این طرح از جمله طرح‌های ملی است که هدف‌های اساسی را دنبال می‌کند.
خط لوله هفتم ضمن گذشتن از بخش وسیعی از شهرها و روستا‌های کشور اهداف اقتصادی و سیاسی چندگانه‌ای را در خود جای داده است.
گازرسانی به نیروگاه‌ها، بخش‌های صنعتی و تأسیسات تولید محصولات پتروشیمی‌و دیگر واحد‌های صنعتی و تجاری و مصارف شهری و روستایی از یک‌سو، تحکیم اهداف توسعه مناطق جنوب و جنوب شرق کشور از بعد ملی و تحکیم روابط اقتصادی ایران با کشورهای همسایه شرقی و جنوب شرق آسیا و ارتباط اقتصادی وسیع و نزدیک با این کشورها از بعد بین‌المللی دو کارکرد اصلی این طرح است.
با توافق اولیه نمایندگان سه کشور ایران، پاکستان و هند در مورد نحوه قیمت‌گذاری گاز صادراتی اهداف بین‌المللی این طرح بیش از پیش قابل تحقق به نظر می‌رسد. به گفته وزیر نفت در مذاکرات تهران به‌رغم توافق قطعی تهران و اسلام‌آباد در مورد محاسبه قیمت و نهایی شدن دوطرفه این مسئله به دلیل عدم تصمیم‌گیری قطعی طرف هندی پاسخ قطعی این کشور به مهلت یک‌ماهه موکول شد.
دو کشور ایران و پاکستان در واقع به دلیل هماهنگی‌های قبلی برای اجرای این طرح مقدمات اجرایی را فراهم کرده‌اند.
برای آگاهی از میزان پیشرفت این طرح و نحوه اجرای آن با خسرو جناغی مدیر اجرایی طرح خط لوله هفتم سراسری گفت‌وگو کرده‌ایم.
یکی از طرح‌های مهمی که امروز مطرح است و نقش مهمی در تأمین انرژی داخلی کشور و کشورهای همسایه دارد، طرح خط لوله سراسری هفتم است که از استان‌های بوشهر، فارس، کرمان و سیستان و بلوچستان عبور می‌کند.
طول خط لوله صلح در مجموع حدود 2 هزار و 600 کیلومتر است که هزار و150 کیلومتر آن در خاک ایران قرار دارد و بر اساس توافق‌های اعلام شده، هر یک از کشورهای عضو بخشی از این خط لوله را که در خاک خویش است به‌طور مستقل طراحی و اجرا خواهند کرد.
طرح احداث این خط لوله در ایران به سالیان گذشته بازمی‌گردد و ضرورت تأمین گاز مناطق شرق کشور احداث آن را ایجاب می‌کرده است.
در این مدت مطالعات کارشناسی و بررسی‌های فنی و مهندسی اولیه طرح انجام شد و با توجه به ضرورت توجیه اقتصادی و اهمیت بحث صادرات در این طرح و عدم موافقت هند در مورد قیمت گاز صادراتی اجرای آن به تأخیر می‌افتاد.
این تأخیر موجب شد تا پس از توافق‌های دو کشور ایران و پاکستان و قطعی شدن بحث صادرات گاز به این کشور دولت نهم تصمیم به اجرای این طرح با احتساب شرایط موجود گرفت.
به این ترتیب با امضای یک قرارداد در نیمه دوم خرداد ماه سال 84 بین شرکت ملی گاز و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء طرح خط لوله سراسری هفتم عملیاتی شد.
بر اساس این قرارداد پیمانکار مهندسی، خرید تجهیزات و ساخت(EPC) خط لوله‌ای به‌طول 902 کیلومتر را با دو ایستگاه فشار در مدت سی ماه باید احداث کند. به گفته مدیر اجرایی این طرح با توجه به اهمیت موضوع مدیریت مستقلی تحت عنوان مدیریت طرح‌های ویژه (خط لوله سراسری هفتم گاز) برای اجرای این طرح در شرکت ملی گاز تشکیل شده تا طبق استاندارد‌های بین‌المللی بر عملیات فنی و رفع موانع اجرایی برای پایان به‌موقع طرح نظارت کند.
