تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۲

وحید رضا نعیمی: یک محقق آمریکایی اخیرا اعلام کرده‌است که در حملات هواپیماهای بدون خلبان این کشور به اهدافی در پاکستان حدود 2 هزار نفر کشته شده‌اند که نزدیک به 1700 نفر آنان را شبه‌نظامیان طالبان و القاعده تشکیل می‌دهند.

این در حالی است که منابع محلی در پاکستان در این آمار ابراز تردید می‌کنند و شمار غیرنظامیانی را که در این حملات کشته می‌شوند، بسیار بیشتر می‌دانند.

بن باربر نویسنده امور بین‌الملل در سمیناری با عنوان پاکستان، متحد یا وبال گردن در جنگ با تروریسم در شهر آناپلیس در آمریکا که 29 تیر برگزار شد، با اعلام این آمار افزود، آمریکا اکنون 10 سال است که در افغانستان حضور دارد، اما ورود طالبان از پاکستان به افغانستان باعث شده است تا برقراری ثبات در این کشور ناممکن شود. سیا یا ارتش آمریکا هیچ کدام آمار دقیقی از تلفات حملات این هواپیماها منتشر نکرده‌اند.

آمار بنیاد آمریکای‌ جدید حاکی از آن است که بین 1400 تا 2300 نفر بر اثر حملات هواپیماهای‌بدون‌خلبان در پاکستان در خلال 7سال گذشته کشته شده‌اند. بنابراعلام سایت الجزیره، کمیسیون حقوق بشر پاکستان به آماری استناد می‌کند که در جریان 134 مورد حمله این هواپیماها به اهدافی در این کشور در سال 2010، دست‌کم 957 پاکستانی کشته شدند.

اخیراً جان برنان مشاور ضدتروریسم اوباما ادعا کرد در خلال یک سال گذشته یعنی از مرداد سال پیش، یک نفر غیرنظامی هم بر اثر حملات این هواپیماها کشته نشد‌ه‌است. اما تحلیلی که توسط دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی صورت گرفته است، نشان می‌دهد از حدود 116 حمله‌ای که با این هواپیماها از مرداد پارسال تا اوایل تیر امسال صورت گرفته است، در 10 حمله دست‌کم 45غیرنظامی کشته شدند، 6بچه هم جان خود را از دست دادند و در 15 حمله دیگر تلفات غیرنظامی بسیار بیشتری به بار آمده است. همچنین، شمار این حملات از یک مورد در سال 2004 به یک حمله در هر 4 روز در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما افزایش یافته است. کریس وودز مسئول تحقیق این مرکز در این زمینه گفت واشنگتن معتقد است هیچ فرد غیرنظامی در این حملات در پاکستان کشته نمی‌شود، اما شواهد ما مستقیماً این امر را رد می‌کند. ایان اورتون از دیگر مقامات این مرکز گفت، واکنش یک مقام ارشد آمریکایی به یافته‌های ما این است که حملات با هواپیماهای بدون خلبان آمریکا را از دست تروریست‌هایی که همچنان افراد بی‌گناه را در سراسر جهان می‌کشند، حفظ می‌کند، اما تحقیقات ما نشان می‌دهد این هواپیماهای بدون خلبان هستند که افراد بی‌گناه را می‌کشند. وی تصریح کرد، آمریکا باید پاسخگوی اعمال خود باشد.

