به گزارش رویترز از لندن، کارشناسان سازمان بهداشت جهانی میگویند تسریع در روند برنامههای مهار بیماری سرخک از طریق افزایش مصون سازی در برابر این بیماری و انجام واکسیناسیون حتی برای کودکان دورافتادهترین نقاط جهان که با همکاری سازمان بهداشت جهانی،سازمان ملل و یونیسف انجام شد، نرخ مرگ و میرناشی از این بیماری را از 873 هزار نفر در سال 1999 به حدود 345 هزار نفر در سال 2005 رسانده است.
بیشترین کاهش مرگ و میر که میزانی 75 درصدی است مربوط به آفریقا بوده که به چیزی در حدود 126 هزار نفر رسیده است.
پوشش واکسن، نشانه توسعه
واکسیناسیون را میشود بخشی از روند توسعهیافتگی در کشورهای صنعتی دانست. مثلاً ایالات متحده کشوری است که برآورد میشود 94 درصد از جمعیت بزرگسالان آن واکسنهای خود را زدهاند.
اما در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، که در آنها دسترسی به واکسیناسیون به این سادگی ممکن نیست، بیماریهای عفونی و ازجمله سرخک یک بیماری کشنده محسوب میشود.
میزان کشندگی سرخک در کشورهای در حال توسعه ، معمولاً در حدود 1 تا 5 درصد است، اما در بعضی مناطق میزان آن به 1۰ تا3۰ درصد هم میرسد. این درحالی است که واکسن سرخک در همه کشورها در زمره رایجترین و مهمترین واکسنها محسوب میشود.
در سالهای اخیر این واکسن در قالب یک واکسن سه گانه به نام MMR عرضه شده و از کودکان در برابر بیماریهای سرخک، اوریون و سرخجه محافظت میکند.
واکسن، مهمترین سلاح انسان در برابر سرخک
تا پیش از ساخت واکسن سرخک در سال 1963، این بیماری تنها در ایالات متحده صدها نفر را به کام مرگ فرستاده و میلیونها نفر دیگر را مبتلا ساخته بود، اما بعد از ساخت این واکسن، کار به جایی رسید که امروزه هر سال حدود 100 مورد ابتلا به این بیماری در ایالات متحده گزارش میشود و تنها تعداد بسیار معدودی بر اثر آن میمیرند.
در واقع عملیات بسیج همگانی واکسیناسیون دارای یک نتیجه سریع در قطع چرخه انتقال بیماری بوده و اولین راهکار سازمان جهانی بهداشت برای حذف سرخک، انجام واکسیناسیون همگانی است.
در اجلاس سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۹ که با هدف بررسی اثر واکسیناسیون در مقابله با سرخک برگزار شد، ضایعات سرخک به میزان 90 درصد و مرگ و میر آن به میزان ۹۵درصد در مقایسه با زمان قبل از انجام برنامه های واکسیناسیون کاهش یافته بود.
از این رو تصمیمگیریهایی در راستای حذف سرخک در منطقه آمریکا تا سال ۲۰۰۰ و منطقه اروپا تا سال ۲۰۰۷ و منطقه مدیترانه شرقی تا سال2010 تعیین شد.
هنوز قربانی میگیرد
با این که حتی در خیلی از کشورهای در حال توسعه هم دیگر سرخک یک بیماری جدی محسوب نمیشود، اما این به معنای پایان داستان سرخک نیست. مثلاً هنوز سرخک، که پنجمین عامل اصلی مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در بنگلادش است، بنابر آمارهای یونیسف سالیانه حدود 20 هزار کودک در این کشور را از پا در میآورد.
در این راستا جمهوری اسلامی ایران نیز با هدف حذف بیماری سرخک برنامه بسیج سراسری واکسیناسیون MMR را 5 سال قبل پیاده کرد.
دانههای قرمز همه جا را فرا میگیرند
بیماری سرخک یکی از بیماریهای ویروسی حاد و واگیردار است که قبل از تهیه واکسن و تزریق آن، همه کودکان به این بیماری مبتلا میشدند. این بیماری شامل سه مرحله است، دورانی که ویروس وارد بدن میشود و در بدن تکثیر پیدا میکند ، 10 تا 12 روز طول میکشد و کودک نشانهای از بیماری ندارد.
پس از آن کودک تب شدیدی میکند که به بالای 40 درجه سانتیگراد هم میرسد. در این زمان در دهان کودک در مجاورت دندانهای آسیای پایین، دانههای سفید رنگ مانند دانههای نمک برروی زمینه قرمز رنگ ظاهر میشود که آن را دانههای «کوپلیک» مینامند.
این دانهها معمولاً در خلال 12 تا 18 ساعت از بین میرود.دوران پیدایش دانههای سرخک ، آخرین مرحله است. در این زمان دانهها از قسمت فوقانی و طرفی گردن و پشت گوش شروع میشود و سپس به تمام صورت منتشر میشود.
بیماری سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است. بدین ترتیب که کودک مبتلا به سرخک به هنگام عطسه و سرفه کردن همراه ترشحات دهان و بینی خود تعداد زیادی ویروس به اطراف خود منتشر میکند. این ویروس قادر است حتی تا بیش از یک شبانه روز در اتاق بیمار به صورت زنده و فعال باقی بماند.
گرچه کودک مبتلا به سرخک را باید در دوران مسری بودن آن، از دیگران کاملاً جدا کرد، ولی کودک مبتلا به بیماری سرخک مخصوصاً در مرحله اولیه بروز علایم (آبریزش از بینی، عطسه و سرفه) که هنوز بیماری مشخص نشده است نیز بیماری را منتقل میکند. بنابراین بهترین اقدام، تزریق واکسن سرخک است که باید به همه کودکان تزریق شود.