تاریخ انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۴

ترجمه - سعید مجیدی: تلسکوپ فضایی هابل موفق به ثبت تصویری بی‌نظیر از قسمتی از سحابی معروف رتیل شده که ابر ستاره‌ساز عظیمی متشکل از گاز و غبار با نام ابرعظیم ماژلانی، در همسایگی کهکشان ماست.


در تصویر مذکور شاهد نمایی نزدیک از ناحیه مرکزی رتیل هستیم که با نور حاصل از سوختن گاز‌های یونیزه شده ستارگان جوان در حال سوختن است. شاخه‌های باریک سحابی رتیل از گذشته به پاهای عنکبوتی باریک تشبیه شده که باعث نامیده شدن به چنین عنوانی شده است.در قسمتی از این سحابی که توسط دوربین پیشرفته هابل برای تحقیق گرفته شده، خطوط نامنظم و متقاطع غبار و گاز حاصل از انفجار ستاره‌ای قابل تشخیص است. باقیمانده انفجار ستاره‌ای NGC 2060 در قسمت چپ و مرکز تصویر قابل مشاهده است که شامل پالسار (تب اختر) ساطع امواج می‌شود.

دنباله رتیل از NGC 2060 هم فراتر می‌رود. در نزدیکی محدوده اطراف سحابی، خارج از کادر عکس قسمت پایین و در قسمت راست، بقایای انفجار ستاره‌ای(ابرستاره) SN 1987a قرار گرفته که نزدیک‌ترین ابرستاره به زمین از زمان اختراع تلسکوپ در قرن هفدهم میلادی است. هابل و دیگر تلسکوپ‌ها به‌طور منظم از زمان انفجار در سال 1987 این ابرستاره را زیر نظر داشتند و آخرین بررسی‌ها، موج فشار گسترده‌ای را نشان می‌دهد که گاز‌های اطراف ستاره را روشن ساخته و گردنبندی سوزان از حفره‌های گازی اطراف آن و بقایای ستاره در حول آن پدید آورده است.

به همراه دیگر ستارگان در حال مرگ، سحابی رتیل با ستارگان جوان مجتمع شده که در نهایت تأمین‌کننده هیدروژن مورد نیاز سحابی قلمداد می‌‌شود. این ستاره‌های نوپا با نور شدید ماورای بنفش که گاز‌ها را یونیزه می‌سازد و رنگ قرمز به آنها می‌دهد، می‌درخشند. شدت نور آنچنان زیاد است که حتی با وجود فاصله 170هزار سال نوری و خارج از راه شیری، سحابی رتیل بدون نیاز به تلسکوپ در شب برای همگان قابل رویت است.

این سحابی ممکن است بسیار دور به‌نظر‌ آید، اما درخشان‌ترین نمونه از نوع خود است که اخترشناسان در جهان ما مشاهده کرده‌اند؛ خوشه‌ای از ستارگان بسیار درخشان که 136aهRMC نامیده می‌شوند تشعشع زیادی دارند که موجب درخشندگی رنگی آنها می‌شود. اخیرا اختر شناسان بر سر این موضوع که آیا منبع این نور شدید خوشه‌ای از ستارگان به‌هم پیوسته است یا احتمالا از نوعی ابرستاره که هزاران برابر از خورشید بزرگ‌تر است، به بحث پرداخته‌اند. تنها در 20سال اخیر با جزئیات خوبی که به‌وسیله هابل و آخرین نسل از تلسکوپ‌های زمینی ارائه شده این نکته روشن شده که این منبع در حقیقت خوشه‌ای از ستارگان است.

اما حتی اگر سحابی رتیل یک ابرستاره را به‌طور فرضی در دل خود جای نداده باشد، هنوز فرایندی در آن رخ می‌دهد که آن را هدفی محبوب برای تلسکوپ‌ها می‌سازد. درمیان خوشه‌ای از ستارگان درخشان ستاره 136aهRMC قرار گرفته که یافته‌های اخیر آن را سنگین‌ترین ستاره‌ای دانسته‌اند که تا به امروز کشف شده و حتی در زمان تولد خود در حدود 300 برابر بزرگ‌تر از جرم خورشید بوده است. این ستاره سنگین وزن، نظریات اخترشناسان را در رابطه با فرضیه تشکیل ستارگان و ویرانی آنها ازطریق افزایش حجم به چالش وا داشته است.

ساینس دیلی