قلیان حالا تبدیل به یک تفنن شده و گاهی حتی کودکان و نوجوانان را نیز آلوده خود میکند. در حالی که براساس قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات مصوب 1385 مجلس شورای اسلامی و آییننامه اجرایی آن، مصوب 1386 هیأت وزیران، عرضه مواد دخانی از جمله قلیان در اماکن عمومی بهویژه قهوهخانهها و سفرهخانههای سنتی ممنوع شده است، همچنان قلیان عرضه میشود و این قانون بهطور کامل اجرایی نشده است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند مصرفکنندگان قلیان در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت میکنند. آنان میگویند افراد سیگاری که بهطور متداول 8 تا 12 نخ سیگار در روز مصرف میکنند بهطور متوسط با 40 تا 75 پُک که بهمدت 5 تا 7دقیقه به طول میانجامد، حدود0.5تا 0.6 لیتر دود استنشاق میکنند، در حالی که مصرفکننده قلیان در هر وعده مصرف که بهطور متداول 20 تا 80 دقیقه طول میکشد حدود 50 تا 200 پُک میزند که هر پُک بهطور متوسط حاوی0.15دود است؛ به عبارت دیگر از نظر میزان مواجهه و استنشاق دود، هر فرد مصرفکننده قلیان در هر وعده معادل 100 نخ یا بیشتر سیگار، دود دریافت میکند.
خدیجه فریدون محصلی، کارشناس مسئول برنامه کنترل و مبارزه ملی با دخانیات ، مستقر در وزارت بهداشت در این زمینه به خبرنگار ما گفت: دود منتشره از قلیان حاوی مقادیر بیشماری مواد سمی است. این مواد بهعنوان عوامل اصلی بروز سرطان ریه، بیماریهای قلبی - عروقی و سایر بیماریها شناخته شده اند. وی در مورد شیوع مصرف قلیان و سیگار نیز گفت: با وجود تمهیدات قانونی به کار گرفته شده، مطابق مطالعات انجام شده، در حال حاضر حدود نیمی از افراد غیرمصرفکننده مواد دخانی در اماکن عمومی در معرض تماس با دود دخانیات دیگران قرار دارند.
وی افزود: مطابق مصوبه مورخ 26/4/1386 کمیسیون نظارت استان تهران، ضوابط داخلی اتحادیه صنف قهوهخانهداران تهران را با توجه به تصویب قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و در راستای حفظ سلامت عمومی بازنگری کرد و عرضه قلیان از ضوابط خاص صدور پروانه کسب حذف شد. پس از تصویب قانون جامع کنترل دخانیات و ارسال بخشنامههای مورخ مهر ماه سال1385، تعداد 14 دانشگاه در سراسر کشور موفق به اجرای مطلوب این قانون شدند.
پس از تصویب آییننامه اجرایی قانون و تشکیل ستاد کشوری کنترل دخانیات، طی ابلاغ مورخ 17/9/1386 مقرر شد با همکاری نیروی انتظامی و اصناف مربوطه، مراجع قضایی ذیربط امر ممنوعیت عرضه مواد دخانی بهویژه قلیان در اماکن عمومی و مراکز تهیه و توزیع موادغذایی را مطابق قانون اعمال کنند. وی افزود: وزارت بهداشت اقدامات نظارتی خود را بهطور مستمر انجام میدهد.در این زمینه بهزاد ولیزاده، مسئول برنامه کنترل و مبارزه ملی با دخانیات نیز به خبرنگار همشهری گفت: نیکوتین حاصل از دود قلیان همانند سایر مواد دخانی اعتیادآور است. طبق مطالعات انجام شده در WHO مصرفکنندگان قلیان در هر وعده مصرف معادل100 نخ یا بیشتر سیگار مصرف میکنند. همچنین خطر انتقال بیماریهای عفونی بهدلیل استفاده مشترک از قلیان وجود دارد.
تلاشهای خبرنگار ما برای پیگیری این موضوع وارتباط با مسئولان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی به جایی نرسید و این در حالی است که به گفته کارشناسان وزارت بهداشت، سازمان گردشگری در این زمینه همکاری لازم رابه عمل نمیآورد. یک کارشناس مسئول که نخواست نامش ذکر شود به خبرنگار همشهری گفت: خیلی روی این مسئله تمرکز نکنید و بگذارید جوانها همین سرگرمی را داشته باشند، چرا که در محیط خانه و اجتماع سرگرمی و تفنن سالم تری از قلیان کشیدن وجود ندارد!