مهدی ابویی در گفتگو با مهر درباره وضعیت قاچاق سوخت در کشور گفت: ستاد بررسی‌هایی را در مورد تاثیر هدفمندی یارانه‌ها بر قاچاق فرآورده‌های نفتی از دی ماه سال 89 تا پایان سه ماهه اول امسال ( مدت زمان 6 ماه) داشته است.
معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به کارگروه تخصصی وضعیت قاچاق فرآورده‌های نفتی در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با حضور تمام دستگاه‌ها، افزود: این کارگروه هم به صورت تخصصی مورد مذکور را بررسی کرده است.
رکود 45 روزه قاچاق
به گفته وی بعد از هدفمند شدن یارانه‌ها و اعلام قیمتهای جدید فرآورده‌های نفتی تقریبا به مدت 45 روز بازار مبادلات غیرقانونی فرآورده‌های نفتی با رکود مواجه شد که این روند بر حجم قاچاق تاثیر گذاشت. اما بعد از این مدت عوامل قاچاق خود را با قیمتهای جدید تنظیم کردند، یعنی عوامل قاچاق در درون مرز و پشت مرز با توجه به نرخهای جدید اعلامی فرآورده‌های نفتی، نرخهای قاچاق جدیدی را برای فرآورده‌های نفتی تنظیم کردند و دوباره قاچاق فرآورده‌های نفتی طبق روالی که پیش از آن داشت، آغاز شد؛ یعنی تنها 45 روز در قاچاق فرآورده های نفتی رکود را شاهد بودیم.
ابویی در پاسخ به این سئوال که آیا با تغییر قیمتهای فرآورده‌های نفتی با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، قیمتهای جدید باز هم برای قاچاقچیان می‌صرفد؟ گفت: بله، زیرا با توجه به اختلاف قیمت فرآورده‌های نفتی در داخل و پشت مرزها به ویژه در نفت گاز قاچاق این فرآورده ها برای قاچاقچیان می‌صرفد.
قیمت گازوئیل در کشورهای همسایه
وی با اشاره به اینکه در ترکیه قیمت نفت گاز بالای 2 هزار تومان، در افغانستان و پاکستان حدود 1500 تومان تا 1600 تومان، در حوزه‌های سواحل جنوب یعنی در سواحل دریای عمان و خلیج فارس 900 تا 800 تومان است، افزود: یعنی اختلاف قیمت در داخل و بیرون مرزها خود را به این صورت نشان می‌دهد.
معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه داد: قبل از هدفمندی یارانه‌ها قیمت نفت گاز 16.5 تومان بود، قاچاق این فرآورده در مرز 100 تومان بود و در ترکیه به طور متوسط لیتری 400 تومان به فروش می‌رسید اما با افزایش قیمت نفت گاز پس از هدفمندی یارانه‌ها و رسیدن آن به 350 تومان، هم اکنون این فرآورده در مرز حدود 600 تا 700 تومان و در ترکیه و پس از مرز 1400 تومان به صورت قاچاق به فروش می‌رسد که البته در مرحله بعدی فروش به ترتیب قیمت آن بیشتر هم می‌شود.
اختلاف قیمت داخل و خارج مرز
وی تصریح کرد: زمانی که قیمت نفت گاز در ایران 16.5 تومان بود، این فرآورده نفتی در مرز پاکستان تا حدود 80 تا 100 تومان فروش می‌رفت و در داخل پاکستان به 400 تومان می‌رسید. در مرز افغانستان نیز به همین شکل بود، در مرز افغانستان حدود 500 تومان و در داخل آن 800 تومان به فروش می‌رسید، این در حالی است که عامل اصلی فروش و شبکه‌های قاچاق در مراحل بعدی قاچاق هم سود می‌برند.
ابویی خاطرنشان کرد: با اجرای هدفمندی یارانه‌ها از اول دی ماه سال گذشته به مدت 45 روز در بحث بازار قاچاق فرآورده‌های نفتی یک رکودی بوجود آمد که به طور میانگین موجب کاهش 35 تا 40 درصدی کاهش قاچاق فرآورده‌های نفتی در همین مدت زمان نسبت به قبل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها در فرآورده‌های نفتی شد.
وی تصریح کرد: اما بلافاصله شبکه‌های قاچاق بازار معاملات غیرقانونی فرآورده‌های نفتی را با شرایط جدید تطبیق دادند و تنظیم کردند و دوباره این چرخه به راه افتاد و به مرور روال خود را پیدا کرد، بررسی‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد که هدفمندی یارانه‌ها در فرآورده‌های نفتی نه تنها تاثیر مثبتی بعد از 45 روز اول نداشت، بلکه این قاچاق در برخی نقاط بیشتر شده است.
افزایش قاچاق در برخی مناطق
این مقام مسئول در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز دلیل این امر را دو نرخی شدن قیمت فرآورده‌های نفتی در داخل کشور اعلام کرد و گفت: هم اکنون قیمت نفت و گاز دارای دو نرخ 150 تومان و 350 تومان است و این اختلاف قیمت حجم عرضه خارج از شبکه را بیشتر می‌کند، وقتی هم که عرضه خارج از شبکه بیشتر باشد به همان نسبت قاچاق هم بیشتر می‌شود.
وی به فعالیت‌های ستاد در بخش عرضه خارج از شبکه که منشاء قاچاق است و در خود قاچاق اشاره کرد و از تصویب دستورالعمل مصوب ستاد به تمام دستگاه‌ها در این راستا و همچنین تهیه یک سامانه جامع نرم افزاری خبرداد و بیان کرد: این سامانه به وزارت نفت تحویل داده شده و هم اکنون در تمامی نقاط کشور از این سامانه فنی استفاده می‌شود.
