عودها به شکل چوبهای خام، علفهای خرد شده، پودر یا به صورت مایع و روغن هستند. امروزه عودهای مخروطی و شاخهای کاربرد بیشتری دارند. عودهای مخروطی توسط ژاپنیها در اواخر سال 1800 میلادی عرضه شد.
عودهای ماسالا و شاخههای جاس حدود سال 200 بعد از میلاد توسط بودائیها از هندوستان به چین وارد شد.
عود بطورسنتی از صمغ و کندر و چوبهای معطر، پوست درختان، دانهها، ریشهها، علفها و گلها ساخته میشود.
از زمانهای بسیار دور عود در آیینهای مذهبی به کار میرفته است. ساخت عودهای گیاهی هنری باستانی و چیزی جز هنری مقدس نبوده است. کتیبهای مصری متعلق به 1530 قبل از میلاد مسیح استفاده از عود را ذکر کرده است.
چوبهای خوشبویی مانند چوب صندل و روغنهای گیاهان و علفها به عنوان بوهای طبیعی مورد استفاده قرار میگرفتند. شاید مشهورترین عطرهای طبیعی، کندر و صمغ بودند که بطور خاص در سومالیا یافت میشده است. عطرهای طبیعی در معابد هندوها، بوداییها و آیینهای رسمی چینیها و آیینهای شیتو در ژاپن به کار میروند. استفاده از عود در یونان باستان در اوایل قرن 8 قبل از میلاد مسیح رایج بوده است.
این ماده خوشبوی اسرار آمیز خواص درمانی معجزه آسایی دارند. از دیدگاه گیاه درمانی، عودهای گیاهی به خاطر خواصشان استفاده میشدهاند تا ایجاد بوی خوش در فضا.
بسیاری از گیاهان و علفهای دارویی به خودی خود بویی ندارند و باید حتما سوزانده شوند. عود و گیاه درمانی همواره با هم همراه بودهاند. قدیمیترین منابع مربوط به گیاه درمانی و عود به "وداهای" هندی باز می گردد. بوداییها در طب "آیوراودا" از عود به عنوان وسیلهای معجزهگر استفاده میکنند.
تحقیقات گسترده دانشمندان، پزشکان و بزرگان گیاهشناسی بر روی عود ویژگیهای زیر را ثابت کرده است:
- روایح مطبوع موجود در عود، فرد را فعالتر و سرزندهتر کرده و باعث ارتباط شخص با درون خود میشود. (مراقبه)
- استنشاق رایحه مطبوع باعث ایجاد و ارسال پیامهای عصبی در مغز و کل سیستم عصبی و دریافت واکنشهای مثبت میشود.
- سوزاندن عود خود به تنهایی یکی از درمانهای اثربخش برای جلوگیری و رفع استرس، ایجاد آرامش و تمدد اعصاب، رفع خستگی و بسیاری از بیماریهای دیگر است.
- سوزاندن عود باعث دور شدن امواج و انرژیهای منفی موجود در محیط میشود.
از آنجا که رایحه درمانی قدمتی افزون بر5 هزارسال دارد، رومیان و مصریان از آن به عنوان ماده ضدعفونی کننده، ضد باکتری و دارویی در درمان زخم کمک میگرفتند.
ترکیبات معطر طبیعی گلها و گیاهان که در عود یافت میشود، از طریق مژکهای موجود در بینی وارد سیستم لیمبیک مغز و قسمت محاطی هیپوتالاموس شده و با تحریکات اعصاب بویایی این قسمت که مسئولیت احساسات، تنفس، ضربان قلب، غدد درون ریز، حافظه و یادگیری را بر عهده دارد، تاثیر قابل توجهی بر روحیات و خلقوخو میگذارد.
عصاره معطر گیاهان موجود در عود به دلیل ساختار تشکیلدهندهشان که معمولا شامل آلدئیدها، کتونها واسترها است، نقش بهسزایی در سلامت جسم و ذهن دارند. البته هریک از رایحهها خاصیت ویژهای دارند.