جلوتر از برنامه
مهندس خسرو جناغی مدیر اجرایی طرح احداث خط هفتم سراسری انتقال گاز در زمینه اجرای این طرح می‌گوید: این خط انتقال گاز 56 اینچ به‌طول 902 کیلومتر و هزینه‌ای معادل هزار و 200 میلیارد ریال برای انتقال روزانه 110 میلیون متر مکعب گاز در نظر گرفته شده است که 60 میلیون متر مکعب آن نیاز استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب استان کرمان را تأمین خواهد کرد.
وی تصریح کرد: بقیه این مقدار در صورت توافق نهایی میان ایران با هند و پاکستان برای صادرات گاز، به این کشورها اختصاص خواهد یافت.
وی اظهار داشت:30 میلیون متر مکعب از 60 میلیون متر مکعب مورد نظر، برای تأمین نیازهای استان سیستان و بلوچستان و 30 میلیون متر مکعب دیگر نیز برای استان‌های هرمزگان و جنوب استان کرمان در نظر گرفته شده است.
به گفته جناغی در طول مسیر 902 کیلو‌متری خط هفتم سراسری انتقال گاز، در مجموع، 9 ایستگاه تقویت فشار گاز، 36 شیر کنترل بین راهی، 9 ایستگاه ارسال و دریافت توپک و تعدادی ایستگاه اندازه‌گیری پیش‌بینی شده است که هم‌اکنون طراحی و ساخت دو ایستگاه تقویت فشار مربوط به فاز اول طرح در حال انجام است.
از هنگام امضای قرارداد که حدود هشت ماه از امضای آن می‌گذرد شرکت ملی گاز ایران به عنوان کارفرما و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به عنوان پیمانکار با بهره‌گیری از خدمات مهندسین مشاور ایرانی اجرای طرح را طبق مشخصات و استاندارد‌های فنی و زیست محیطی و با رعایت کامل دستورالعمل‌های ایمنی آغاز کرده و به‌رغم گستردگی جغرافیایی حجم بالای عملیات خاکبرداری و تسطیح مسیر و صعوبت اجرای طرح در مناطق کوهستانی جنوب کشور و مناطق کویری در مدت کوتاهی، پیشرفت عملیات، روند بسیار خوبی داشته است.
وی گفت: عملیات بر اساس مشخصات فنی در حال انجام است و بر اساس آخرین گزارش‌های اجرایی تاکنون در کل طرح، 21 درصد پیشرفت حاصل شده و با تلاش متخصصان داخلی عملیات اجرایی از برنامه بسیار جلوتر است.
به گفته وی بر اساس برنامه در سال جاری عملیات اجرایی باید 14 درصد پیشرفت داشته باشد که 7 درصد از برنامه پیش است.
وی با اشاره به این‌که امور مهندسی این پروژه تا پایان سال خاتمه می‌یابد و صددرصد کار‌ها انجام شده، تصریح کرد: طراحی پایه، مسیر‌یابی، نقشه‌برداری، خاک‌‌شناسی و طراحی و مهندسی خط لوله و سیستم حفاظت کاتودیک به پایان رسیده و طراحی تفصیلی دو ایستگاه تقویت فشار گاز و سیستم مخابرات نیز در حال انجام است.
در بخش تأمین کالا با توجه به فشردگی مدت اجرای طرح و به تبع آن سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی اغلب کالاهای مورد نیاز طرح سفارش داده شده و بخشی نیز خریداری شده است. جناغی تأکید کرد که در این طرح بر اساس مناقصه انجام شده تأمین لوله‌های مورد نیاز به شرکتهای داخلی واگذار شده است.
جناغی با اشاره به این‌که از ابتدا تلاش این بود که شرکتهای لوله‌ساز داخلی تأمین لوله‌های مورد نیاز را بر عهده بگیرند گفت: خوشبختانه در مناقصه بین‌المللی نیز که چندی پیش بر‌گذار شد شرکتهای داخلی با ارایه پیشنهاد‌های بهتر از رقبای خارجی پیشی جستند و برنده مناقصه شدند و به این ترتیب تأمین لوله مورد نیاز طرح را انجام خواهند داد.
