تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۳۹۰ - ۰۸:۲۸

همشهری آنلاین- مریم دری‌منش: لیبرتادورس نام جام باشگاه‌های فوتبال آمریکای جنوبی است که می‌توان آن را با لیگ قهرمانان باشگاه‌های اروپا مشابه دانست.

جام باشگاه‌های آمریکای جنوبی در سال 1948 برای اولین بار در سانتیاگو، ‌پایتخت شیلی با نام جام قهرمانان آمریکای جنوبی (‍Campeonato Sudamericano de Campeones) انجام شد.

این مسابقات از سال 1960 تا 1964 با نام جام "کامپیونِس آمریکا" (جام قهرمانان آمریکا)، از ماه ژانویه تا آگوست برگزار می‌شد و برنامه‌ریزی آن هم توسط کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی (CONMEBOL) انجام می‌گرفت تا این که در سال 1996 از سوی کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی به شکل کنونی رسمیت یافت. این رسمیت سبب شد تا باشگاه "واسکو داگاما"، قهرمانی آن زمان آمریکای جنوبی در مسابقات سوپر جام این قاره در سال 1997 شرکت کند، مسابقاتی که در آن همه تیم‌هایی که تا آن زمان قهرمان لیبرتادورس شده بودند، حضور یافتند.

از سال 1998 باشگاه‌های مکزیک نیز در این تورنمنت حضور یافتند. قهرمان لیبرتادورس به مسابقات جام باشگاه‌های جهان و نیز جام لیبرتادورس سال بعد راه یافته و همچنین در رویارویی با قهرمان "کوپا آمریکای جنوبی" قهرمان سوپرجام این قاره را تعیین می‌کند، مانند مسابقه سوپرجام یوفا در اروپا.

از سال‌ها پیش نام یک حامی مالی تجاری (اسپانسر) جزئی از نام رسمی لیبرتادورس شده است. بدین ترتیب این جام از سال 1998 تا 2007 "جام لیبرتادورس تویوتا" نامیده می‌شد. در سپتامبر سال 2007 بانک اسپانیای "بانکو سانتاندر" که نمایندگی قوی و فعالی در آمریکای جنوبی دارد،‌ نقش اسپانسر اصلی را ایفا می‌کند.

شیوه برگزاری

تاکنون چندین مرتبه در طول زمان،‌ نحوه برگزاری این تورنمنت تغییر کرده است. در آغاز از سیستم کاملا حذفی استفاده می‌شد، اما بعدا مرحله گروهی به آن اضافه شد. همچنین به مرور زمان تعداد سهمیه باشگاه‌های هر کشور نیز تغییر کرد.

تا دهه 80 در زمان تساوی امتیاز تیم‌ها، چه در مرحله گروهی و چه در مرحله حذفی، تفاضل گل نقشی نداشت. در ابتدای دهه 90 در این‌گونه موارد از محاسبه تفاضل گل استفاده شد، در صورت تساوی در این مورد نیز در بازی فینال، آن‌طور که در آمریکای جنوبی مرسوم است، بازی تعیین سرنوشت انجام نمی‌گرفت، بلکه در پایان، ضربات پنالتی تیم قهرمان را تعیین می‌کرد.

شیوه کنونی برگزاری جام

از سال 2005 شیوه کنونی دنبال می‌شود: در مجموع 38 تیم در تورنمنت حضور پیدا می‌کنند. برای مرحله گروهی 26 تیم شرکت دارند: چهار تیم برتر باشگاهی آرژانتین و برزیل و دو تیم برتر بولیوی، شیلی،‌ اکوادور، کلمبیا، مکزیک، پاراگوئه، پرو، اوروگوئه و ونزوئلا.

مدافع عنوان قهرمانی هم مستقیم در مرحله گروهی شرکت می‌کند (به عنوان تیم اول کشورش).

