برگزاری رقابت‌های روبوکاپ آزاد ایران می‌تواند آغازگر سال خوب و پرباری در عرصه روباتیک برای ایران باشد.آنگونه که در گزارش‌های خبرگزاری‌ها آمده است، 19لیگ مختلف دانش‌آموزی و دانشجویی در این دوره از رقابت‌ها حضور دارند و قرار است برای نخستین بار تیم‌های خارجی نیز در لیگ‌های دانش‌آموزی با تیم‌های داخلی به رقابت بپردازند.
در این مسابقات، 400 تیم (58 تیم خارجی و 342 تیم داخلی) در 3روز (18، 19 و 20 فروردین ماه) در نمایشگاه بین‌المللی تهران و به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، به رقابت می‌پردازند.
آمریکا، کانادا، اتریش، هلند، هند، پاکستان، مکزیک، چین، ژاپن، مالزی، آلمان، تایلند، برزیل، چک، یونان، ترکیه و انگلیس از جمله تیم‌های خارجی حاضر دراین رقابت‌ها هستند.گستردگی این مسابقات و اهمیت آن به‌عنوان نخستین دوره مسابقات روبوکاپ آزاد ایران در سال جدید بهانه‌ای شد تا روزنامه همشهری به‌طور اجمالی به مقوله روبوکاپ و لیگ‌های مختلف آن و به‌ویژه لیگ روبات‌های امدادگر و نحوه فعالیت روبات‌های این دسته، هنگام وقوع حوادث ناگوار طبیعی بپردازد چرا که می‌توان نقش این روبات‌ها را در عرصه اجتماعی کشورهایی که با احتمال وقوع مخاطرات طبیعی روبه‌رو هستند، پررنگ‌تر دانست.
روبوکاپ آزاد ایران
تیم‌های ایرانی از سال ۱۳۸۲ ازجمله فعال‌ترین تیم‌های روبوکاپ بوده‌اند. از زمان آغاز رقابت‌های روبوکاپ و حضور جهانی ایران در این رشته تعداد تیم‌های ایرانی سال به سال رو به افزایش بوده است و به دلیل کسب تجربیات در این زمینه زمان آن فرارسیده بود که مسابقات روبوکاپ در ایران به‌صورت آزاد برگزار شود، همچنین با توجه به افزایش چشمگیر تیم‌های متقاضی شرکت در مسابقات جهانی روبوکاپ، مسابقات آزاد در آینده تبدیل به مسابقات مقدماتی مسابقات جهانی روبوکاپ خواهند شد. مسابقات روبوکاپ آزاد ایران محلی برای آماده‌سازی و تقویت تیم‌ها جهت شرکت در مسابقات جهانی است؛ علاوه بر اینکه تیم‌های نوپا این فرصت را پیدا می‌کنند تا از تجربیات تیم‌های دیگر استفاده کنند و بیشتر با این مسابقات آشنا شوند.
روبوکاپ
روبوکاپ عنوان مسابقاتی بین‌المللی در زمینه دانش روباتیک و هوش مصنوعی است که به‌صورت سالانه توسط فدراسیون بین‌المللی روبوکاپ برگزار می‌شود. نام روبوکاپ برگرفته از کلمات انگلیسی روبات سوکر (مسابقه فوتبال) و ورلد کاپ (جام جهانی) است.هدف نمادین روبوکاپ پیروزی تیم فوتبال روبات‌های انسان‌نما در سال 2050 در رقابت با برترین تیم فوتبال همان سال است ولی هدف آن به‌طور کل توسعه دانش روباتیک و هوش مصنوعی است.
تاریخچه روبوکاپ
ایده برگزاری روبوکاپ برای نخستین بار در سال 1992 توسط پروفسور آلن مک ورث از دانشگاه بریتیش کلومبیا کانادا در مقاله‌ای تحت عنوان روبات‌های بینا مطرح شد که این مقاله در سال 1993 در کتابی تحت عنوان نگرش کامپیوتر و تئوری‌ها منتشر شد.
در همین زمان گروهی از محققان کشور ژاپن به بررسی امکانپذیری برگزاری مسابقه فوتبال روبات‌ها پرداختند که این بررسی‌ها منجر به تأسیس رقابت‌های روبات جی‌لیگ (که بعد به روبوکاپ تغییر نام داد) توسط پروفسور مینورو آسادا، یاسو کنیوشی و هیرواکی کیتانو شد. رقابت‌های روبوکاپ در سال 1996 به‌صورت رسمی آغاز به‌کار کرد.
