به هیچ عنوان لازم نیست که سن و سال زیادی از شما گذشته باشد تا نسل‌های اولیه گوشی‌های تلفن همراه را به خاطر داشته باشید؛ همان گوشی‌های زمختی که مهمترین تفاوتشان با تلفن‌های ثابت در این بود که راحت‌تر قابل حمل بودند.
در اوایل کار، دیدن همان گوشی‌ها که تقریباً یک دهه از ورودشان به کشورمان می‌گذرد در دست عده‌ای خاص از مردم، دیگران را متحیر می‌کرد اما به‌تدریج و با گذشت چندین سال، این وسیله ارتباطی جای خود را در میان مردم پیدا کرده و هر روز علاوه بر افزایش تعداد مشترکان در سراسر جهان، تعداد بیشتری با کارکردهای مختلف این رسانه کوچک آشنا می‌شوند؛ به طوری که در سال2005، 8/1میلیارد گوشی در سراسر دنیا در دست مشترکان بوده است و این رقم در سال2006، به 4/2میلیارد رسیده است.
این آمار به‌روشنی بیانگر این واقعیت است که گوشی همراه، امروز تبدیل به یک صنعت فراگیر در سراسر جهان شده است و بسیاری از مشترکان، زندگی بدون آن را زندگی در خلأ تلقی می‌کنند.
«دنیای بی‌سیم، دنیای آزادی است؛ دنیای رهاشدن از قید و بند تلفن‌های ثابت و داشتن قابلیت بودن در هر جایی که بخواهی. این تاثیر کوچکی که من در زندگی مردم داشته‌ام، بی‌نهایت خشنودم می‌کند، چون تلفن‌های همراه با قابلیت‌هایی که هر روز به آن اضافه می‌شود، زندگی مردم را بهتر می‌کند.
تلفن‌های همراه، راحتی بیشتری به مردم می‌دهد»؛ این سخنان «مارتین کوپر» 77ساله -پدر تلفن همراه- است؛ کسی که 33سال پیش وقتی به عنوان مهندس الکترونیک در شرکت «موتورولا» کار می‌کرد، اولین گوشی قابل حمل را ساخت. وی اولین نفری هم بود که با گوشی یک کیلوگرمی‌اش در 3آوریل1973 صحبت کرد. او در مورد تاثیر اختراع خود در زندگی‌اش این‌طور عنوان می‌کند که «نمی‌توانم بدون تلفنم زندگی کنم».
نظر وی و نظر بسیاری از مردم که سال‌هاست از این وسیله ارتباطی استفاده می‌کنند، شاهدی بر این مدعاست که رشد چشمگیری که در صنعت ارتباطات -مخصوصاً ارتباطات بی‌سیم- رخ داده است، تحولات پایه‌ای و چشمگیری را در نحوه زندگی بشر به جای گذاشت.
اما جمع‌شدن بسیاری از قابلیت‌ها در یک گوشی همراه گام اساسی در این خصوص بود که برداشته شد. به گفته مارتین کوپر، به تصدیق قطعی همه، تلفن همراه فاصله‌ها را از بین برده، وابستگی انسان به زمان و مکان را محو نموده، نحوه انجام فعالیت‌های شغلی را تحت تاثیر قرار داده و بر شبکه‌های تلویزیونی و صنعت تفریحات و پخش موسیقی هم تاثیرگذار بوده است.
امروز تلفن همراه فقط یک تلفن معمولی برای انجام مکالمات شما نیست؛ این دستگاه چندگرمی همراه شما برخلاف جثه کوچک و سبکش، کارکردهایی دارد که نحوه ارتباطات و شیوه زندگی شما را دگرگون کرده است. با یک نگاه ساده می‌توان دریافت تلفن‌های همراه، امروز رفته‌رفته به یک رقیب اصلی برای رایانه بدل شده‌اند.
قابلیت دریافت و ارسال پیام کوتاه، قابلیت پخش موسیقی، رادیو، دوربین فیلمبرداری، اتصال به اینترنت، وبلاگ‌نویسی و ده‌ها قابلیت ریز و درشت دیگر که همه و همه در یک گوشی همراه جمع شده‌اند، دیگر مختص رایانه نیست. امروز شما با استفاده از یکی دیگر از صور ارتباطی، پیام کوتاه برای دیگران می‌فرستید؛ حتی می‌توانید با استفاده از این قابلیت، از آخرین اخبار روزنامه‌ها، اقتصاد، سیاست، ورزش و حتی هواشناسی مطلع شوید.
