به گزارش ایسنا، دغدغه اجرای اپرای عروسکی«حافظ» از سالها پیش با بهروز غریبپور بود.
او بیش از سه سال است مقدمات اجرای این اپرا را فراهم کرده و حال آخرین مراحل آماده سازی آن را با همراهی گروه تئاتر عروسکی «آران» پشت سر میگذارد.
اعضای این گروه نه تنها جاندهندگان خوبی برای عروسکها هستند که در طراحی و ساخت صحنه و لباس هم مهارت کافی دارند.
آنها در آغاز قطعات منفصل بدن عروسکها را میسازند، سپس پوست اولیه عروسک و روکش قطعات و بعد لباس اصلی عروسک را بر تن او میپوشانند.
به گفته غریبپور، طراحی و دوخت لباس برای عروسک هم همچون بازیگر است؛ هر لباس الگوی ویژه خود را دارد و هر عروسک یک کفش هم برای خودش دارد، عروسکهای زنان و درباریان کفشهایی به پا دارند که زیورآلاتی به آنها اضافه شده است.
پارچه لباس عروسکها رنگ شده است، هیچ یک رنگ آماده نداشته بلکه اعضای گروه، خود این پارچهها را رنگ کردهاند ضمن اینکه روی یک سری از لباسها و کفشها نقاشی هم میشود.
چرا حافظ؟
پاسخ بهروز غریبپور برای این انتخاب چنین است:"حافظ منتقد و مفسر زمانه خویش است و این چنین است که با قدرتی به نام امیر مبارزالدین رو به رو میشود به همین دلیل زندگی پرچالشی را میگذراند.
در حالیکه در دوره حاکم قبلی یعنی زمان شاه اسحاق، شاعری مورد توجه بود اما در دوره بعدی دچار فقر و فلاکت و زندگیاش پر از افت و خیز میشود".
این کارگردان تئاتر به ویژگی اشعار حافظ اشاره میکند: "به دلیل قدرت نقد و راه حل رندانهای که پدید آورده بود، در غزلیاتش از مفاهیمی استفاده میکند که دوران ریا، کشت و کشتار را به شنونده منتقل میکند به همین دلیل غالبا نیروهای متعصب و متظاهر با حافظ در میافتادند و این چنین است که محمد گل اندام یکی از مریدان بزرگ این شاعر،در مقدمه دیوان اولیه حافظ از او به عنوان شهید حافظ نام میبرد".
حافظ هم در غزلیاتش و هم در واژگانی که به کار برده سراپا دریغ و تاسف از خاک پاک و زیبایی است که هر روز در دست یک حاکم خشن میافتد و همین موضوع است که زندگی این شاعر بزرگ را پر از چالش میکند و این همان چیزی است که غریبپور تلاش میکند در اپرایش به نمایش بگذارد.
اما این تمام ویژگی حافظ نیست چراکه این شاعر زندگی دراماتیکی داشته و این چنین است که غریبپور توضیح میدهد: "حافظ یک زندگی تراژیک داشته و برخلاف اینکه تصور میشود سر در دل معشوق و خم میخانه داشته به شیوه خودش انسان بسیار والا و متعبدی بوده و به همین دلیل است که همه ایرانیان با افکار بسیار متفاوت او را دوست دارند حتی کسانیکه به اندیشههای او معتقد نیستند برای آینده خوانی خود از او مدد میگیرند و این نکته بسیار مهمی است که او را به عنوان پیشگو معتبر میدانند".
دیوان حافظ در تمام مراسمهای آیینی ایران جایگاه ویژهای دارد؛ از مراسمهایی مانند نوروز تا شب یلدا و ....، ایرانیها همواره در چنین مراسمی جایی ویژه برای دیوان خواجه شیراز و آینده گوییهایش قایل هستند و این چیزی است که در این اپرا هم مورد توجه قرار میگیرد: "در اپرای عروسکی حافظ، تفال زدن هم مورد توجه قرار میگیرد. هر شب غزلی پخش میشود که فال مشترک همه تماشاگران با نیتهای مختلف است".