امتیاز هواپیماهای بدون خلبان

کارشناسان معتقدند با آغاز خروج نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان، ارتش آمریکا اتکای فزاینده‌ای به هواپیماهای بدون خلبان برای ردگیری و کشتن دشمنان پیدا کرده است. پیتر سینگر نویسنده امور نظامی می‌گوید، هواپیماهای کوچکی به اندازه حشره وجود دارد که برای جاسوسی ساخته شده است. در سوی دیگر هواپیماهایی هستند که طول دو سر بال آن به اندازه زمین فوتبال است. سینگر که مدیر طرح ابتکار دفاعی قرن بیست‌ویکم در مؤسسه بروکینگز است، می‌گوید، هواپیماهای بدون خلبان برای انجام کارهایی ساخته شده‌ است که انسان‌ نمی‌تواند یا نمی‌خواهد انجام دهد. این کارها عموماً شامل کارهای کسالت‌بار مانند پرواز بی‌وقفه به‌مدت 24 ساعت روی بیابان، کارهای آلوده و خطرناک مانند پرواز بر فراز نیروگاه هسته‌ای که آلودگی تولید می‌کند و مهم‌تر از همه کارهای خطرناک است که احتمال ساقط شدن هواپیما و اسارت خلبان در آن وجود دارد.
نیروی هوایی ارتش آمریکا و سیا دست‌کم 7 هزار فروند هواپیمای بدون خلبان در سراسر جهان در اختیار دارند که در پاکستان، سومالی، لیبی، عراق و یمن حضور عملیاتی دارند. اکنون نیروی هوایی آمریکا شمار بیشتری از خلبانان مخصوص این هواپیماها ا آموزش می‌دهد تا خلبانان جنگنده‌های عادی. سال آینده پنتاگون 5 میلیارد دلار برای این منظور اختصاص داده است.

هواپیماهای بدون خلبان که توسط متصدیانی در پایگاه‌های نظامی یا شبه‌نظامی مانند مقر سیا در شهر لانگلی هدایت می‌شوند، نسبتاً ارزان هستند. قیمت یک هواپیمای بدون خلبان پردیتور 4/5 میلیون دلار است، درصورتی که بهای یک فروند هواپیمای اف22 حدود 150 میلیون دلار است. به علاوه، هواپیماهای شناسایی بدون خلبان حجم زیادی از اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنند. در حال حاضر، بررسی و تحلیل اطلاعات به دست‌آمده از یک هواپیمای بدون خلبان به 19نفر نیاز دارد

اما به‌نوشته سایت الجزیره، در آینده این هواپیماها به نوعی فناوری مجهز خواهند شد که می‌توانند به‌طور کامل شهری را اسکن کنند و برای تحلیل چنین اطلاعاتی نیاز به حدود 200 کارشناس است.

جنگ سری

استفاده از هواپیماهای بدون خلبان برای حمله به اهداف در پاکستان هرگز به‌طور رسمی توسط مقامات آمریکایی تأیید نشده است. گزارش‌های رسانه‌ای حاکی از کاربرد این هواپیماها در یمن نیز هست، اما مقامات رسمی آمریکایی به بهانه آنکه عملیاتی از این دست جزو جنگ سری به حساب می‌آید، جزئیات آن را نیز علنی نمی‌کنند. اخیرا اعضای کنگره با ابراز نگرانی از گسترش عملیات هواپیماهای بدون خلبان آمریکا در کشورهای مختلف که بدون اعلان جنگ رسمی و بدون اجازه کنگره صورت می‌گیرد، آن را بسط غیرقانونی اختیار رئیس‌جمهور برای آغاز جنگ دانستند. این در حالی است که مقامات پاکستانی بارها نارضایتی عمیق خود را از حملات این هواپیماها اعلام کرده و آن را نقض حاکمیت ملی کشور خوانده‌اند. اما واشنگتن مدعی است که عناصر القاعده و طالبان در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور مرزی بین افغانستان و پاکستان پنهان شده‌اند و نیروهای پاکستانی توانایی یا تمایلی برای مقابله جدی با آنان ندارند.

مری الن اوکانل استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه نتردام می‌گوید: اتکای فزاینده به هواپیماهای بدون خلبان این امکان را به یک ابرقدرت نظامی‌گرا می‌دهد که جنگ‌های بیشتری را به خواست خود شروع کند. وی می‌گوید: این امر که این فناوری به ما اجازه می‌دهد در نقاط بیشتری آدم بکشیم و به اهداف بیشتری حمله کنیم، به‌نظر من یک مشکل اساسی اخلاقی و حقوقی ایجاد می‌کند.

سایت الجزیره، NPR، مرکز روزنامه‌نگاری تحقیقی و Examiner