گذرهای سیاره‌ای از مقابل خورشید از پدیده‌های کمیاب آسمان هستند که از دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید (سیارات داخلی مدار زمین) رخ می‌دهد.
گذرها، پدیده‌هایی مثل خورشید گرفتگی هستند با این تفاوت که در خورشید گرفتگی کامل، ماه، تمام قرص خورشید را می‌پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی‌رسد ولی در پدیده‌های گذر، سیاره‌های تیر و ناهید آن قدر از زمین دور هستند که هنگام گذر مانند لکه گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می‌شوند.
در زمان گذر، زمین، سیاره و خورشید بر یک خط قرار می‌گیرند. گذر سیاره تیر در هر قرن تا 13 بار روی می‌دهد، اما گذر سیاره ناهید یا زهره در بهترین شرایط هر قرن تنها 2 بار تکرار می‌شود به گونه‌ای که از زمان اختراع تلسکوپ تاکنون این پدیده تنها ۶ بار رخ داده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، پدیده نجومی گذر سیاره زهره از مقابل خورشید به عنوان مهمترین پدیده‌های نجومی سال 2012 مطرح است و از هم اکنون بسیاری از گروه‌های نجومی خود را برای رصد این گذر آماده می‌کنند. این پدیده که معمولا چندین ساعت به طول می‌انجامد، از ایران نیز قابل رویت است.
جزئیات مهمترین پدیده نجومی 2012
دبیر انجمن نجوم اهواز با اشاره به جزئیات پدیده گذر سیاره زهره، افزود: گذر زهره به صورت دوره‌ای رخ می‌دهد به گونه‌ای که این سیاره هر 120 سال یک بار، 8 سال بعد یک بار و 120سال یک بار از مقابل خورشید گذر می‌کند و این فرایند ادامه دارد.
خسرو جعفری زاده با بیان اینکه در سال 2012 شاهد این پدیده نجومی خواهیم بود، اظهار داشت: این پدیده در روز 6 ژوئن 2012 برابر 17 خرداد سال 1391 رخ خواهد داد.
وی با اشاره به سابقه وقوع این پدیده خاطر نشان کرد: آخرین گذر این سیاره از مقابل خورشید در سال 2004 مصادف با خرداد 1383 بود.
وضعیت افق ایران در زمان وقوع گذر
جعفری زاده به بیان وضعیت افق ایران در زمان وقوع پدیده گذر پرداخت و یادآور شد: وضعیت گذر در ایران به این صورت است که زمانی که خورشید طلوع می‌کند، سیاره زهره دقیقا بر روی خورشید قرار دارد.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر زمانی که خورشید در ایران طلوع می‌کند سیاره زهره گذر خود را از مقابل خورشید آغاز کرده است از این رو زمان رصد این پدید در ایران کوتاه است.
این ستاره شناس تاکید کرد: پدیده کمیاب گذر زهره از مقابل خورشید در ایران از لحظه وسط گذر تا انتهای گذر قابل مشاهده است از این رو رصدگران ایرانی فرصت کمی برای رصد در اختیار دارند.
بهترین مکان رصد پدیده زیبای گذر
دبیر انجمن نجوم اهواز به بهترین مکان‌های رصد پدیده گذر زهره اشاره کرد و اظهار داشت: بهترین مکان برای رویت این پدیده کشورهای ژاپن، استرالیا، فلیپین، آسیای شرقی و حوزه اقیانوسی است که گذر را به طور کامل می‌توانند مشاهده کنند.
وی با اشاره به وضعیت رصد این پدیده در مناطق مختلف کشور، خاطرنشان کرد: در ایران هر چه به قسمت‌های جنوب و جنوب شرقی حرکت کنیم زمان بیشتری از پدیده گذر قابل مشاهده است از این رو بهترین منطقه کشور چابهار است. زمان مشاهده این پدیده در قسمت‌های شمالی کشور کمتر می‌شود.
نحوه رصد گذر زهره از مقابل خورشید
جعفری زاده ضمن هشدار نسبت به رصد زمان گذر از مقابل خورشید، افزود: برای رصد این پدیده به همراه داشتن تجهیزاتی چون دوربین‌های عکاسی قوی، CCTV قوی، تلسکوپ‌هایی با فاصله کانون‌های بالا مناسب است ولی در عین حال حتی می‌توان با یک شیشه جوشکاری گذر سیاره زهره را مشاهده کرد.