سرپرست گروه تئاتر عروسکی «آران» برای ساخت این اپرای عروسکی از تمام منابع پژوهشی استفاده کرده است به ویژه آثار قاسم غنی، هروی، داریوش آشوری، بهاء الدین خرمشاهی، ضرابیها،زرین کوب و ... او برای انتخاب اشعار هم تلفیقی از دیوان تصحیح شده دکتر خانلری با عنایت به دیوان تصحیح شده علامه قزوینی ،هوشنگ ابتهاج و البته دیگر دیوانها بهره گرفته است.
غریب پور میگوید:"تلاشم براین بوده بیشتر غزلیاتی را به کار بگیرم که از نظر ادبی و تاریخی اشعار درست حافظ باشد".
محمد گل اندام شخصیتی است که در اپرای عروسکی حافظ جایگاه ویژهای دارد.
غریبپور در این باره توضیح داد: "به دلیل اختناقی که در دوره حافظ بوده،او دیوان ننوشته است بلکه گروهی از پیروانش اشعار او را از بر میکردهاند و محمد گل اندام یکی از مریدانش بعد از 22 سال اشعار حافظ را مینویسد و منتشر میکند. در این اپرا غزلیات حافظ روی بدن این مریدان دیده میشود".
در این اپرا شاعران دیگری هم حضور دارند؛ خواجوی کرمانی،خیام،سعدی، مولوی،عبید زاکانی و ... غریب پور تلاش کرده از مرگ شاه ابواسحاق و به تخت نشستن امیر مبارزالدین ،حوادث را نقل کند، دورانی دهشتناک که حافظ با وجود تمام علاقهاش به شیراز تصمیم میگیرد شهر محبوبش را ترک کند اما پیروانش شرایطی فراهم میآورند که او همچنان در زادگاهش بماند.
گروه تئاترعروسکی «آران» در تمام این سالها اپراهای عروسکی گوناگونی را به صحنه بردهاند؛ «رستم و سهراب»،«مولوی»،«مکبث» و «عاشورا»، در اپرای عروسکی «حافظ»، خوانندهای که همراه این گروه است، علیرضا قربانی است.
غریب پور کوشیده گام بلندتری در زمینه موسیقی بردارد تا تمام خوانندگان در ردیفهای موسیقی ایرانی بخوانند.
امیر پورخلجی آهنگسازی است که یک سال و چند ماه است بر این اپرا کار میکند و گروه اجرایی امیدوارند موسیقی این کار متناسب با شان اشعار حافظ باشد.
وحید تاج نقش محمد گل اندام را میخواند و قرار است، بسیاری خوانندگان خوب اما ناشناخته در این اثر هنری معرفی میشوند.
گروه تئاتر عروسکی «آران» حالا آخرین تمرینها و مراحل آمادهسازی را طی میکنند، این گروه پس از سالها تجربه اندوزی به جایی رسیدهاند که در فاصله هفت ثانیه میتوانند صحنه نمایش را عوض کنند.
نمایش در مجموع 14 صحنه دارد گویا تجربه سفرهای گوناگون داخلی و خارجی باعث مهارتهای این گروه تئاتری در ساخت و تعویض دکور شده است.
در اجرای این اپرای عروسکی، علی پاکدست و مریم اقبالی طراحان عروسک هستند. قالبگیری و ریختهگری را علی ابوالخیریان انجام میدهد.
دستیاران صحنه هنگامه سازش و سینا ییلاقبیگی هستند. مونا کیانیفر دستیار طراح لباس است.
دستیار کارگردانی رادیویی تهمینه محمدی و آهنگساز امیر پورخلجی است و علی پاکدست دستیار اول کارگردان است. علیرضا قربانی خواننده نقش حافظ و وحید تاج خواننده نقش محمد گلاندام است.
اسحاق انور نقش عبید زاکانی را میخواند و بیش از هفده خواننده دیگر نقشها را روایت میکنند. در اپرای «حافظ»، اسماعیل محمدی که از برجستهترین مخالفخوانان تعزیه است، نقش امیر مبارزالدین را میخواند.
اپرای عروسکی «حافظ» از 20 بهمن ماه میهمان تالار فردوسی است.