خطبه‌ى اول
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمد لله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام على سیّدنا و نبیّنا ابى‌القاسم المصطفى محمّد و على اله الأطیبین الأطهرین المنتجبین سیّما بقیّةالله فى الأرضین.
عید سعید فطر را به همه‌ى شما برادران و خواهران نمازگزار عزیز و به همه‌ى ملت ایران و به امت بزرگ اسلامى در سراسر جهان تبریک عرض میکنیم. از خداوند متعال مسئلت میکنیم که در این روز شریف و مبارک، رحمت خود را، تفضل خود را بر همه‌ى برادران و خواهران مسلمان در سراسر جهان ببارد؛ طاعات آنها را، عبادات یکماهه‌ى آنها را به احسن وجه از آنها قبول کند و ان‌شاءالله این روز را روز عید واقعىِ امت اسلامى قرار بدهد.
در ماه مبارک رمضان، بسیارى از مردمِ موفق و باسعادت توانستند محصول زیادى را بردارند؛ محصولى که براى دوره‌ى سال آنها، بلکه در مواردى براى سراسر عمر آنها، داراى برکات خواهد بود. عده‌اى انس با قرآن پیدا کردند، از معارف قرآنى بهره بردند، تدبر کردند؛ عده‌اى انس و مناجات با خدا را در این ماه براى خودشان رویّه و روش قرار دادند و دلهاى خودشان را نورانى کردند. مردم روزه گرفتند؛ با روزه، در نفس خود صفا به وجود آوردند؛ که همین صفا و صمیمیت و نورانیت، منشأ برکات بسیارى در زندگى فردى و اجتماعى است. این صفاى نفسانى به انسان نیک‌اندیشى میدهد، تطهیر نفس از حسد و بخل و کبر و شهوت میدهد. صفا در نفس انسان، محیط جامعه را محیط امن و امان روحى و معنوى قرار میدهد؛ دلها را به هم نزدیک میکند؛ مؤمنان را به یکدیگر مهربان میکند؛ ترحم به یکدیگر را در میان جامعه‌ى ایمانى گسترش میدهد. اینها همه محصولات ماه مبارک رمضان است براى مردم موفق و باسعادت.
محصول عمده‌ى دیگر این ماه، تقواست؛ که فرمود: «لعلّکم تتّقون».(1) «دستى که عنان خویش گیرد»؛ معناى تقوا این است. عنان دیگران را گاهى درست میتوانیم بگیریم؛ اگر بتوانیم عنان خودمان را بگیریم، خودمان را از چموشى، از وحشیگرى، از عبور از خطوط قرمز الهى باز بداریم، این هنر بزرگى است. تقوا یعنى مراقبت از خود براى حرکت در صراط مستقیم الهى؛ یافتن علم و معرفت و بصیرت، و بر اساس علم و معرفت و بصیرت، حرکت کردن. خوشبختانه جامعه‌ى ما در ماه رمضان از این افراد باسعادتى که توانستند این برکات را کسب کنند، بسیار داشت. میشود گفت چهره‌ى غالب کشور و مردم ما بحمدالله چنین چهره‌اى بود. در مجالس گوناگون، در مجالس ذکر و دعا، در مجالس تلاوت قرآن، در شبهاى قدر، در مراسم گوناگون - آنجورى که ما خبرهایش را دنبال کردیم، تصویرهایش را دیدیم، اطلاع پیدا کردیم - جوانهاى ما، مردان و زنان ما، طبقات مختلف ما، گروه‌هاى مختلف اجتماعى ما، با رویّه‌هاى مختلف، با سلیقه‌هاى مختلف، همه بر سر این سفره‌ى ضیافت الهى در ماه رمضان جمع شدند و همه بهره بردند.
اگر شاعر یک روزى میگفت «دستى که عنان خویش گیرد / امروز در آستین کس نیست»، اما در زمان ما دستهائى که عنان خود را بگیرند، کم نیستند. این جامعه‌ى جوان کشور، این مجموعه‌ى نسل باطراوتِ بر روى کار آمده‌ى کشور، در راهِ درست حرکت میکنند، تمرین تقوا میکنند؛ این براى آینده‌ى این کشور، بلکه آینده‌ى امت اسلامى مژده‌ى بزرگى است.
