رامتین فرزاد: اما تنها انسان‌ها هستند که این کره‌خاکی را برای حیات خود در مضیقه گذاشته‌اند. این گزارش، یک داستان یا افسانه نیست؛شرح تغییر تدریجی اقلیم و آب و هواست که ما انسان‌ها به زمین تحمیل می‌کنیم. اقلیم‌شناسان 3 عامل از 5 عامل دگردیسی زمین را عوامل انسانی می‌دانند.

غلظت گازهای گلخانه‌ای، میزان ازن در اتمسفر زمین و ذرات معلق در جو ازجمله عوامل انسانی است که در تغییر آب و هوایی تأثیری بی‌چون و چرا دارد. از طرفی دو عامل طبیعی افشانه‌ها در استراتوسفر و فعالیت‌های خورشیدی نیز بر این روند تأثیر می‌گذارد. شواهد بسیاری نیز وجود دارد که بیانگر آن است که گرمایش جهانی در 50 سال اخیر به فعالیت‌های بشری مربوط می‌شود. تردیدی نیست که دمای نزدیک سطح زمین و دمای سطح دریاها از سال1861 افزایش یافته است. دمای متوسط جهانی نیز در قرن بیستم در حدود 0/6درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و البته این افزایش در 2دوره رخ داده است؛ 1945-1910 و 2000-1976 . دهه 90 گرم ترین دهه و سال 1998 نیز گرم‌ترین سال هزاره گذشته لقب گرفته است. شهرهای بزرگ ایران نیز همگام با شهرهای بزرگ جهان تغییراتی را در طول نیم قرن گذشته تجربه کرده‌اند. بررسی تغییراتی که از 1951 تا سال2005 در ایستگاه‌های هواشناسی کشور ثبت شده، گویای آن است که ایران و شهرهای بزرگ کشور در حال تغییر الگوی آب و هوایی هستند؛ تغییری که به‌تدریج ما را در مرز نابودی زیست‌بوم‌های تاریخی خود قرار می‌دهد.

مشهد

تعداد روزهای بارانی مشهد در نیم قرن گذشته افزایش یافته است. این شهر از معدود شهرهایی است که روند اقلیمی مثبتی را طی کرده‌است. میانگین دما در تمامی ماه‌های سال در این شهر مثبت بوده و تغییرات نشان‌دهنده گرم‌تر شدن این منطقه است اما تغییرات اقلیمی آن منفی نیست.

سبزوار

تعداد روزهای بارانی در این شهر کاهش یافته و میزان بارش باران نیز دارای نزول محسوسی بوده است. میانگین دمای این شهر نیز شاهد افزایش بوده است. سبزوار با افزایش درجه حرارت و کاهش باران در برخی از ماه‌ها بیشترین آسیب را در میان شهرهایی که اطلاعاتشان ثبت شده ، دیده است.

کرمان

تعداد روزهای بارانی جز در فصل زمستان و پاییز در این شهر کاهش چشمگیری داشته است. این شهر شاهد افزایش دمای کمی بوده و سرعت باد نیز در طول نیم قرن گذشته در کرمان کاهش یافته است. این شهر به‌دلیل وجود معادن مختلف شاهد فرسایش بادی در طول دهه‌های گذشته بوده و ذرات معلق در این شهر رشد یافته است.

شیراز

تعداد روزهای بارانی در شیراز روند صعودی داشته و میزان باران نیز رو به رشد بوده‌است. میانگین دمای این شهر نیز افزایش داشته و همین امر باعث افزایش تخریب پوشش گیاهی در این منطقه شده‌است.

ارومیه

میانگین دمای این شهر کاهش یافته و این کاهش در اکثر ماه‌ها محسوس است. در طول نیم قرن گذشته ارومیه در میزان باران ماهانه شاهد کاهش اندکی بوده، همچنین تعداد روزهای بارانی در این شهر به جز در فصل پاییز روند نزولی دارد. از طرفی سرعت بادها در این شهر افزایش محسوسی یافته و خطر فرسایش بادی در این منطقه را به‌وجود آورده‌است.

تبریز

میزان بارش باران در این شهر روند منفی داشته است اگرچه تعداد روزهای بارانی در این شهر تغییر خاصی نکرده‌است. میانگین دما نیز روندی روبه‌رشد داشته و در فصل‌های تابستان و پاییز محسوس‌تر است. این شهر نیز به‌دلیل استقرار صنایع، شاهد آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید‌کربن است.

اراک

آب و هوای اراک تغییرات دمایی چشمگیری نداشته است. تعداد روزهای بارانی این شهر نیز به مقدار کمی افزایش یافته است اما وجود کارخانه‌های متعدد در حوالی این شهر پدیده گلخانه‌ای را در آن موجب شده‌اند.

آبادان

بررسی تغییرات میزان بارش در این شهر نشان می‌دهد که آبادان به سمت گرم شدن پیش می‌رود. تعداد روزهای بارانی آبادان در طول این سال‌ها کاهش قابل‌توجهی یافته‌است. میزان بارش باران نیز در این شهر روندی منفی را طی کرده است. در واقع آبادان هرروز به سمت گرم شدن بیشتر پیش می‌رود.

شهرکرد

تعداد روزهای بارانی این شهر افزایش یافته است. همچنین میزان بارش باران نیز رشد کرده است. میانگین دمای شهرکرد روند کاهشی داشته است.

اصفهان

تعداد روزهای بارانی در این شهر جز در فصل بهار کاهش قابل‌توجهی یافته و میزان بارش باران نیز روند نزولی دارد. اصفهان در نیم قرن گذشته افزایش دما نیز داشته است. در فصل‌های تابستان و پاییز این شهر شاهد افزایش دما بوده و این افزایش همچنان روند‌رو‌به‌رشدی دارد.

تهران

روزهای بارانی در پایتخت جزدر فصل تابستان افزایش یافته و مقدار بارش باران نیز روند روبه‌رشدی داشته است اما پایتخت در 50سال گذشته شاهد افزایش دما بوده که این افزایش دما به جز در فصل زمستان قابل توجه است. رطوبت این شهر در تابستان نیز افزایش یافته و وزش باد نیز سریع‌تر شده‌است. پدیده گلخانه‌ای به‌دلیل افزایش جمعیت و استقرار صنایع آلاینده رشد چشمگیری داشته است.