شما در جیب خود فقط یک تلفن ندارید؛ یک دستگاه مولتی مدیا دارید که کارهای خارق‌العاده‌ای را به‌سرعت و با راحتی برای شما انجام می‌دهد. با گوشی‌تان دیگر نیازی به حمل لپ‌تاپ‌ها و نوت‌بوک‌های چند میلیون تومانی ندارید. با همین گوشی کوچک خود به شبکه متصل می‌شوید یا حتی می‌توانید وقتی که در اتومبیل خود هستید، وبلاگ‌تان را به‌روز کنید، به موسیقی مورد علاقه‌تان گوش دهید و از تصاویری که دوست دارید، عکس و فیلم تهیه کنید. در آینده نیز بسیاری از فعالیت‌های مالی و پرداخت‌هایتان را به مدد گوشی همراه انجام خواهید داد.
اما همه این قابلیت‌ها در مقابل دو تحول عظیم «M-Government» و «M.learning» شاید کم‌اهمیت‌تر جلوه کند، وقتی بدانیم که امروزه گوشی‌های همراه، سرنخ‌های تازه‌ای برای ارائه تمام سرویس‌های دولتی به حساب می‌آیند و آموزش از راه دور با استفاده از گوشی‌های همراه، جایگزین اینترنت خواهد شد.
رقیبان تازه نفس رایانه‌ها
با توجه به پیشرفت روزافزون گوشی‌های همراه و افزایش قابلیت‌های آن، آیا می‌توان آنها را رقبای جدی رایانه‌ها –به‌ویژه لپ‌تاپ‌ها و نوت‌بوک‌ها- خواند یا خیر؟
- این سؤال، امروز تبدیل به چالشی جدی فراروی دو صنعت گوشی همراه و رایانه شده است. اما پاسخی که دانشمندان در این باره ارائه می‌دهند، قاطع و دارای یک جهت‌دهی مشخص نیست؛ به عبارتی متخصصان علوم رایانه و انفورماتیک با احتیاط عنوان می‌کنند که این اتفاق، نه به طور کامل قابل رخ دادن است و نه به طور صددرصد می‌توان از آن جلوگیری کرد.
محمدحسن آجی‌گل -کارشناس انفورماتیک- در این‌باره توضیح می‌دهد: در نخستین سال‌هایی که رایانه پا به عرصه وجود گذاشت، همواره این سؤال مطرح بود که «آیا رایانه، جایگزین تمام‌عیار ماشین حساب خواهد شد یا خیر؟» چرا که رایانه‌ها، در واقع ماشین‌حساب‌های پیشرفته با قابلیت‌های بیشتری بودند که ناخودآگاه ذهن کاربران را به این واقعیت سوق می‌دادند که ماشین‌حساب‌ها به تدریج به حاشیه خواهند رفت اما گذشت زمان ثابت کرد که کاربری‌های ماشین‌حساب با پیشرفت کاربری‌های رایانه در حال پیشرفت است و نه تنها رایانه‌ها جایگزین ماشین‌حساب‌ها نشدند، بلکه ماشین‌حساب‌ها با حفظ کارکردشان، پیشرفت‌های قابل توجهی نشان دادند».
وی در پایان می‌گوید: «تلفن همراه نمی‌تواند جای رایانه را بگیرد، اما در نبود آن می‌تواند موقتاً خلأ آن را جبران کند».
خریدی که آسان نیست
اگر می‌خواهید روزی خسته‌کننده، توأم با لحظاتی ملال‌آور، همراه با گیجی مفرط را پشت‌سر بگذارید، بدون در نظر گرفتن مدل خاصی از گوشی وارد خیابان جمهوری یا یکی از بازارهای فروش گوشی همراه شوید، آن‌وقت خواهید فهمید که خرید یک گوشی با همه کوچکی‌اش، آن‌قدرها هم آسان نیست که فقط نیاز به پول داشته باشد، بلکه داشتن اطلاعاتی که گاه جمع‌آوری آنها نیاز به مشاوره با چند دارنده یا فروشنده گوشی یا جست‌وجو در چند سایت دارد، الزامی به نظر می‌رسد.
مهندس آجی‌گل در خصوص نکات مورد توجه به هنگام خرید گوشی می‌گوید: «خرید یک گوشی همراه باید با توجه به نیاز فرد صورت گیرد. بدون تردید نیاز یک دانش‌آموز با نیاز یک دانشجو، مدیر و خبرنگار متفاوت است.