آنچه لازم است، این است که ما این دستاوردها را حفظ کنیم، این محصول را حفظ کنیم؛ نگذاریم صاعقه‌ى گناه، این خرمن ارزشمند محصول را آتش بزند و از بین ببرد. راه خدا را، راه توجه را، راه صفاى نفس را، راه انس با قرآن را، راه باز نگهداشتن رابطه‌ى خود با خدا، درد دل کردن به خدا و گفتن به خدا را به روى خودمان باز نگه داریم. اگر شما با خدا حرف زدید، خدا هم با شما حرف میزند؛ «فاذکرونى اذکرکم».(2)
پروردگارا! به محمد و آل محمد جامعه‌ى ما را همواره جامعه‌ى قرآنى، جامعه‌ى باصفا، جامعه‌ى اهل محبت و وداد، جامعه‌ى هماهنگ و همدل قرار بده. پروردگارا! این ملت بزرگ را، این جوانان عزیز را به آرزوهاى بلند و آرمانهاى ارزشمندشان برسان؛ آنها را بر دشمنانشان پیروز کن. پروردگارا! قلب مقدس ولى‌عصر را از ما خشنود بفرما؛ ما را مشمول دعاى آن بزرگوار قرار بده. پروردگارا! روح مطهر امام بزرگوارمان و ارواح طیبه‌ى شهدا را از ما راضى و خشنود بفرما.
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
والعصر. انّ الانسان لفى خسر. الّا الّذین ءامنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.(3)
خطبه‌ى دوم
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
و الحمد لله ربّ العالمین نحمده و نستعینه و نستغفره و نتوکّل علیه و نصلّى و نسلّم على حبیبه و نجیبه سیّد خلقه سیّدنا ابى‌القاسم المصطفى محمّد و على ءاله الأطیبین الأطهرین المنتجبین سیّما علىّ امیرالمؤمنین و الصّدّیقة الطّاهرة و الحسن و الحسین سیّدى شباب اهل الجنّة و علىّ‌بن‌الحسین و محمّدبن‌علىّ و جعفربن‌محمّد و موسى‌بن‌جعفر و علىّ‌بن‌موسى و محمّدبن‌علىّ و علىّ‌بن‌محمّد و الحسن‌بن‌علىّ و الخلف القائم المهدىّ حججک على عبادک و امنائک فى بلادک و صلّ على ائمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین.
در خطبه‌ى دوم، یک اشاره‌اى بکنیم به وضع خودمان و وضع دنیا. اولاً لازم میدانم از ملت شریف و عزیزمان به خاطر حضور ارزشمند و باشکوه در راهپیمائى روز قدس تشکر و تقدیر کنم. من قابل نیستم که بخواهم از این ملت بزرگ تقدیر یا تشکر کنم؛ صاحب چیزى هم نیستم؛ متعلق به خود مردم است؛ براى خودشان کردند و درست قدم برداشتند. ما لازم است خدا را شکر کنیم، به خاطر این بصیرت عمومى، این همت عمومى، این انگیزه‌ى گسترده‌ى در دلهاى زن و مرد مسلمان. امسال روز قدس، روز بسیار پرشکوهى بود. حوادثى که در منطقه اتفاق افتاده است، موجب شد برخى ملتهاى مسلمانِ دیگر هم امسال بیش از سالهاى گذشته در این آزمایش بزرگ، در این حرکت عظیمِ ضد استکبارى همراهى کنند. امیدواریم خداوند متعال شرّ وجود صهیونیستهاى ظالم و خونخوار را از سر فلسطینیان و از سر منطقه کم و کوتاه کند.