ابویی هدف این سامانه را کاهش دخالت دست در تنظیم سهمیه‌ها عنوان و بیان کرد: عمده تخلفات در بحث فرآورده‌های نفتی قاچاق توسط مجریان و متصدیان در استانها، شهرستان‌ها و همچنین دستگاه‌های مختلفی صورت می‌گیرد که مسئول تنظیم سهمیه‌ها هستند، بنابراین این سامانه با کاهش دخالت دست و نیروی انسانی درصد سلامت و صحت را در بحث تنظیم سهیمه‌ها بالا می‌برد.
سامانه تنظیم سهمیه
وی یکی دیگر از مزایای این سامانه را مدیریت سهمیه‌ها اعلام کرد و گفت: سامانه به نحوی تهیه شده است که از وزیر نفت گرفته تا یک متصدی در شهرستان می‌توانند به ریز سهمیه‌ها اشراف داشته باشند، بنابراین میزان سهمیه‌ای که اختصاص می‌یابد با میزان سهمیه‌ای که استفاده می‌شود مثلا در بخش کشاورزی، صنعت و معدن و غیره می‌تواند مطابقت داده شود، براین اساس از وزیر نفت گرفته تا معاون وی، شرکت پخش و جهادکشاورزی به عنوان دستگاه متولی می‌توانند در مورد کنترل و برآوردها نظر خود را اعلام نمایند.
معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از مسئولیت استانداران و همچنین کمیسیون‌های مبارزه با قاچاق در استانها برای نظارت و کنترل براساس سامانه به صورت رندومی خبرداد و افزود: این سامانه یکی از جامع‌ترین سامانه‌های نرم افزاری در بخش خدمات و فرآورده‌های انحصاری مثل مواد سوختی است.
وی اضافه کرد: در حال حاضر کلیه مردم در بخش دولتی و خصوصی، شهری و روستایی فقط از طریق این سامانه می‌توانند برای حوزه‌های کشاورزی و صنعت و شناور به جز بخش حمل و نقل درخواست سوخت نمایند. تمامی مصرف کنندگان فرآورده‌های نفتی چه در بخش نفت سفید، بنزین، نفت کوره و نفت گاز صرفا از طریق سامانه مذور می‌توانند درخواست خود را ارائه کنند.
مدیریت 10 میلیارد لیتر سوخت قاچاق
ابویی با بیان اینکه تائید نهایی برای واریز سوخت درخواستی با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی است، از مدیریت 10 میلیارد لیتر قاچاق در 4 فرآورده نفتی از ابتدای سال 89 تا پایان خردادماه امسال خبرداد و تصریح کرد: یعنی این میزان دیگر قاچاق نمی‌شود و بخشی از آن درداخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی از کنترل قاچاق و عرضه خارج از شبکه در سال 89 نسبت به سال 88 به میزان حدود 30 تا 35 درصد خبرداد و افزود: بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها برخی از مسئولان مصاحبه‌هایی را انجام دادند مبنی بر اینکه 25 تا 30 درصد قاچاق کنترل شده است اما این موضوع ربطی به هدفمندی یارانه‌ها نداشت.
معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه در مرزهای کردستان تا سال 87 به صورت بی‌رویه با قاچاق سوخت به کشور عراق مواجه بودیم، عنوان کرد: این روند به نحوی بود که از داخل مرز به کشور عراق لوله‌ای کشیده بودند و سوخت را پمپاژ می‌کردند، همچنین حداقل هزار راس قاطر برای سوخت قاچاق کار می‌کردند، اما در حال حاضر این موضوع در مرز عراق کاملا برچیده شده است و به صورت محدود با شیوه‌هایی از طریق بازارچه‌های مرزی و جاسازی‌ها قاچاق انجام می‌شود.
پمپاژ سوخت از طریق لوله
وی با اشاره به اینکه در سایر مرزها این موضوع شدت و ضعف دارد ولی به همین صورت است، ادامه داد: در مرز پاکستان با یک خلاء مواجه هستیم، یعنی حدود 150 تا 200 کیلومتر مرز وحشی بدون حضور نیروی انتظامی و نیروی انسانی وجود دارد که از لحاظ جغرافیایی وضعیت بسیار بدی دارد و قاچاقچیان می‌توانند از این وضعیت استفاده می‌کند.
ابویی از انسداد قاچاق در مرزهای زابل و میرجاوه خبرداد و اظهارداشت: در گذشته این مرزها مبادی اصلی قاچاق بودند که الان به حداقل رسیده است.
به گفته وی در بحث شناورها هم طبق دستورالعمل ستاد قدرت موتور شناورها و میزان سوخت و غیره برآورد می‌شود و دیگر به صورت بی‌رویه به شناورها سوخت داده نمی‌شود، در حالیکه قبلا جاسازی‌های بسیار عجیب و غریبی در این شناورها برای سوخت وجود داشت اما هم اکنون مخازن سوخت آنها رنگ آمیزی شده و کاملا مشخص است.
قاچاق 5 میلیون لیتری
این مقام مسئول در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مورد میزان قاچاق فرآورده‌های نفتی گفت: قبل از سال 86 حداقل قاچاق روزانه 10 میلیون لیتر بود که در برخی از موارد به 30 میلیون لیتر هم می‌رسید اما هم اکنون برآوردها نشان می‌دهد که این قاچاق به کمتر از 5 میلیون لیتر در روز رسیده است.
وی اضافه کرد: بیشترین حجم قاچاق سوخت کشور در سواحل جنوبی و پس از آن مرزهای پاکستان، ترکیه و بعد عراق صورت می‌گیرد که مبادی اصلی قاچاق کشور است.