واقعیت دارد که 20، 30 سال پیش آنقدر خوش به حال زیر 18 سالهها نبود که الان هست، نه از رواننویسهای رنگارنگ خبری بود، نه از کتابهای «نارنینا» و تألیف ساده «مثنوی معنوی». از همین «هری پاتر» خودمان هم خبری نبود. کسی که کتابخوان بود بعد از خواندن یک سری کتابهای 16 صفحهای کودکانه مثل «ساداکو» و «سفید برفی» و «دخترک کبریت فروش» و هر آنچه که «شاگاهیراتا» آن را بازنویسی کرده بود، میرفت سر وقت یکی، دو تا کتاب تألیفی برای نوجوانها مثل «قصههای خوب برای بچههای خوب» و آن وقت نوبت میرسید به خواندن آثار کلاسیک جهان؛ آثاری که فیلم و سریال و کارتون آنها از تلویزیون پخش شده بود، با این حال خانوادهها و خود نوجوانها لازم میدانستند که آنها را بخوانند و از چند و چونشان آگاه شوند. اصلاً اُفت داشت که سن تو بالا برود و تو به تفحص در نثر و توصیفات و ایهام و تعلیق این کتابها نپرداخته باشی و تو برای اینکه قدم به پله بعدی بگذاری، باید این کتابها را به عنوان الفبا میخواندی. ادبیات کلاسیک آنقدر جذاب بود که حیفت میآمد کتاب دیگری از نویسندگان آنها را از دست بدهی. حالا شاید فکر کنید داریم در باره چه آثار برجستهای حرف میزنیم که شما آنها را از دست دادهاید.
اسمهایشان خیلی ساده است، هزار بار شنیدهاید. «سرود کریسمس»، «الیورتوئیست»، «دیوید کاپرفیلد»، «شاهزاده و گدا»، «هاکلبری فین»، «تام سایر»، «جزیره گنج»، «آرزوهای بزرگ»، «بینوایان»، «گالیور»، «سپید دندان» و...
کمی جلوتر اگر بیاییم، شاید بشود اسم چندین و چند کتاب دیگر را هم آورد که صرفاً آثار کلاسیک محسوب نمیشدند، مثل کتابهای «باغ مخفی»، «کلاس پرنده»، «دشمن عزیز»، «بابا لنگ دراز» و «آلیس در سرزمین عجایب».
اما آثار «چارلز دیکنز» و «ویکتور هوگو» و «مارک تواین» خودشان دنیایی بودند، هم اینکه آثار جهانی به شمار میآیند و هم این که به خاطر وجود تشخیص، تخیل، ایهام، تعلیق توصیف، نثر خوب و به هم پیوستگی وقایع بار آموزشی دارند. و هر کسی میدانست که اگر حتی آثار برجستهتری بخواند و یکهو از پله اول بپرد به پله دهم، یک روز آبرویش میرود اگر از او بپرسند «پتی ژروه» که بود و چه کرد یا «فانتین» چه کسی بود و او نداند! امروز یک واقعیت وجود دارد و آن این است که دیگر هیچ کسی قادر نیست آثار کلاسیک را خلق کند، چون شاهکارها یک بار خلق میشوند.
گرگ و دزد دریایی
* «جان گریفیث لاندن» یا همان «جک لندن» خالق کتابهای «آوای وحش» و «سپید دندان» است.
رمان «سپید دندان» اولین بار در سال 1906 چاپ شد. سپید دندان، گرگی که بالاخره اهلی میشود. او در تمام طول داستان در حال مبارزه با خوی اصلی خودش است. از نکات قابل توجه این کتاب بیان نیازها و تفکرات یک حیوان توسط نویسنده ای است که ماهرانه توانسته خود را جای یک حیوان بگذارد و از زبان او داستانی را نقل کند.
* «جزیره گنج» نوشته «رابرت لوئی استیونسون» است.
حسهای ماجراجویانه اثر هر خوانندهای را به خود جلب میکند. قهرمان این کتاب «جیم هاوکینز» است که به کمک مادرش به نقشه گنجی میرسد و برای پیدا کردن یک زندگی خوب راهی جزیرهای میشود که گنج در آن پنهان شده است.
«لانگ جان سیلور» یکی از دزدان دریایی معروف در ادبیات و سینماست. او در واقع در اواسط کتاب دشمن سرسخت جیم محسوب میشود و در صدد کشف گنج برمیآید.