در سالهای اخیر بهدلیل ناآگاهی مردم و کمکاری در اطلاعرسانی درباره عواقب و عوارض داروهایی که در شبکههای ماهوارهای تبلیغ میشوند، مصرف این داروها در میان گروهی از مردم رواج یافته است و تمامی این داروها در ایران در مراکز غیررسمی فروش و پذیرش مشتری دارند. این داروها هیچ اثر تأیید شده دارویی ندارند و مورد تأیید مجامع علمی نیستند و صرفا هدف، سودجویی سازندگان آن است و این افراد با تبلیغات گسترده بهدنبال جذب مشتری و سودآوری بیشتر هستند. لذا وظیفه وزارت بهداشت و رسانههای گروهی است که درباره اثرات سوء مصرف این داروها هشدار داده تا مردم به سمت و سوی مصرف این داروها نروند. رسانههای داخلی نیز نباید بگذارند تا شبکههای ماهوارهای مرجع اطلاعات دارویی مردم شوند.
براساس قانون، تبلیغات دارویی در رسانههای عمومی منع قانونی دارد و اطلاع رسانی درباره داروها باید در مجلات و نشریات پزشکی و تنها درباره اثرات و ترکیبات و... داروی مورد نظر و مواردی به غیرتبلیغ دارو باشد. بنابراین با توجه به منع قانونی تبلیغات دارو در رسانههای گروهی، شبکههای ماهواره در مورد داروهای چاقی، لاغری، ترک اعتیاد و... فقط بهدنبال سودجویی و کسب درآمد میلیاردی از این ناحیه هستند.
داروهایی که برای زیبایی، چاقی، لاغری، بلند شدن قد و ترک اعتیاد در ماهواره تبلیغ میشوند سودجویی و کلاهبرداری است و مورد تأیید وزارت بهداشت نیست. همچنین داروهایی که در شبکههای ماهوارهای برای درمان و ترک اعتیاد تبلیغ میشوند بیش از ۷۰درصد مواد تشکیلدهنده آنها خطرناک و موادمخدر است.
یکی از مواردی که در کنار داروهای مختلف در شبکههای ماهوارهای تبلیغ میشود فراوردههای بهداشتی و آرایشی است که درصد بالایی از این محصولات تقلبی و فاقد تأییدیه نهاد رسمی در داخل و خارج است.
شبکههای ماهوارهای تبلیغات فریبندهای برای محصولات آرایشی و بهداشتی انجام میدهند، در حالی که کشور سازنده شرکت تولیدکننده و تأییدیههای بهداشتی و سلامت این محصولات غالبا در این تبلیغات ارائه نمیشود. در این تبلیغات، خواص معجزهآسایی اعلام میشود که بیننده فریب آنها را میخورد و اقدام به تهیه این محصولات از سوی نمایندگیهای فروش آن در کشور میکند.
بسیاری از محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی در داخل کشور و در کارگاههای زیرزمینی تهیه میشوند و بهعلت اینکه نمیتوانند مجوز از وزارت بهداشت دریافت و در کشور تبلیغ کنند متوسل به شبکههای ماهوارهای برای تبلیغ محصولاتشان میشوند.
لذا با توجه به تحقیقات انجام گرفته توسط صاحبنظران عرصه رسانه و پزشکی، تأثیرات مخرب ماهوارهها در حوزه بهداشت و سلامت جامعه را میتوان به موارد زیرتقسیمبندی کرد:
1- معرفی و تبلیغ انواع داروهای غیرمجاز و تقلبی و نیز کالاهای قاچاق بهداشتی و آرایشی که مجوزها و استانداردهای مراجع رسمی و مراکز معتبر پزشکی و دولتی را ندارند و مصرف آن برای مردم مضر و یا دارای عوارض ناخوشایند است.
2- تجویز نسخههای عمومی و کلی برای مصرف دارو، مواد و وسایل و انواع رژیمهای غذایی و... برای مردم بدون توجه به وضعیت و ویژگیهای جسمانی و روانی آنان.
3- جابهجایی مرجعیت بهداشت و سلامت مردم از متخصصان و پزشکان و منابع و رسانههای تخصصی حوزه پزشکی و سلامت به تولیدکنندگان و عرضهکنندگان داروها و کالاهای پزشکی که با استفاده از مجاری و شیوههای تبلیغات بازرگانی جدید، برای ایجاد و گسترش بازارهای فروش برای خود هستند در حالی که براساس قوانین، تبلیغات دارویی در رسانههای عمومی منع قانونی دارد و اطلاعرسانی درباره آنها باید در مجلات و نشریات پزشکی و با ذکر ترکیبات و عوارض داروی مورد نظر و مواردی به غیراز تبلیغ دارو باشد.
4- ترویج اعتیاد به موادمخدر با تبلیغ سهل و فوری بودن درمان آن و با حذف کاذب نگرانی از اعتیاد
5- تبلیغ نادرست درمان انواع نقصها از جمله کوتاهی قد و ریزش مو که با مصرف داروهایی در اسرع وقت به درمان منجر میشود، به این ترتیب علاوه بر عوارض خطرناک ناشی از مصرف این داروها، ناکامی و سرخوردگی و ناامیدی از زندگی نیز در بین مصرفکنندگان بهویژه خانمها و جوانان بهوجود میآید.
6- پوشش حمایتی و رسانهای از بازار قاچاق توزیع دارو و کالا که منجر به رونق و گسترش کسب و کار غیرقانونی و مضر در جامعه میشود.
7- تضعیف نهادها و سازمانهای کنترلکننده کیفیت و صادرکننده مجوزهای رسمی پزشکی و دارویی با تبلیغ برجستهسازی و تبلیغ اخذ مجوز داروهای مورد تبلیغ از مراجع و مراکز آمریکایی و اروپایی
8- معرفی و تبلیغ انواع داروها و مکملهای غذایی برای حفظ سلامت و تقویت جسمی و جنسی بدون اخذ مجوز و تأییدیههای رسمی و معتبر از مراجع و مراکز پزشکی و بهداشتی که برای مصرفکنندگان آنها زیانها و خطرهایی را بهدنبال دارد.
9- ایجاد بلوغ زودرس در کودکان و نوجوانان با پخش تصاویر مستهجن و غیراخلاقی یکی از مخربترین اثرات تبلیغات دارویی و بهداشتی ماهوارههاست.