همچنین به خاطر حضور معنوى مردم در مراسم ماه رمضان، باز لازم است خداى متعال را سپاسگزار باشیم و شکر کنیم. آنجورى که گزارش دادند، امسال حضور مردم در مراسم مختلف ماه رمضان، یک حضور بسیار چشمگیر و بسیار گسترده‌اى در سراسر کشور بوده است؛ که این هم نشانه‌ى رحمت خداست، نشانه‌ى لطف خداست. هر وقت دیدید توفیقى به شما دست میدهد که میتوانید یک کار صالح را، یک حسنه را انجام دهید، خدا را شکر کنید؛ چون این نشانه‌ى آن است که خداى متعال به شما لطف دارد، توجه دارد، به شما توفیق میدهد. آن وقتى که بى‌توفیق میمانیم، باید به خود بلرزیم، بترسیم، به خدا پناه ببریم، مراقب باشیم ببینیم چه گناهى از ما سر زده است که خدا توفیقش را از ما سلب کرده است. امسال بحمدالله توفیقات الهى گسترده بود. از این فضاى معنوى استفاده کنیم.
به ملت عزیزمان بارها عرض کردیم که امروز ما به چند چیز احتیاج داریم: اول، اتحاد و همدلى میان مردم با یکدیگر، و میان مردم با مسئولین، و میان مسئولین با یکدیگر. این، نیاز بزرگ کشور ماست. امروز دنیا دارد یک بخش مهمى از تاریخ خود را میگذراند. ما باید در این فصل، در این بخش، در این مقطع، خیلى بهوش باشیم، خیلى مراقب باشیم؛ بفهمیم چه کار داریم میکنیم. اگر در بین خودمان کدورتها و بددلى‌ها و بدجنسى‌ها و ناسازگارى‌ها وجود داشته باشد - چه بین آحاد مردم، چه بین مسئولین و مردم، چه بین مسئولین با یکدیگر - نخواهیم توانست به این وظائف بزرگى که امروز متوجه به ماست، عمل کنیم. این یک توصیه‌ى مهم است، یک ضرورت اصلى است.
ضرورت دیگر، احساس کار و تحرک است. همه‌ى کشور، همه‌ى آحاد مردم، همه‌ى مسئولین - که «کلّکم مسئول»(4) - بایستى تحرک و نشاط کار داشته باشند. باید از خودمان تنبلى و توانى و زمینگیرى را دور کنیم. امروز به کار نیاز هست؛ کار علمى، کار اقتصادى، کار سیاسى، کارهاى بزرگ اجتماعى. هر کسى در هر جا هست، میتواند براى خودش برنامه‌ى کارى را تعریف کند؛ این یکى از ضرورتهاست، که امیدواریم خداى متعال به همه‌ى ما توفیق بدهد.
امسال ما در آخر سال، انتخابات را داریم. انتخابات همیشه در کشور ما تا حدودى یک حادثه‌ى چالش‌برانگیز است. اگرچه در مقایسه‌ى با انتخابات‌هائى که در بعضى از کشورهاى دنیا - چه کشورهاى به اصطلاح پیشرفته، و چه بعضى از کشورهاى دیگر - برگزار میشود، که تویشان چه خباثتها، چه خیانتها، چه درگیرى‌ها، حتّى چه کشت و کشتارها اتفاق مى‌افتد، بحمدالله این حوادث در کشور ما نیست، اما بالاخره یک چالشى است؛ مردم را متوجه میکند. مراقب باشید این چالش به امنیت کشور صدمه نزند. انتخابات که مظهر حضور مردم است، مظهر مردم‌سالارى دینى است، باید پشتوانه‌ى امنیت ما باشد. نباید اجازه داد که این چیزى که ذخیره‌ى امنیت است، پشتوانه‌ى امنیت است، به امنیت ما صدمه وارد کند. دیدید، حس کردید، از نزدیک لمس کردید آن وقتى را که دشمنان میخواهند از انتخابات علیه امنیت کشور سوء استفاده کنند. باید همه مراقب باشند، همه بهوش باشند. آحاد مردم، مسئولان گوناگون، منبرداران سیاسى، کسانى که میتوانند با مردم حرف بزنند، همه مراقب باشند، مواظب باشند؛ از انتخابات مانند یک نعمت الهى پاسدارى کنند. البته ما حرفهاى گوناگونى درباره‌ى انتخابات داریم که در زمان خود به مردم عرض خواهیم کرد.