12 تیم باقیمانده در یک مرحله مقدماتی به صورت رفت و برگشت بازی می‌کنند تا چهره 6 تیم دیگر مرحله گروهی مشخص شود. شرکت‌کنندگان در مرحله مقدماتی تیم پنجم آرژانتین و برزیل، و تیم سوم نه کشور دیگر و نیز یک تیم از کشوری است که مدافع عنوان قهرمانی از آن کشور می‌باشد.

32 تیم مرحله گروهی در هشت گروه چهار تیمی، هرکدام شش بازی (سه تا در خانه، و سه تا در خانه حریف) انجام می‌دهند. تیم‌های اول و دوم هرگروه راهی مرحله یک هشتم نهایی می‌شوند و در آنجا تیم‌های برنده از طریق سیستم حذفی و در دو بازی رفت و برگشت تعیین می‌شوند.

در بازی نهایی قانون گلِ زده در خانه حریف ملاک قرار نمی‌گیرد. فینال تنها مرحله‌ای است که در آن وقت‌های اضافه در نظر گرفته می‌شود.

مسابقات مرحله حذفی قرعه‌کشی نمی‌شوند بلکه براساس نتایج تیم‌ها در مرحله گروهی تعیین می‌شود. به غیر از مرحله نیمه نهایی که اگر دو تیم از یک کشور در این مرحله حاضر باشند، این دو تیم بدون توجه به نتایجی که کسب کرده‌اند، رودرروی هم قرار می‌گیرند تا هیچگاه برگزارکنندگان دیدار فینال دو تیم از یک کشور نباشند.

قهرمانان کوپا لیبرتادورس از ابتدا تاکنون

1960 و 1961: پنارول از اوروگوئه - 1962 و 1963: سانتوس از برزیل - 1964 و 1965: ایندپندنته آوه‌لانِدا از آرژانتین - 1966: پنارول - 1967: راسینگ کلوب (آوه‌لانِدا) از آرژانتین - 1968 و 1969: استودیانتِس دِ لاپلاتا از آرژانتین

1970: استودیانتس د لاپلاتا - 1971: ناسیونال مونته‌ویدئو از اوروگوئه - 1972، 1973، 1974 و 1975: ایندپندنته آوه‌لانِدا - 1976: کروزیرو بلو هوریزونته از برزیل - 1977 و 1978: بوکا جونیورز از آرژانتین - 1979: الیمپیا آسونسیون از پاراگوئه

1980: ناسیونال مونته‌ویدئو - 1981: فلامینگو دو ژانیرو از برزیل - 1982: پنارول - 1983: گرمیو پورتو آلگره از برزیل - 1984: ایندپندنته آوه‌لانِدا - 1985: آرژنتینوس جونیورز از آرژانتین - 1986: ریور پلاته از آرژانتین - 1987: پنارول - 1988ناسیونال مونته‌ویدئو - 1989: ناسیونال مِدِلین از کلمبیا


1990: الیمپیا آسونسیون - 1991: کولو کولو از شیلی - 1992 و 1993: سائو پائولو از برزیل - 1994: ولز سارسفیلد از آرژانتین - 1995: گرمیو پورتو آلگره - 1996: ریور پلاته - 1997: کروزیرو بلو هوریزونته - 1998: واسکو داگاما از برزیل - 1999: پالمیراس سائو پائولو از برزیل

2000 و 2001: بوکا جونیورز - 2002: الیمپیا آسونسیون - 2003: بوکا جونیورز - 2004: اونسی کالداس از کلمبیا - 2005: سائو پائولو - 2006: اینترناسیونال پورتو آلگره از برزیل - 2007: بوکا جونیورز - 2008: لیگا دِ کیتو از اکوادور - 2009: استودیانتس دِ لاپلاتا

2010: اینترناسیونال پورتو آلگره - 2011: سانتوس

رکوردداران قهرمانی بر اساس نام باشگاه‌ها

1- ایندپندنته آوه‌لانِدا از آرژانتین، 7 قهرمانی (1964، 1965، 1972، 1973، 1974، 1975، 1984)

