درباره این ناآرامی‌ها با آقای دکتر عباس ملکی، استاد سیاستگذاری انرژی در دانشگاه صنعتی شریف گفت‌وگو کرده‌ایم.
- چه زمینه‌ای وجود دارد که بروز چنین درگیری بزرگی در انگلیس و گسترش آن را سبب شده است؟
به‌نظر میرسد چند عامل وجود دارد که دست به دست هم داده و به این وضع انجامیده است. نخستین عامل اقتصادی است. در حال حاضر با توجه به تحولات اقتصاد آمریکا، شاهد کاهش ارزش بورس هستیم. در سال‌های اخیر نیز شاهد وضعیت اقتصادی متزلزلی در جهان به‌خصوص در حوزه یورو و اروپای متحد بوده‌ایم. دولت جدید انگلیس هم به سمت کم کردن هزینه‌های دولت و اضافه کردن مالیات‌ها حرکت می‌کند و این باعث می‌شود که فاصله بین طبقات اجتماعی بیشتر شود. نکته سوم مسائل فرهنگی است. تا به حال سیاست‌های چندفرهنگی در انگلیس تبلیغ می‌شد اما به‌نظر میرسد بین کسانی که انگلیسی خالص هستند و کسانی که ترکیبی از نژادهای مختلف هستند یا از نقاط دیگر جهان به آنجا مهاجرت کرده‌اند، تفاوت‌ها برجسته‌تر شده، به‌خصوص بین سیاه پوستان و سفید پوستان و اینها باعث بروز تنش شده است. همچنین به‌نظر میرسد در بدنه میانی پلیس نوع نگرش نسبت به مهاجرین، مسلمانان، سیاه پوستان و دیگر رنگین پوستان نسبت به گذشته منفی‌تر شده است. اینها همه باعث شده است تا نوعی واکنش از طرف برخی جوامع فرودست به‌خصوص آنهایی که در دهک‌های پایین جامعه هستند، بروز پیدا کند. نکته آخر نقش رسانه‌ها به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های اینترنتی است که در این بین به روشنی وظیفه انتقال اطلاعات را بر عهده دارند.
- ظاهراً بروز درگیری‌های مشابه در لندن سابقه دارد و واقعه مشابهی در دهه 1980 رخ داده است. به‌نظر شما آیا فرق خاصی بین مورد جدید و قدیم وجود دارد؟
به‌نظر من در سرعت انتقال پیام تفاوت است و یک نکته که نباید فراموش کرد این است که در این موارد بعضاً اغراق می‌شود. مثلاً افرادی که نزدیک یک حادثه هستند، حادثه را بزرگ‌تر از آنچه که هست، منعکس می‌کنند. آنچه اکنون اهمیت دارد، این است که اگر پاسخگویی دولت این باشد که اتفاقی نیفتاده و کشته شدن مارک داگان مورد بررسی قرار نگیرد، به‌نظر میرسد که این وضع ادامه پیدا کند. این امر مستلزم تشکیل یک کمیته مستقل غیردولتی است که بتواند درباره رفتار پلیس هم تحقیق کند. در غیر این صورت، فکر می‌کنم که این بار زمینه برای شروع یک بحران عمومی فراهم باشد، همان طور که در فرانسه شاهد آن بودیم. گسترش دسترسی به اطلاعات اگر با پاسخگویی دولت‌ها همراه نباشد، باعث بروز نوعی چالش جدید در جوامع معاصر خواهد شد.
- برخی ناظران می‌گویند استعفای برخی فرماندهان پلیس در جریان رسوایی مرداک باعث تضعیف روحیه پلیس شده است، به‌گونه‌ای که برخی محافل از احتمال ورود ارتش صحبت کرده‌اند. آیا این کار امکان‌پذیر است؟
فکر نکنم به این زودی ارتش دخالت کند، زیرا در جامعه سنتی انگلیس که دارای ارزش‌های خاص خود است، ورود ارتش به معنای ورود به فاز بحران کنترل‌نشده است. وقایع کف خیابان به عملکرد پلیس بستگی دارد و مأموران پلیس تحت‌تأثیر ذهنی از تحولات مربوط به‌خود هستند. خویشتنداری پلیس هنگامی که خودروی وی مورد حمله قرار می‌گیرد، کار بسیار سختی است. اگر پلیس آموزش ندیده و از کار خود راضی نباشد، می‌تواند دست به کاری بزند که بعداً توجیه‌پذیر نباشد. تصور نمی‌کنم دست داشتن برخی مأموران پلیس در ماجرای شنود بر روحیه آنان تأثیری داشته باشد.