دنیاى اسلام هم در این ماه‌هاى اخیر، حوادث بزرگى را دارد از سر میگذراند. دنیاى اسلام عظمت حضور مردم در صحنه را به همه‌ى جهانیان و به همه‌ى تاریخ نشان داد. یک بار در سى و دو سال قبل از این، ملت ایران این عظمت را، این اقتدار بزرگ را نشان داد. مردم ما با تنِ خودشان جانها را کف دست گرفتند و در خیابانها وسط میدان آمدند و توانستند تحولى ایجاد کنند که مسیر تاریخ منطقه را، بلکه به یک معنا مسیر تاریخ جهان را تغییر داد. امروز بار دیگر مردم در صحنه هستند. حضور مردم در صحنه، گره‌هاى ناگشودنى را، قفلهاى بازنکردنى را باز کرد. کى فکر میکرد عوامل آمریکا و صهیونیسم در منطقه، یکى پس از دیگرى سقوط کنند؟ کى فکر میکرد دستى هست که بتواند این بتها را بشکند؟ اما این دست، بود. این دست، دست ملتها بود. همه باید به امت اسلامى با این چشم نگاه کنند. امت اسلامى چنین دست مقتدرى دارد؛ آن هم با اتکاء به ذکر الهى، با گفتن تکبیر، با گفتن نام خدا و آوردن یاد خدا، این نشاط و اقتدار را پیدا کردند و این کار را کردند؛ کار عظیمى است.
البته مسائل به اینجا تمام نشده است و تمام نمیشود؛ این شروع است، این آغاز یک راه طولانى است. ملتها باید هوشیار باشند. ما همین تجربه را داریم. بعد از آنکه صحنه‌ى انقلاب، با آن عظمت و شکوه، از حالت انقلابىِ خودش خارج شد و حکومت و دولتى بر سر کار آمد، فوراً راه افتادند، براى اینکه بیایند؛ شاید بتوانند با شیوه‌هاى خودشان و ترفندهاى خودشان امور را قبضه کنند؛ بر روى موج سوار شوند؛ از موقعیتِ پیش‌آمده باز سوءاستفاده کنند. هوشیارى ملت و رهبرى پیامبرگونه‌ى امام بزرگوار ما نگذاشت. ملتهاى مسلمان، چه در مصر، چه در لیبى، چه در تونس، چه در یمن و چه در بقیه‌ى کشورها، امروز این هوشیارى را احتیاج دارند. باید نگذارند پیروزى‌هائى که به دستشان آمده است، به وسیله‌ى دشمنان مصادره شود. فراموش نکنند؛ آنهائى که امروز در صحنه‌ى لیبى حضور پیدا کردند و خودشان را صاحب قضیه میدانند، همان کسانى هستند که تا چند صباح قبل با همان کسانى که بر ملت لیبى ستم میکردند، مى‌نشستند و همپیاله میشدند. امروز آنها آمده‌اند و میخواهند از موقعیت استفاده کنند؛ ملتها باید هوشیار باشند، بیدار باشند.
البته ما از وضع بحرین بسیار نگرانیم. به مردم بحرین جفا میشود، ظلم میشود؛ وعده‌هائى داده میشود، اما به آن وعده‌ها عمل نمیشود. ملت بحرین، ملت مظلومى است. البته هر حرکتى، هر اقدامى وقتى براى خداست، وقتى عزم و اراده پشت آن هست، این حرکت به طور قطع به پیروزى خواهد رسید؛ این در همه جا صادق است، در آنجا هم صادق است.
مطلب آخر درباره‌ى سومالى است. غصه‌ى بزرگى که امروز بر دل ما سایه افکنده است، غصه‌ى مردم سومالى است. خوشبختانه مردم ما خوب وارد میدان شدند، خوب کمک کردند؛ اما هرچه میتوانید - مسئولین و غیر مسئولین - ان‌شاءالله کمک کنید تا خداى متعال این گرفتارى را هم برطرف کند.
پروردگارا! به محمد و آل محمد امت اسلامى را، ملتهاى مسلمان را روزبه‌روز با عزت و شرفِ بیشتر قرار بده.
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
اذا جاء نصرالله و الفتح. و رأیت النّاس یدخلون فى دین الله افواجا. فسبّح بحمد ربّک و استغفره انّه کان توّابا.(5)
والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته
1) بقره: 183
2) بقره: 152
3) عصر: 1 - 3
4) جامع‌الاخبار، ص 119
5) نصر: 1 -