مثلاً خبرنگاری که برای انجام مصاحبه و تهیه گزارش نیاز به ضبط صوت و دوربین عکاسی دارد باید گوشی‌ای را انتخاب کند که حداقل این قابلیت‌ها را دارا باشد، اما وقتی نهایت استفاده ما از یک گوشی، تنها به مکالمات تلفنی خلاصه می‌شود، چه لزومی دارد یک گوشی با قیمت بالا انتخاب کنیم که نه قابلیت‌های آن را به‌درستی می‌شناسیم و نه نحوه استفاده درست از آن را می‌دانیم. حتی اگر به این دو موضوع اشراف داشته باشیم، همه امکانات گوشی به دردمان نمی‌خورد.
وی با بیان این مطلب که گوشی‌های تلفن همراه در کشورهای غربی با قیمت‌های بسیار کمی به فروش می‌رسند، اضافه می‌کند: «در کشورهای اروپایی، گوشی‌های معمولی با قیمتی معادل یک یورو به فروش می‌رسند، اما آنچه قیمت نهایی را رقم می‌زند، خدماتی است که قرار است در کنار فروش گوشی ارایه شود، چون بر خلاف سنت فروش در ایران، خریداران در کشورهای غربی، گوشی را به‌جای تهیه از بازار و مغازه از شرکت‌های خصوصی خریداری و خدمات مورد نیاز را متناسب با نیازهایشان انتخاب می‌کنند و این بهترین حالت فروش است، اما در ایران، خریداران، گوشی را از بازار می‌خرند و خدمات را از مراکز دیگر دریافت می‌کنند، بدون در نظر گرفتن این‌که با توجه به سیستم سنتی مخابرات ایران، فعال شدن و استفاده از بعضی از این قابلیت‌ها امکان‌پذیر نیست».
کمی بیشتر دقت کنید!
اگر پیش از این، شرکت تولید‌کننده، مدل، ظاهر، کارایی و قیمت گوشی، گزینه‌های مورد توجه در خرید به حساب می‌آمدند، اما از مدتی پیش به منظور جلوگیری از قاچاق گوشی، گزینه دیگری نیز به این مجموعه اضافه شده که نباید نسبت به آن بی‌توجه بود.
به گفته رییس انجمن صنفی فروشندگان سیم‌کارت، گوشی و لوازم جانبی تلفن همراه کشور، «خریدار باید به هنگام خرید، تاریخ تولید، برگه گارانتی و خدمات پس از فروش را کنترل کند و شماره سریال گوشی را با شماره‌ای که پشت گوشی به ثبت رسیده، مطابقت کند و مطمئن‌ترین راه این است که خریداران از مراکز فروش معتبر، اقدام به خرید کنند».
اخطاربه خریداران گوشی غیرقانونی
دبیر ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا با اشاره به مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق گوشی‌های تلفن همراه می‌گوید: «وزارت ارتباطات موظف شده است که از فعال کردن گوشی‌های قاچاق در سیستم خود جلوگیری کند».
تقی‌زاده با اشاره به آغاز اقدامات نرم‌افزاری در خصوص مبارزه با واردات گوشی‌های غیرقانونی تصریح کرد: «با توجه به وجود امکانات نرم‌افزاری برای تشخیص غیرقانونی بودن گوشی، افرادی که گوشی متفرقه و ثبت سفارش نشده را خریداری کنند با دریافت پیام کوتاه (SMS) اخطار دریافت می‌کنند و سپس خط آنها قطع می‌شود».
وی همچنین می‌گوید: «برخی افراد با واردات گوشی تلفن همراه و قرار دادن کد موازی بر روی آنها به فروش این گوشی‌ها اقدام می‌کنند که بر اساس هماهنگی‌های انجام شده با وزارت ارتباطات از فعال شدن این گوشی‌ها ممانعت به‌عمل می‌آید».
دبیر ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه می‌دهد: «مردم باید با هوشیاری از خرید گوشی‌هایی که توسط عده‌ای به صورت مخفیانه کدگذاری موازی می‌شوند، خودداری کنند».
تقی‌زاده با تاکید بر این‌که گوشی تلفن همراه جزو کالاهای همراه با مسافر نیست، اظهار می‌دارد: «گوشی‌هایی که وارد کشور می‌شوند، غیرمجاز تلقی می‌شوند و در شبکه تلفن همراه فعال نخواهند شد».
وی تصریح می‌کند: «در صورتی که فردی به ورود گوشی همراه به کشور اقدام کند، باید با نمایندگی مجاز و مخابرات هماهنگی‌های لازم را انجام دهد تا گوشی وی فعال شود».
***
به هر حال چه بعد از یک روز خسته‌کننده یا نه به‌راحتی حالا صاحب یک گوشی همراه شدید، امیدواریم این گوشی، همراه خوبی برایتان باشد!