تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۳۹۰ - ۰۶:۲۴

عباس ثابتی راد: هرساله بنیادهای بین‌المللی فهرستی از شهرهایی که کیفیت زندگی در آنها بالاست، منتشر می‌کنند.

 سال‌هاست در صدر این فهرست شهرهایی مانند ژنو و زوریخ از کشور سوئیس و ونکوور و تورنتو از کشور کانادا و گاهی سیدنی از کشور استرالیا حضور دارند و عنوان باکیفیت‌ترین شهرهای جهان هرساله از یکی از این شهرها به شهری دیگر منتقل می‌شود. البته چند سالی است که شهرهایی از کشورهایی مانند فرانسه، کشورهای اروپای شرقی و آمریکای شمالی و گاه ژاپن نیز به شهرهای صدرنشین نزدیک می‌شوند. اما این سؤال وجود دارد که چه چیزی باعث افزایش کیفیت زندگی در شهرهای بزرگ جهان می‌شود. بی‌تردید یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش کیفیت زندگی در شهرهای جهان، اقتصاد شهری است. عموما شهرهای ثروتمندتر و دارای پشتوانه اقتصادی مناسب، قدرت بیشتری دارند تا خود را به صدر فهرست شهرهای باکیفیت برسانند. جمعیت کم و فضای شهری مناسب، استفاده از خدمات مناسب شهری، مدیریت مناسب شهری، ارائه خدمات عمومی بیشتر و در نهایت افزایش درآمد شهروندان از جمله عواملی است که باعث افزایش کیفیت زندگی در شهرهای جهان می‌شود. یکی از مواردی که نسبت مستقیم در افزایش کیفیت زندگی شهری دارد، استفاده شهروندان از سه بخش 8 ساعت کار، 8 ساعت تفریح و 8 ساعت استراحت است. در واقع هر شهروندی در طول 24 باید به الگوی سه‌گانه 8 ساعته برسد و قدرت استفاده از دو بخش غیر از کار و تلاش را داشته باشد. بر این اساس در این گزارش تلاش شده تا علاوه بر بررسی سطح درآمدهای شهروندان در شهرهای بزرگ جهان، یک ارزیابی مناسب از هزینه مسکن و گذران اوقات فراغت در شهرهای بزرگ نیز ارائه شود. آمارهای ارائه‌شده آمارهایی است که از سوی نهادهای بین‌المللی اعلام شده است.

استانبول

مشهور است که این شهر بین‌قاره‌ای توانسته به روزهای شکوهمندش نزدیک شود. استانبول در سال‌های گذشته مقصد بسیاری از گردشگران بوده و برای اروپائیان دروازه‌ شرق نام گرفته است. این شهر در حدود 9میلیون و 500هزار نفر جمعیت دارد و از دو بخش اروپایی و آسیایی تشکیل شده است. اما نکته جالب این است که بخش آسیایی این شهر بسیار تمیزتر از بخش اروپا یی است. قیمت مسکن و خدمات در بخش آسیایی استانبول بسیار بیشتر از بخش اروپایی است؛ با این‌همه هر شهروند استانبولی به ازای یک ساعت کار 3هزار و 214تومان درآمد به دست می‌آورد و حقوق ماهانه یک کارمند معمولی غیرمتخصص 719هزار و 936تومان است. در واقع سطح درآمد استانبول به سطح درآمدی شهر تهران نزدیک است. اما هزینه مسکن در حوالی میدان تقسیم نسبتا بالاست. قیمت اجاره یک خانه دوخوابه با متراژ 75متر در استانبول در حدود 700هزار تومان است. خدمات عمومی این شهر نیز نسبت به بسیاری از شهرهای اروپایی و حتی آسیایی کمتر است. بسیاری از مناطق این شهر به‌دلیل نداشتن امکانات مناسب، خدمات خوبی به شهروندانش ارائه نمی‌دهد؛ به همین دلیل با وجود داشتن فضاهای عمومی قابل توجه، شهروندان استانبولی اوقات فراغت مناسبی ندارند و در مجموع، کیفیت زندگی در این شهر چندان بالا نیست.

