این اقدام ترکیه به‌دلیل عدم‌عذرخواهی رژیم صهیونیستی به خاطر حمله به کشتی حامل کمک‌ها به غزه در سال گذشته صورت گرفته‌است. درباره این موضوع با سیامک کاکایی، کارشناس مسائل ترکیه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- چه شد که مقام‌های دولت ترکیه در وضعیت کنونی پس از گذشت ۱۵ ماه از حمله نظامیان رژیم صهیونیستی تصمیم به واکنشی در این سطح گرفتند؟
واقعیت این است که تنش بین ترکیه و اسرائیل طی یکسال و نیم پس از حمله به کشتی مرمره آبی کاملاً عمیق شده بود. در همان زمان این انتظار وجود داشت که دولت ترکیه درباره روابط دیپلماتیک با اسرائیل اقدامی انجام دهد اما به‌نظر می‌رسد که مقام‌های این کشور تصمیم گرفتند در این رابطه مدارا کنند. ترک‌ها انتظار داشتند که مقام‌های رژیم صهیونیستی حداقل خواسته‌های این کشور، به‌ویژه بند عذرخواهی را محقق کنند که این اقدام به خاطر حاکم بودن دیدگاهی افراطی در اسرائیل صورت نگرفت. چند عامل منجر به آن شد که در وضعیت کنونی، ترکیه چنین تصمیمی را بگیرد. ترکیه در چند سال اخیر تلاش کرده نقش یک بازیگر مهم و منطقه‌ای را ایفا کند. باید گفت که گزارش سازمان ملل انتظارات ترکیه را برآورده نکرد و در کنار آن اسرائیل هم حاضر به عذرخواهی نشد. این مسائل احساسات داخلی در ترکیه را جریحه دار‌تر کرد. این در شرایطی بود که ترکیه در ماه‌های گذشته سیاست فعالی از خود نشان داده است و این مسئله با سیاست خارجی این کشور هم‌وزن نبود. علاوه بر این از ابتدای سال‌جاری میلادی روند تحولات در خاورمیانه در واقع یک فضا و فرصت جدیدی را برای سیاست‌گردانی ترکیه فراهم کرد. تحولاتی که در منطقه رخ داد موقعیت اسرائیل را متزلزل کرده و در این شرایط ترکیه فضا را مساعد دیده است که به انتظاراتی که خود به‌وجود آورده پس از ۱۵ ماه پاسخ بگوید.
- از زمان حمله نظامیان رژیم صهیونیستی به ناوگان آزادی با وجود انتقادهای مقام‌های ترکیه، روابط نظامی و دیپلماتیک دوطرف به‌صورت گسترده ادامه داشته است، اکنون شرایط چگونه است؟
اکنون روابط دوطرف تابع یک منحنی مواضع سیاسی شده است. ترکیه در ۱۵ ماه گذشته با درخواست عذرخواهی، پرداخت غرامت و رفع محاصره غزه در این رابطه مدارا کرده است. در داخل ترکیه پس از گزارشی که منتشر شد انتظار یک واکنش به‌وجود آمد و شاید مقام‌های این کشور در یک وضعیت بن‌بست قرار داشتند. اکنون مشخص نیست که این فراخوانی سفیر آیا به قطع روابط اقتصادی و امنیتی بین دوطرف منجر می‌شود یا خیر. حجم قراردادهای نظامی دوطرف حدود ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شده و حجم مبادلات تجاری حدود ۲ میلیارد دلار است که این رقم بالا نشان‌دهنده روابط گسترده دوطرف در سال‌های اخیر است اما اکنون پس از گذشت ۱۵ ماه باید درنظر داشت که اخراج و فراخوانی سفیر به معنای قطع رابطه نیست و این مسئله تا حدی جنبه تبلیغاتی و رسانه‌‌ای هم دارد.
- عبدالله گل، اخراج سفیر اسرائیل را از آنکارا نخستین اقدام این کشور در این مسیر خوانده، روابط دوطرف به کدام سمت پیش می‌رود؟
معتقدم یک دوره‌گذار میان ترکیه و رژیم صهیونیستی ایجاد شده است. تنش‌های پنهان میان اسرائیل و حزب عدالت و توسعه که از حدود ۸ سال پیش شروع شد و در طول یکسال و نیم گذشته شدت بیشتری گرفت اکنون آشکار و نمایان شده است. در‌واقع دوطرف اکنون در 2 ریل جداگانه قرار گرفته‌اند.