به‌گفته دکتر حسینی، رئیس انجمن ارولوژی ایران، بیماران در سن 30 سال هم مراجعه می‌کنند و حتی اخیراً یک بیمار 18 ساله با سرطان مثانه به بیمارستان هاشمی‌نژاد مراجعه کرده و تحت درمان قرار گرفته است.
کارشناسان در گفتگو با همشهری به علت‌یابی این تغییر اپیدمیولوژیک پرداخته‌اند.
***
دکتر سید جلیل حسینی، متخصص ارولوژی و رئیس انجمن ارولوژی ایران معتقد است: با توجه به افزایش شیوع سرطان مثانه در کل کشور، بیمارانی که تومور مثانه دارند عمدتاً با علائم پیشرفته به ما مراجعه می‌کنند، یعنی موقعی که تومور بزرگ شده یا از دیواره مثانه فراتر رفته و به غده‌های لنفاوی و نقاط دیگری از بدن سرایت کرده است.
وی در ادامه با اشاره به مهمترین علت ابتلا به این سرطان می‌افزاید: تومور مثانه جزو تومورهای شایع دستگاه ادراری است. یکی از علل مهم ابتلا به سرطان مثانه و در واقع مهمترین علت آن که در همه منابع علمی به آن اشاره شده، کشیدن سیگار است و اکثریت کسانی که با این تومور به ما مراجعه می‌کنند سابقه مصرف سیگار در درجات بالا در آنها مشاهده می‌شود.
رئیس انجمن ارولوژی ایران ادامه می‌دهد: سیگاری‌ها 4 تا 7 برابر افراد غیر سیگاری به این نوع سرطان دچار می‌شوند. چون مواد سمی تولید شده به واسطه کشیدن سیگار باید از راه ادرار دفع شود، بنابراین این مواد سمی برای مدت زیادی در ادرار جمع می‌شود که میزان غلظت آن ۱۰۰۰ برابر خون است و با تحلیل جدار مثانه باعث ایجاد سرطان مثانه می‌شود.
وی نتیجه می‌گیرد: می‌توان گفت افزایش مصرف سیگار در ایران بخصوص در سنین پایین باعث کاهش سن ابتلا به تومور مثانه شده است.
همراهی سیگار و مواد مخدر
برخی دیگر از متخصصان، بر مصرف توامان سیگار و تریاک به عنوان علت افزایش شیوع این سرطان تاکید می‌کنند.
دکتر ناصر سیم‌فروش، ارولوژیست و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران با اشاره به این موضوع می‌گوید: مطالعات در بین بعضی مشاغل مثل رانندگان کامیون نشان داده که این افراد به علت اینکه سیگار و تریاک را با هم مصرف می‌کنند، شانس بیشتری برای ابتلا به تومور مثانه دارند به خصوص چون سیگار 15 سال بعد عوارض خود را نشان می‌دهد، بعد از گذشت این زمان ترک سیگار فایده ندارد و سرطان مثانه هم در این افراد از نوع سرطان مهاجم خواهد بود.
سه دهه جلوتریم!
دکتر علی رازی دانشیار ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با پایین آمدن سن شیوع این تومور به خصوص در ایران می‌گوید: سن شایع این سرطان در کل دنیا دهه ششم و هفتم زندگی است، یعنی بین سنین 60 تا 70 سال. در حالی‌که در ایران ما متأسفانه چندین سال است با بیمارانی مواجه می‌شویم که در سنین پایین‌تر به سرطان مثانه مبتلا می‌شوند و متأسفانه در سابقه این بیماران مصرف مواد مخدر به خصوص تریاک به کرات دیده شده است.
البته رابطه سرطان مثانه با مصرف تریاک و تأثیر آن روی سن بیمار نیازمند یک کار تحقیقاتی است. متأسفانه ما در کلینیک‌ها با بیماران 25 سال به بالا نیز مواجه هستیم که تعداد آنها نیز کم نیست البته تریاک جزو ریسک فاکتورهای شناخته شده جهانی نیست ولی در کشور ما به وفور افراد مبتلا به تومور مثانه با سابقه مصرف تریاک دیده شده است.
وی ادامه می‌دهد: این بیماری در واقع در محیط‌های صنعتی، کشورها و شهرهای صنعتی شیوع بالاتری را دارد. اگر چه امروز ثابت شده که سیگار عامل سرطانزایی مثانه است ولی قرار گرفتن در معرض انگل «شیستوزوماهماتوبیوم» در محیط‌های صنعتی که با لانه گزینی در بافت مثانه سبب افزایش احتمال بروز سرطان مثانه می‌شود، نیز بسیار حائز اهمیت است.
دکتر رازی با بیان این مطالب با اشاره به عوامل خطرناک دیگر تومور مثانه ادامه می‌دهد: به طور کلی قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی از قبیل مواد شیمیایی موجود در پارچه، لاستیک، رنگ و نقاشی و همچنین مواد شیمیایی موسوم به آمینهای آروماتیک ریسک ابتلا به این نوع سرطان را بالاتر می‌برند. همچنین قرار گرفتن در معرض داروی شیمیایی «سیکلوفسفامید» که در شیمی‌درمانی از آن استفاده می‌شود از عوامل ابتلا به این بیماری به شمار می‌رود.