مسکو

می‌گویند این شهر آلوده‌ترین شهر جهان است. اما مسکو در فهرست گران‌ترین شهرهای جهان نیز جای گرفته و رتبه چهارم را به‌خود اختصاص داده است. جمعیت این شهر بالغ بر 11میلیون نفر است. هر شهروند در شهر مسکو به ازای هر ساعت کار 5هزار تومان درآمد دارد. حقوق ماهانه یک کارمند معمولی در این شهر در حدود یک میلیون و 400هزار تومان است. اجاره‌بهای ماهانه یک آپارتمان مبله در بخش‌های مختلف مسکو دارای تفاوت بسیاری است. به‌عنوان مثال در خیابان سادوویه کالتسو که یکی از خیابان‌های قدیمی مسکو است قیمت اجاره یک واحد آپارتمانی مبله 80 متری در حدود 3میلیون و 520هزار تومان است. شاید به‌دلیل عدم‌تناسب درآمد یکماهه و قیمت اجاره مسکن در این شهر لقب گران‌ترین شهر جهان به مسکو داده شده است. مسکو یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل زیرزمینی را دارد. این شهر با داشتن 11خط مترو از دیرباز از حمل‌ونقل ریلی بهره می‌برد و امکان حمل‌ونقل آسان برای شهروندانش را فراهم آورده است. از سویی سامانه‌های مختلف اتوبوسرانی در این شهر باعث شده تا بسیاری از شهروندان بتوانند از خدمات عمومی مناسبی بهره‌مند شوند. همچنین فضاهای عمومی گسترده در شهر مسکو و ایجاد بسترهای مناسب تفریحی در این شهر باعث شده است که شهروندان این شهر یخ‌زده کمتر برای گذران اوقات فراغت خود در تنگنا باشند.

زوریخ

بیهوده نیست که زوریخ در کنار ژنو و سیدنی و ونکوور به‌عنوان باکیفیت‌ترین شهرهای جهان قلمداد می‌شوند. این شهر که رشته کوه آلپ دور تا دورش را احاطه کرده، آرمانشهر گردشگران است. یک شهروند زوریخی به ازای هر ساعت کار 20هزار تومان درآمد دارد. در واقع حقوق ماهانه یک کارمند معمولی و غیرمتخصص در این شهر در حدود 5میلیون و 600هزار تومان است. اما اجاره‌بهای ماهانه آپارتمان در داخل این شهر بسیار گران است. قیمت یک آپارتمان 80متری داخل شهر زوریخ ماهانه در حدود 4میلیون و 700هزار تومان است اما زندگی و اقامت در اطراف این شهر بسیار کمتر هزینه دارد و به حدود 2میلیون تومان می‌رسد. قبض‌های خدماتی، حمل‌ونقل و خورد و خوراک هم دست‌کمی از اجاره‌بها ندارند و آنها هم گران هستند. عمده دلیلی که باعث شده است زوریخ در طول سال‌های 2006 تا 2008 همواره در صدر باکیفیت‌ترین شهرهای جهان جای گیرد و در طول سال‌های گذشته نیز در رده‌های دوم و سوم قرار گیرد، تفاوت فاحش میان سطح درآمدی شهروندان و هزینه‌های جاری زندگی آنان است. در واقع این شهر در کنار داشتن فضاهای عمومی گسترده و امکان بهره‌مندی شهروندانش از تفریحات مناسب، سطح درآمدی بالایی را فراروی شهروندانش گشوده است.

توکیو

توکیو پرجمعیت‌ترین شهر جهان است. اگرچه جمعیت شبانه این شهر در حدود 14میلیون نفر است ولی در هر روز، این شهر میزبان بیش از 32میلیون نفر می‌شود. در واقع توکیو با احتساب شهرک‌های اقماری خود جمعیتی بالغ بر 32میلیون نفر را در خود جای داده است. این شهر در قرن بیستم نماد کار و تلاش و سختکوشی بوده است. هر شهروند ساکن توکیو که تخصص خاصی ندارد به ازای هر ساعت کار دستمزدی بالغ بر 15هزار تومان دریافت می‌کند. درآمد ماهانه هر شهروند غیرمتخصص توکیویی در حدود 3میلیون و 360هزار تومان است اما هزینه اقامت و اجاره آپارتمان در این شهر بسیار زیاد است به نحوی که گاهی برای اجاره آپارتمان‌ها از تسهیلات بانکی به‌طور مستقیم استفاده می‌شود. در مرکز شهر توکیو یک آپارتمان 80متری می‌تواند تفاوت اجاره‌بهای بسیار متفاوتی داشته باشد. به‌عنوان مثال اگر آپارتمان در مرکز شهر توکیو باشد و دارای اتاق تاتامی هم باشد هزینه بسیار زیادی را طلب می‌کند. اجاره چنین آپارتمانی در هر ماه بالغ بر 4میلیون و 500هزار تومان هزینه در بردارد. از طرفی قیمت یک هندوانه در توکیو بالغ بر 15هزار تومان و یک انبه چیزی در حدود 20هزار تومان است. اما در کنار این هزینه‌های سرسام‌آور که چند سالی است توکیو را در صدر فهرست گران‌ترین شهرهای جهان قرار داده است، خدمات مدیریت شهری مناسب است.