برخی مثل اطوخودوس که حاوی آلدئیدها هستند اثرات ضد التهابی داشته، آرامبخش و ضد ویروس هستند. برخی دیگر از عصارهها مثل یاسمن، مشک، رز و لیمو باعث هوشیاری و افزایش تمرکز و یادگیری میشود.
رایحه درمانی توسط عود یکی از بیخطرترین، کم هزینهترین، ارزانترین و اثر بخشترین روشهای درمانی است. یعنی برای انجام آروماتراپی (رایحه درمانی) در خانه بهراحتی میتوان از سوزاندن عود استفاده کرد. با توجه به خواص درمانی واقعا اثربخشی که عودها دارند، از سوزاندن عود در محیط منزل یا کار غفلت نکنیم.
تاثیر متفاوت و خواص درمانی عودها عبارتند از:
عود دارچین: ضد سرماخوردگی
عود اکالیپتوس: ضد سرماخوردگی، آنفلوانزا و ضدعفونیکننده
عود نعنا: شادابکننده
عودهای اکالیپتوس، اکلیل کوهی، دارچین، مریمگلی در مجموع شاداب کننده
و عود آویشن برای درمان استرس موثر است.
برای رفع خستگی جسمی: عودهای دارچین، اکالیپتوس، نعنا و مریمگلی
برای رفع خستگی فکری: عود هل، اکلیلکوهی و اسطوخودوس
برای رفع حواسپرتی و فراموشی: عود اکلیل کوهی و چوب سرو
برای رفع سوء هاضمه، اختلالات گوارشی و بیاشتهایی: عود هل، نعنا، بابونه، دارچین، اکلیل کوهی، اکالیپتوس و اسطوخودوس
برای رفع میگرن: عود یاس، اسطوخودوس و اکالیپتوس
به عنوان مسکن و ضد درد: اکلیل کوهی، بابونه، نعنا و ا سطوخودوس
برای رفع سردرد: یاس، نعنا، مریم گلی، بابونه، اسطوخودوس و اکلیل کوهی
و برای تقویت قلب: اکلیلکوهی و نعنا را به کار میبرند.
عودهایی که برای ضدعفونی کردن محیط مناسب هستند عبارتند از: دارچین، چوب صندل، آویشن و گل سرخ
بررسیها نشان میدهد، بوییدن رایحه درخت سدر، گل رز، یاسمن و چوب صندل برای رفع پرخاشگری و ستیزهجویی موثر است.
به طور کلی انواع مختلف رایحه درمانی به شرح زیر است:
▪ کمک به افزایش حافظه: انواع مرکبات، ریحان، نعناع، پونه وحشی، فلفل قرمز و چوب سدر
▪ رفع اختلالات خلق و خوی: ریحان، شمعدانی، گل طاووسی، یاسمن، کاکائو، بابونه رومی، نرگس، انواع رز و اسطوخودوس
▪ رفع استرس و اضطراب: پونه کوهی، انواع بابونه، چوب رز، درخت سدر، دارچین، چوب صندل، یاسمن، لانگ ای لانگ و عطر برکاموت
▪ ضعف مدیریتی و عدم توانایی در انجام کارها: پونه، رزماری، بادرنجبویه، انواع نعناع و زنجبیل
▪ درمان کمرویی: روغن یاس، بهارنارنج و مرزنگوش
▪ شک و تردید: لیمو، گریپ فروت، انواع نعناع و چوب سرو
▪ رفع استرس و کابوس شبانه: بابونه رومی، اسطوخودوس، انواع رز، چوب صندل و بهارنارنج
▪ درمان وسواس: بابونه رومی، بهارنارنج و زنبق
▪ کاهش علایم افسردگی: بابونه رومی، ریحان، شمعدانی، گریپ فروت، انواع اسطوخودوس، ملیسا و بهارنارنج
▪ کاهش حواسپرتی: عطر لیمو، ریحان و ملیسا
▪ رفع افسردگی پس از زایمان: رز، چوب صندل و بهارنارنج