افزایش شیوع در زنان
دکتر محمد علی زرگر، نایب رئیس انجمن ارولوژی ایران با اشاره به اینکه تا چند سال قبل آمار زنان سیگاری خیلی کمتر از مردان بود و تعداد مردان مبتلا 5 تا 6 برابر زنان گزارش می‌شد ولی اکنون با بالا رفتن تعداد زنان سیگاری بروز این سرطان در زنان نیز افزایش یافته است، می‌گوید: حدود یک پنجم بیماران مبتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. همچنین افرادی که یک بار به این سرطان دچار شده‌اند شانس بیشتری برای ابتلا دوباره به آن را دارند.
وی در ادامه با اشاره به انواع سرطان مثانه ادامه می‌دهد: سرطانهای مثانه به سطحی، مهاجم و متاستاتیک تقسیم می‌شوند. خوشبختانه اغلب سرطانهای مثانه سطحی هستند یعنی در سطح مثانه رشد می‌کنند و معمولاً به درمان‌های تراش و سوزاندن جواب می‌دهند ولی متأسفانه 50 درصد از این سرطانها در سال اول پس از تراشیدن یا سوزاندن مجدداً رشد می‌کنند، همچنین 15 درصد از این تومورهای سطحی بعد از عود عمیق می‌شوند و به داخل مثانه فرو می‌روند.
وی ادامه می‌دهد: برای ایجاد سرطان مثانه دو تئوری وجود دارد. اگر ما فکر کنیم موادی در ادرار وجود دارد که این مواد به هر علتی سرطان‌زا هستند چون با تمام سطح مثانه سر و کار دارند بنابراین تمام قسمت‌های مثانه را گرفتار می‌کنند ولی به تدریج سرطان را در مثانه پخش می‌کنند یعنی وقتی به قسمت A نفوذ پیدا کردند و آن قسمت توسط جراح تراشیده شد تومور در مرحله بعد دیگر آن قسمت را گرفتار نمی‌کند و به سراغ سطوح دیگر مثانه می‌رود این یک تئوری بود تئوری دیگر این است که یک سلول سرطانی ممکن است از نقطه سرطانی مثانه کنده شده و به قسمت سالم آن برود و در آنجا هم رشد کند.
همین یک علامت کافیست
مشاهده خون در ادرار اولین علامت سرطان می‌تواند باشد. دکتر سید جلیل حسینی در مورد تنها علامت این بیماری تاکید می‌کند: علامت تومور مثانه خونریزی است و بیمار هیچ درد و ناراحتی را احساس نمی‌کند. فقط در مواردی ممکن است تکرر ادرار نیز دیده شود. این خونریزی چون با ادرار ترکیب می‌شود کمی تغییر رنگ می‌دهد که ممکن است فرد به این مسئله توجه نکند چون در طول زندگی با مصرف آب یا عدم مصرف آن رنگ ادرار ممکن است تغییر کند.
وی ادامه می‌دهد: در مراحل اولیه این خونریزی کم است و با ادرار رقیق می‌شود ولی این بیماری واقعاً علامت دیگری ندارد.
رئیس انجمن ارولوژی ایران با اشاره به اینکه اگر بیمار با دیدن اولین علامت خون در ادرار به پزشک مراجعه کند، تومور در مرحله اولیه تشخیص داده می‌شود و اقدامات درمانی روی بیمار صورت می‌گیرد، می‌گوید: در این صورت بیمار می‌تواند طول عمر کاملاً طبیعی داشته باشد. ما برای درمان تومورهای سطحی با یک آندوسکوپی یعنی با فرستادن دستگاهی داخل مثانه تومور را کاملاً درمان می‌کنیم ولی در مراحل پیشرفته در اغلب اوقات یا باید کل مثانه را برداریم یا مجرای ادراری را. گاهی نیز باید از روده مثانه بسازیم که این برای بیمار بسیار مشکل خواهد بود.
چهارمین سرطان شایع در مردان
سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع در میان مردان و هشتمین سرطان شایع در میان زنان است. تخمین زده شده در کشوری که 250 میلیون جمعیت دارد سالیانه حدود 65 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان مثانه گزارش می‌شود که 13 هزار نفر از آنها به علت ابتلا به این تومور جان خود را از دست می‌دهند.
این سرطان تقریباً در مردان دو و نیم برابر بیشتر از زنان گزارش شده است ولی زنان بیشتر در اثر این بیماری می‌میرند.
متخصصان در این نشست مطبوعاتی تاکید کردند که تاکنون در منابع علمی در مورد ریسک فاکتورهای ابتلا به این تومور عوامل متعددی ذکر شده است که هنوز تأثیر آنها در ابتلا به سرطان مثانه به اثبات نرسیده است.
در حال حاضر تاکید متخصصان ارولوژی بیشتر بر مصرف دخانیات و کشندگی سرطان ناشی از آنها است.
عواملی که اگر رعایت شوند شانس ابتلا به تومور مثانه کم می‌شود، عبارتند از: مصرف زیاد مایعات که باعث رقیق شدن ادرار می‌شود، کاهش مصرف مواد پروتئینی و چربی، افزایش مصرف میوه و سبزی، لبنیات و چای سبز و بالاخره مصرف ویتامین‌های E و C.
بعضی از موادی که در آب وجود دارد مثل آرسنیک و یا نیترات هم احتمال ابتلا به این تومور را افزایش می‌دهند. همچنین مصرف سویا ماده سلنیوم موجود در غذا و همچنین داروهای ضد التهابی مثل آسپرین یا ایبوپروفن شانس ابتلا به این سرطان را کاهش می‌دهند.
مصرف زیاد آب می‌تواند به میزان زیادی از ابتلا به این سرطان جلوگیری کند و آن را به کمتر از 50 درصد کاهش دهد.