وی در مورد تأمین شیرهای مورد نیاز طرح نیز خاطرنشان ساخت، شیرهای مورد نیاز نیز با توجه به مشخصات فنی به سازنده خارجی سفارش داده شده و در مرحله تولید و ساخت است تا در موعد مقرر و زمان‌بندی شده تحویل و نصب شود.
به گفته وی عملیات اجرایی خط لوله شامل: پیاده کردن مسیر، مسیرسازی، کانال‌کنی، ریسه کردن لوله و جوشکاری و پرتونگاری که برنامه‌ریزی آن از پیچیدگی خاصی برخوردار است هم‌اکنون توسط پیمانکار طرف قرارداد با به‌کارگیری بیش از یک‌هزار و 814 نفر نیروی انسانی و استقرار طیف گسترده‌ای از ماشین‌آلات مختلف در ده کارگاه مستقل در طول مسیر خط به‌طور موازی در حال انجام است و تاکنون 884 کیلومتر پیاده کردن مسیر 768 کیلومتر مسیرسازی 23 کیلومتر کانال‌کنی 118 کیلومتر ریسه کردن لوله و 50 کیلومتر جوشکاری به‌پایان رسیده است و این در حالی است که 173 کیلومتر لوله به محل پروژه نیز حمل شده است.
جناغی با اشاره به این‌که امکان تأمین گاز مورد نیاز خط لوله از بندرعباس به ایرانشهر، برنامه‌ریزی شده، گفت: فعالیت اجرایی در این بخش با سرعت بیشتری انجام می‌شود، همچنین طراحی تفصیلی و عملیات اجرایی ساخت و تأمین کالاهای مورد نیاز دو ایستگاه تقویت فشار گاز نیز توسط پیمانکار در حال انجام است.
ایجاد اشتغال
مدیر اجرایی خط سراسری هفتم بهره‌گیری از نیروهای بومی را از موارد مثبت و قابل توجه طرح اعلام کرد و گفت: تاکنون بیش از دو هزار نفر از نیروهای بومی ساکن در مناطق عملیاتی طرح جذب کار شده‌اند و این تعداد در آینده به بیش از ده هزار نفر افزایش خواهد یافت که گام مهمی در ایجاد اشتغال در مناطق محرومی است که این خط لوله از آن عبور می‌کند.
به گفته جناغی مدیر این طرح بر اساس موافقتنامه بین شرکت ملی گاز ایران و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اعتبارات تخصیصی برای اجرا ی پروژه 12 هزار و 131 میلیارد ریال است که از این رقم مبلغ 580 میلیون دلار طبق بند 25 تبصره 2 قانون بودجه سال 85 برای خرید تجهیزات و لوله‌های مورد نیاز طرح با استفاده از تسهیلات فاینانس خارجی و یا بیع متقابل اختصاص داده شده است.
جناغی تأکید می‌کند قرارداد فعلی بخشی از طرح اصلی است و کل طرح شامل گازرسانی به شهرها و ایجاد خط‌های فرعی نیز می‌شود که اجری آن ارزش طرح را به دو میلیارد و 600 میلیون دلار می‌رساند.
این موضوع در هیأت مدیره شرکت ملی گاز تأیید و با تصویب نهایی در وزارت نفت به شورای اقتصاد ارسال شده است.در صورت تصویب نهایی و ابلاغ این طرح و تأمین بودجه مورد نیاز اجرای طرح گازرسانی در کل مسیر نیز آغاز می‌شود.
وی اظهار امیدواری کرد، اجرای این طرح فرامنطقه‌ای و فراملی با سرعت بیشتری ادامه یابد و در کمترین زمان آثار مثبت آن در زندگی روزمره مردم مناطق تحت پوشش این طرح بزرگ و اقتصاد کشور ظاهر شود.