به گزارش پرس تی وی، به همان اندازه که پذیرش این پروتکل برای دمشق سخت بود، پذیرش آن نیز برخی از مخالفان بشار اسد و دولتهایی در اتحادیه عرب را با دشواری روبرو ساخته است. گروه عمده اپوزسیون (شواری ملی) پذیرش حکومیت سوریه را نیرنگ برای خرید زمان دانسته و اتحادیه عرب را متهم کرده است که زمان بیشتری به بشار اسد برای پیشبرد اقداماتی میدهد که این گروه آن را سرکوب داخلی مینامد.
نشست وزیران امورخارجه عرب نیز که قرار بود روز چهارشنبه برگزار شود تا مدت نامعلومی به تعویق افتاد. به نظر می‌رسید که دولتهای سعودی و قطر خود را آماده کرده بودند که جواب مخالفت نهایی را از دمشق بشنوند و روز چهارشنبه رسما پرونده سوریه را به شورای امنیت سازمان ملل متحد بفرستند، شبیه به همان کاری که درمورد لیبی انجام دادند و زمینه را برای مداخله نظامی خارجی فراهم آوردند.
دمشق می‌خواهد موافقت با پروتکل اعزام ناظران مقدمه برچیده شدن تحریمهای اقتصادی باشد که اتحادیه عرب در حق سوریه اعمال کرده است، ولی به نظر نمیرسد این خواسته بزودی برآورده شود، چون برای لغو این تحریمها و تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب باید وزیران امور خارجه آن را با اکثریت آرا تصویب کنند. روشن است که جناح مهمی در اتحادیه عرب با لغو تحریمها مخالفت میکند تا زمانی که سوریه همه مفاد طرح این اتحادیه در مورد عقب نشینی واحدهای نظامی از شهرها و آزادی زندانیان سیاسی و ورود آزاد خبرنگاران خارجی را به اجرا بگذارد.
دمشق تحت فشار خارجی پروتکل ورود ناظران عرب را پذیرفت. وزیر امور خارجه سوریه اشاره میکند که تغییرات نهایی دربردارنده ۷۰% خواستههای دمشق است. ۵۰۰ ناظر از طرف اتحادیه عرب به گروههای ده تایی تقسیم میشوند و به مناطق مختلف فرستاده میشوند. سوریه میگوید که نمیتواند امنیت این ناظران را در مناطق شاهد درگیری نظامی تضمین کند.
این عقیده وجود دارد که دمشق برای جلوگیری از رفتن پرونده از اتحادیه عرب به شورای امنیت سازمان ملل متحد ناچار شده که در آخرین لحظات پروتکل را امضا کند و راه را بر سعودی و قطر ببندد که در هماهنگی کامل با وزرات امورخارجه امریکا عمل میکنند.
با این همه، اگر موضوع سوریه به شورای امنیت فرستاده میشد، با طرح پیشنویس آماده روسیه روبرو میشد. روسیه سعی کرده در این قطعنامه همه خشونتها از جانب دولت و همچنین گروههای مسلح مخالف محکوم شود. این امر به منزله اعتراف بین المللی به خشونت متقابل در سوریه و غیر مسالمت آمیز بودن مخالفت با بشار اسد است.
برخی دولتهای مؤثر غربی تا کنون مخالفت خود را با طرح روسیه ابراز کردهاند. امیدی وجود ندارد که این قطعنامه به صورت کنونی آن در شورای امنیت طرح و تصویب شود، ولی مسکو و پکن نشان دادهاند که بیش از این نمیتوانند عقب بروند. به بیان دیگر، روسیه و چین سد محکمی در شورای امنیت در برابر هرگونه قطعنامه مورد نظر دولتهای غربی ساختهاند. همچنین برای دمشق آرامش بخش تر است که اگر قرار است بحران آن به شورای امنیت کشیده شود، به دست روسیه و چین انجام شود و نه اتحادیه عرب که سوریه برخی از اعضای بارز آن را به اجرای طرح و برنامه غرب متهم میکند.
آیا ممکن است امضای پروتکل ناظران، در سایه پیش نویس قطعنامه مورد نظر روسیه و چین، به معاملهای بینجامد که آبروی همه را حفظ کند و دولتهای غربی و اتحادیه عرب و مسکو و پکن و دمشق را راضی کند؟ دستیابی به چنین توافقی که مورد رضایت همگان باشد تقریبا در شرایط کنونی غیرممکن به نظر میرسد، مگر اینکه برای همه روشن شود که وضعیت در سوریه به سمت انفجار حرکت نمیکند و چارهای جز رفتن به سمت الگویی شبیه به آن چیزی نیست که در یمن به اجرا در آمد و انتقال قدرت با توافق برخی جناحهای مخالف داخلی و حاکمیت و طرفهای منطقهای و بینالمللی راه خود را ادامه میدهد.
چه کسانی را اتحادیه عرب به عنوان ناظر به سوریه می فرستد؟ آیا حاکمیتی مانند سوریه خواهد توانست هر ماه با تمدید مأموریت این ناظران موافقت کند؟ آیا وجود همین ناظران موجب تشویق مخالفان به گسترش تظاهرات و اعتراضات نمیشود؟ پاسخها در آینده روشن میشود، ولی از هم اکنون روشن است که اتحادیه عرب تا کنون تجربه اجرای چنین طرح گستردهای را ندارد، بر عکس مسئولان سوری که تجربه زیادی در سیاست دارند.
اختلاف نظر میان مخالفان بشار اسد چنان زیاد است که نگذاشته پس از گذشت ۱۰ ماه اتحادی میان آنها پدید آید. همین چنددستگی به نوبه خود نگذاشته که دولتهای غربی بتوانند ـ به رغم تلاش زیاد واشنگتن و پاریس و لندن و آنکارا ـ مخالفان سوری را همچون شورای انتقال ملی لیبی در زمان قذافی به رسمیت بشناسند.
بخشی از مخالفان میگویند که اگر در کنار ورود ناظران عرب همچنان حکومت سوریه به سرکوب ادامه دهد، خواستار استقرار نیروی نظامی بازدارنده عربی در خاک این کشور خواهند شد. این طرح به خیالبافی بیشتر شبیه است و نشان میدهد که این دسته از مخالفان و حامیان آنها درک درستی از وضعیت جهان عرب هم ندارند.