2- بوکا جونیورز از آرژانتین، 6 قهرمانی (1977، 1978، 2000، 2001، 2003، 2007)

3- پنارول از اوروگوئه، 5 قهرمانی (1960، 1961، 1966، 1982، 1987)

4- استودیانتس د لاپلاتا از آرژانتین، 4 قهرمانی (1968، 1969، 1970، 2009)

5- سائو پائولو از برزیل (1992، 1993، 2005)، الیمپیا آسونسیون از اوروگوئه (1979، 1990، 2002)، ناسیونال مونته‌ویدئو از اوروگوئه (1971، 1980، 1988)، 3 قهرمانی

6- ریور پلاته از آرژانتین (1986، 1996)، کروزیرو از برزیل (1976، 1997)، گرمیو از برزیل (1983، 1995)، اینترناسیونال پورتو آلگره از برزیل (2006، 2010)، 2 قهرمانی

7- آرژنتینوس جونیورز از آرژانتین (1985)، راسینگ کلوب از آرژانتین (1967)، ولز سارسفیلد از آرژانتین (1994)، واسکو داگاما از برزیل (1998)، پالمیراس سائو پائولو از برزیل (1999)، فلامینگو از برزیل (1981)، ناسیونال مدلین از کلمبیا (1989)، اونسی کالداس از کلمبیا (2004)، کولو کولو از شیلی (1991)، لیگا دِ کیتو از اکوادور (2008)، 1 قهرمانی

رکوردداران قهرمانی بر اساس نام کشورها

1- آرژانتین، 22 قهرمانی

2- برزیل، 15 قهرمانی

3- اوروگوئه، 8 قهرمانی

4- پاراگوئه، 3 قهرمانی

5- کلمبیا، 2 قهرمانی

6- شیلی و اکوادور، 1 قهرمانی

رکوردداران گلزنی در لیبرتادورس

1- آلبرتو اسپنسر از اکوادور، ازسال‌ 1960 تا 1972، 54 گل

2- فرناندو مورِنا از اوروگوئه، از سال 1973 تا 1986، 37 گل

3- پدرو روچا از اوروگوئه، از سال 1962 تا 1979، 36 گل

4- دانیل اونه‌گا از آرژانتین، از سال 1966 تا 1973، 31 گل

5- خولیو مورایس از اوروگوئه، از سال 1966 تا 1981، 30 گل

6- آنتونی دِ آویلا از کلمبیا، از سال 1983 تا 1998- خوان سارناری از آرژانتین، از سال 1966 تا 1976، 29 گل

7- خوان کارلوس سانچز از آرژانتین، از سال 1973 تا 1992- لوئیز آرتیمه از آرژانتین، از سال 1966 تا 1974، 26 گل

8- اوسوالدو رامیرز از پرو، از سال 1963 تا 1981- آلبرتو فدِریکو آکوستا از آرژانتین، از سال 1966 تا 1974- پالینیا از برزیل، از سال 1975 تا 1981، 25 گل

9- لوئیز فرناندو سالیناس از بولیوی، از سال 1983 تا 1992، 24 گل

10- کارلوس آگیه‌را از اوروگوئه، از سال 1983 تا 1998- جرزینیو از برزیل،‌ از سال 1963 تا 1981، 23 گل

11- خوان مانوئل باتالیا از پاراگوئه، از سال 1978 تا 1990، رائول ویسنته آماریا از پاراگوئه، از سال 1988 تا 1993، 22 گل

12- اسکار ماس از آرژانتین، از سال 1966 تا 1979- ویکتور هوگو آنتلو از بولیوی، از سال 1985 تا 2000- ریکاردو گارِکا از آرژانتین، از سال 1982 تا 1988- سلیو تاوِیرا از برزیل، از سال 1967 تا 1970، 21 گل

13- پرسی روخاس از پرو، از سال 1968 تا 1984- فرانسیسکو والدز از شیلی، از سال 1964 تا 1974- لوئیزائو از برزیل، از سال 1982 تا 1988، 20 گل

منبع: همشهری آنلاین