این هشدار کارشناسان در حالی است که به عقیده بسیاری از متخصصان، کشیدن قلیان حجم تنفسی بدن را کاهش داده و مواد سمی ناشی از نوع توتون و تنباکوی قلیان، سلامت افراد را با خطر روبه‌رو می‌کند. همچنین کشیدن یک یا 2 بار قلیان در روز، فرد استفاده‌کننده را دچار اعتیاد می‌کند، درحالی‌که تصور غلط جامعه این است که دود حاصل از قلیان از آب رد می‌شود و مواد سمی آن از بین می‌رود.
با این حال مانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، قلیان یکی از وسایل تفریحی رایج در ایران است که اگرچه بارها از سوی مسئولان وزارت بهداشت و نیروی انتظامی مصرف آن در اماکن عمومی و به‌خصوص سفره‌خانه‌های سنتی منع شده اما ظاهرا به راحتی نمی‌شود شر آن را از چنین مکان‌هایی کم کرد.
این در حالی است که متخصصان اعلام می‌کنند مصرف‌کنندگان قلیان در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت می‌کنند.
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن پزشکان داخلی ایران، با اشاره به اینکه دود قلیان همان مضرات سیگار را دارد، در مورد سایر عوارض کشیدن قلیان به همشهری می‌گوید: به‌دلیل مرطوب بودن راه‌های هوایی و مجرای خروج دود، قلیان می‌تواند عامل مهمی جهت رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها باشد.
وی معتقد است: مطالعات اخیرنشان داده‌اند که کشت داخل لوله قلیان حاوی صدها نوع قارچ و میکروب بوده و این میکروب‌ها و قارچ‌ها به راحتی توسط دود وارد دستگاه تنفس شده و ایجاد عفونت‌های مزمن می‌کند. البته به گفته وی ابتدا شخص متوجه بیماری خود نمی‌شود ولی در سال‌های بعد به‌دلیل نفوذ این قارچ‌ها و میکروب‌ها در لایه‌های مختلف ریه برنشیت، برنشکتازی، آنفیزم ریه و در نهایت آسم ایجاد می‌شود. این در حالی است که زمانی شخص به بیماری خود پی می‌برد که متأسفانه چاره‌ای جز ء تحمل بیماری تا آخر عمر نخواهد داشت.
دکتر خسرونیا با اشاره به اینکه شخص مبتلا به بیماریهای مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، اضافه می‌کند: متأسفانه به اکثر تنباکو‌هایی که در سال‌های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می‌شود که این اسانس‌ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می‌شود و بنابراین علاوه بر بیماریهای ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد.
به کودکان قلیان تعارف نکنید!
بنا به اعتقاد کارشناسان، مصرف یک نخ سیگار بین 500سی‌سی تا یک لیتر دود تولید می‌کند اما یک بار استفاده از قلیان 10 تا 20 لیتر دود تولید خواهد کرد. مدت زمان استعمال سیگار معمولا 10 دقیقه است اما قلیان با وجود تعداد کمتر استفاده در مقایسه با سیگار، در هر بار مصرف برای 40 تا 60 دقیقه استفاده می‌شود.به این ترتیب اثرات مضر قلیان کمتر از سیگار نیست اما در فرهنگ جامعه ما به این حقیقت علمی توجهی نمی‌شود.
دکتر خسرونیا با اشاره به اینکه حتی دیده شده والدین برای خندیدن و سرگرمی، نی قلیان را به دهان افراد زیر 5 سال هم گذاشته و آنها را وادار به قلیان کشیدن می‌کنند، می‌گوید: رسانه‌ها باید آگاهی لازم را به مردم بدهند تا مردم لااقل از استعمال قلیان در مکان‌های عمومی و منازل، به‌خصوص اماکنی که به فضای آزاد راه ندارند خودداری کنند.
دود از دهان جذب می‌شود
اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از راه دهان خارج شود آسیبی به ریه‌ها وارد نمی‌شود. این جمله‌ای است که از زبان بسیاری از مصرف‌کنندگان قلیان شنیده می‌شود.
دکتر خسرونیا در این باره می‌گوید: این تصور، تصوری کاملا غلط است چون دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن شده و آثار سوء خود را می‌گذارد. حتی در هوایی که دود قلیان آزاد می‌شود، افرادی که قلیان نمی‌کشند در معرض دود قرار گرفته و در طولانی‌مدت دچار عوارض آن خواهند شد.
دکتر شهرام آگاه، متخصص داخلی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در مورد تصورات غلط در مورد مصرف قلیان می‌گوید: بر خلاف تصور عموم که عده‌ای معتقدند وجود آب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می‌گیرد، بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین و خاکستر وارد ریه می‌شوند و به خاطر پک‌‌های عمیقی که فرد برای جذب دود می‌زند، تخریب‌های جدی به حبابچه‌های ریه وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سرطان ریه، لب و دهان، حنجره، مری، معده، لوزالمعده، کبد و سرطان
روده بزرگ از عوارض بد‌خیم استفاده از سیگار و قلیان هستند، در مورد عوارض خوش‌خیم آن می‌گوید: این عوارض شامل زخم‌های گوارشی هستند.
همچنین قلیان باعث رفلاکس اسید مری و معده نیز می‌شود که در نتیجه آن فرد سوزش شدیدی در سر دل دارد و دچار تهوع می‌شود حتی رفلاکس اسید مری و معده در بعضی موارد منجر به سرطان مری نیز می‌شود.
به گفته وی میزان و عمق دم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می‌شود اما حجم دودی که از آن وارد بدن می‌شود، به میزان 10 تا 20 برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.
خطر انتقال بیماری از طریق قلیان
بنا به گفته متخصصان،دود استنشاق‌شده از قلیان نه تنها همه مواد سرطان‌زای دود سیگار را داراست بلکه منوکسیدکربن بیشتری هم دارد. علاوه براین دود قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان‌زای دیگر را هم دارد که ناشی از سوختن زغال است و خطر انتقال بیماریهای عفونی مانند سل را هم افزایش می‌دهد.
دکتر آگاه با اشاره به اینکه نیکوتین نقش بسیار مهمی در میزان و نحوه مصرف مواد دخانی به‌عهده دارد، می‌گوید: تحقیقات ثابت کرده است افراد سیگاری تا زمانی که میزان نیکوتین دریافتی به آستانه مورد نیاز برای رفع حالت وابستگی برسد به کشیدن سیگار ادامه می‌دهند.
پس با فرض جذب بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آن از آب، مصرف‌کنندگان قلیان با استنشاق مقادیر بسیار زیادتر دود جهت رسیدن به آستانه ارضای وابستگی، در مواجهه با مقادیر بیشتری از مواد شیمیایی سرطان‌زا و گازهای خطرناک مثل منوکسیدکربن هستند.
این متخصص ادامه می‌دهد: این موضوع مصرف‌کنندگان قلیان و اطرافیان آنها را که در مواجهه با دود تحمیلی آن قرار دارند، مثل مصرف‌کنندگان سیگار به ابتلا انواع سرطان‌ها، بیماریهای قلبی و عروقی، تنفسی و آثار سوء در دوران بارداری دچار خواهد ساخت.