رشته‌های مسابقات روبوکاپ
مسابقات روبوکاپ اغلب در رشته‌های زیر برگزار می‌شود: رقابت‌های فوتبال، لیگ شبیه‌سازی، لیگ روبات‌های سایز کوچک، لیگ روبات‌های سایز متوسط، لیگ روبات‌های چهارپا، لیگ روبات‌های انسان‌نما، رقابت‌های امداد و نجات، لیگ شبیه‌سازی نجات، لیگ روبات‌های امدادگر، مسابقات نوجوانان (زیر 18 سال)، رقابت‌های فوتبال، رقابت‌های امداد و نجات، رقابت عمومی و مسابقات روبات‌های خانگی.در این مطلب اما به‌دلیل اهمیت لیگ شبیه‌سازی فوتبال و لیگ شبیه‌سازی امداد و روبات‌های امدادگر بیشتر به این دو‌رشته پرداخته خواهد شد.
لیگ شبیه‌سازی فوتبال
این لیگ، شامل تعدادی مسابقه‌است که همگی بر پایه قوانین مسابقه‌های فوتبال حقیقی برگزار می‌شود. در این رشته، هیچ روبات واقعی وجود ندارد و فقط چند نرم‌افزار کامپیوتری است، اما تماشاگران می‌توانند حرکات بازیکنان را مانند یک بازی کامپیوتری، روی یک صفحه نمایش بزرگ دنبال کنند. هر مسابقه ۱۰دقیقه طول می‌کشد که در 2نیمه ۵ دقیقه‌ای برگزار می‌شود.
لیگ شبیه‌سازی امداد
پس از زلزله شهر کوبه ژاپن در سال 1995، مسئولان برگزارکننده روبوکاپ تصمیم به اضافه کردن این لیگ به این مسابقات گرفتند. در این لیگ رویدادهای یک شهر پس از وقوع یک حادثه غیرمترقبه (مثل زلزله) شبیه‌سازی می‌شود.شرکتکنندگان باید توانایی کنترل یک تیم از عوامل هوشمند امداد و نجات، شامل پلیس برای باز کردن راه، آتش‌نشان برای خاموش کردن
آتش سوزی و آمبولانس برای بیرون آوردن مصدومان از زیر آوار و انتقال به بیمارستان را داشته باشند. شرکتکنندگان باید به‌گونه‌ای استراتژی‌های خود را پیاده‌سازی کنند که در پایان هر دور از مسابقه کمترین آسیب به شهر برسد.ارزیابی تیم‌ها براساس میزان خسارت وارد شده به شهر است.
روبات امدادگر
روبات امدادگر در مکان‌هایی که آوار فرو ریخته یا انفجاری رخ داده و یا هر جایی که حضور انسان غیرممکن است کاربرد دارد و این روبات به مکان‌هایی که گاز سمی یا خطر ریزش سقف وجود دارد، ارسال می‌شود. محیط کاری این نوع روبات به‌طور معمول محیط سختی است که ممکن است پله، شیب و سطح زمین ناهموار داشته باشد و باید این روبات قابلیت عبور کردن از این موانع را داشته باشد تا خود را به هدف برساند و همچنین این روبات باید نقشه آن محیطی که در آن قرار گرفته را به‌صورت اتوماتیک تولید کند و اگر مصدومی پیدا کرد مکان مصدوم را روی نقشه مشخص کند و این تصویر را در اختیار گروه امداد قرار دهد. بنابراین عبور روبات از موانع یک توانایی ضروری است که باید روی آن بیشتر تمرکز کرد. روبات‌های امدادگر 2 نوع هستند؛ یکسری روبات‌های امدادگر خودمختار هستند و یکسری روبات‌های امدادگر کنترل‌شونده.
لیگ روبات‌های امدادگر
هر روبات باید به مدلی از یک شهر ویران که در محل مسابقه ساخته شده، وارد شود و به جست‌وجوی مصدومین احتمالی بپردازد و محل دقیق آنها را گزارش کند. روبات باید پس از انجام این اعمال از محوطه خارج شود.
نواحی مسابقه براساس میزان ناهمواری به 3ناحیه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می‌شود و هر روبات برای جست‌وجو در این نواحی تنها ۲۰ دقیقه فرصت دارد.
لیگ روبات‌های امدادگر دانش‌آموزی
این روبات‌ها شبه روبات‌های تعقیب خط هستند، با این تفاوت که آدمک‌هایی به رنگ‌های نقره‌ای و سبز در کف زمین مسابقه وجود دارند. روبات‌های امدادگر باید این آدمک‌ها را که مصدوم معروف شده‌اند، تشخیص بدهند.