل عدمکنترل بر احساسات خود عصبانی میشوند و خیلی وقتها یک سوءتفاهم یا نادیده گرفته شدن یا تحقیر کردن احساسات آنها میتواند ریشه خشم آنها باشد.
* اگر امکان داشت، با ارائه گزینههای مناسب به آنها، شرایط را خنثی کنید. این عمل میتواند خیلی ساده انجام شود؛ مانند بیان این جمله که ما این کار را انجام دادیم، اما به عقیده تو چگونه باید با آن برخورد کرد؟ یا دوست داری کمی هوا بخوری و چند دقیقه بعد برگردی؟ به علاوه این کار میتواند باعث شود تا آنها بر خود مسلط شده و حس منصف بودن و اعتماد به نفس خود را بدون اینکه به آنها اجازه دهیم روش خودشان را در پیش بگیرند، افزایش دهند.
* اگر افراد دیگری هم در جمع حضور دارند، شرایط برای کودک یا نوجوانی که به خاطر ترس از دست دادن وقار یا احترام در بین دوستانش تسلیم شده است، سختتر میشود. اگر آرام نمیشوند، آنها را تشویق کنید تا با خود در مکانی خصوصی خلوت کنند یا از دیگران بخواهید تا شما را تنها بگذارند تا با او به تنهایی صحبت کنید. وقتی با شخص عصبانی تنها میشوید، همواره باید متوجه هرگونه خطری باشید.
*گاهی نوجوانان بهگونهای غیرقابلقبول رفتار میکنند؛ بهطور مثال، عدمپذیرش انجام هر آنچه میگویند یا کجخلقیهای آنان. از اینرو، داشتن تحریمهایی که بتوانید آنها را تحمل کنید بسیار کارساز است. این تحریمها باید بهعنوان تجربهای آموزنده مورد بررسی قرار گیرند. آنها باید بدون تناقض و مداوم اجرا شوند و باید در نظر آنها عادلانه باشند. استفاده از تحریمها و تهدیدات، تنها در مواقعی که ضرورت دارند جایز هستند و فقط باید بهطور منطقی اجرا شوند.
* سعی کنید درباره انتظارات خود از آنها، با آنها صادق باشید و اطمینان حاصل کنید که آنها پیامدهای عدمهمکاری را درک کردهاند. تحریمها باید بهدلیل پیامدهای ناخواسته رفتاری، پیشبینی شده باشند. همچنین باید طوری باشند که باعث درس گرفتن کودکان یا نوجوانان از آن شوند.
* باید یک شانس یا فرصت دیگری در اختیار کودک بگذارید. آنها باید شانس دومی برای داشتن رفتاری بهتر در اختیار داشته باشند. فرستادن آنها به اتاقشان برای تمام روز یا تنبیه کردنشان برای یک هفته، نه تنها کودک را به انجام کارهای بهتر تشویق نمیکند، بلکه ممکن است آنها احساس کنند که شانس آنها برای جبران رفتارشان، از دست رفته است.
پس از آرام گرفتن
* برای کودک یا نوجوان خود توضیح دهید که خشم احساس بدی نیست. آنها را تشویق کنید تا در مورد احساساتشان صحبت کنند. هیچکس بدون دلیل عصبانی نمیشود اما اغلب این امر برای کشف اینکه چرا عصبانی میشویم، دشوار است. سعی کنید به آنها کمک کنید تا دلایل خشم خود را بررسی کنند طوریکه هردو شما بتوانید آن را بهتر درک کنید. همچنین این مسئله میتواند به آنها کمک کند که کمتر احساس سرخوردگی کنند و شما بهتر آنها را درک کرده و به آنها احترام بگذارید.
* فرایند خشم و چگونگی تأثیر آن بر احساسات و بدن را برایشان شرح دهید.
* سعی کنید با دقت به آنچه موجب خشم میشود و دلایل آن، برای حس کردن روشی که درپیش میگیرید، اشاره کنید. به محض اینکه انگیزه و علتهای خشم آنها را شناسایی کردید، میتوانید آنها را در پرورش روشهای مختلف رویارویی و غلبه بر چنین شرایطی، یاری کنید.
* سعی کنید هرگونه محرک تنشزای خارجی روی کودک یا نوجوان را، مانند زورگویی، کاهش دهید.
* کودک یا نوجوان را هنگامی که با عقاید یا رفتار دیگر مخالف است، با روشهای محترمانه راهنمایی کنید.
* برای نشان دادن اینکه به آنها توجه دارید، در شرایطی که آنها خیلی خوب بر خشم خود غلبه کردهاند یا بهگونهای تأثیرگذار یا با آرامش آن را بیان کردهاند، آنها را ستایش و تشویق کنید. علاوه بر این، این روش اعتماد به نفس آنها را افزایش داده و ناکامیها را کاهش میدهد و این احتمال وجود خواهد داشت که آنها رفتارهای خوب بیشتری را تکرار کنند.
* نوجوانان را با روشهای کاهش تنشها آشنا کنید مانند ورزش کردن و تکنیکهای تمدد اعصاب.
چه کارهایی نباید انجام دهید:
* از کوره در نروید.
* با تحریمهای غیرمنطقی که توانایی انجام آن را ندارید، تهدید نکنید.
* از موانع فیزیکی جز برای حفاظت از کودک یا نوجوان و دیگران در برابر خطرات جدی، استفاده نکنید.
* در درگیریها دخالت نکنید. وقتی نوجوانان در دعوایی بازنده شوند، سرخورده و عصبانی میشوند.
* آنها را مسخره نکنید زیرا احساس شرم کرده و بیشتر ناامید و خشمگین میشوند.
handsonscotland.co.uk