در یک سال اخیر «جدایی نادر از سیمین» آنقدر جایزه گرفته و تحسینشده بود که اگر اسکار نمیگرفت شگفتی بزرگ رقم میخورد.
این فیلم پس از درخشش در برلین، گلدنگلوب، سزار و دستیابی به 60جایزه بینالمللی مسیر موفقیتآمیزی را که از بهمن سال گذشته آغاز کرده بود با پیروزی در بزرگترین ضیافت سینمایی جهان به پایان رساند. اتفاق عجیبی رخ نداد و گمانهزنیها درست از کار درآمد. هیچکدام از رقبای فیلم فرهادی در اندازهای نبودند که بتوانند بازی را از نماینده شایسته سینمای ایران ببرند. به واقع جایزه اسکار تاییدی مجدد بر یک شایستگی بارها اثباتشده بود.
اگر در تنها تجربه قبلیمان در اسکار، صرف نامزدی افتخاری بزرگ به شمار میآمد و از پیش مشخص بود که بختی در برابر «زندگی زیباست» روبرتو بنینی نداریم، اینبار بردن جایزه حق مسلم نماینده کشورمان بود. یک پیروزی قاطع و خدشهناپذیر که شعف و شادمانی همه کسانی را درپی دارد که دلشان برای سینمای ایران میتپد. فراتر از آن گرفتن اسکار اتفاقی غرورآمیز برای هرایرانی محسوب میشود. در روزهای اخیر حتی کسانی که پیوند و علاقهشان به سینما بسیار کمرنگ است هم کنجکاو سرنوشت جدایی نادر از سیمین در اسکار بودند. درست مثل اوقاتی که تیم ملی در رقابتهای حساس جامجهانی حضور مییابد و حتی کسانی که نسبتی با فوتبال ندارند نسبت به سرنوشت تیم حساسیت پیدا میکنند و دچار هیجان میشوند. هیجانی که درصورت پیروزی، یک شادمانی ملی را نیز در پی دارد.
هر نوع ارتباط دادن موفقیت درخشان جدایی... به دلایلی فرامتنی و غیرسینمایی با کمی توجه به بازخوردهای بینالمللی فیلم، که گرفتن اسکار فقط یکی از آنهاست، رنگ میبازد. دیوید تامسن منتقد برجسته آمریکایی همین چند روز پیش جدایی... را بهترین فیلم سال2011 خواند و نوشت: «با درنظرگرفتن مفهوم عدالت نزد هر ملتی جدایی... میتوانست در رشته بهترین فیلم سال هم کاندیدا شود...» و این اصلا ادعای بیربطی نیست. فیلم فرهادی دستکم از نیمی از نامزدهای بهترین فیلم اسکار، قابل توجهتر بود. فیلمی بارها برتر از «کمک»، «بسیار بلند و خیلی نزدیک»، «مانی بال» و «درخت زندگی». اعضای آکادمی چند سالی است که 10 فیلم را نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم میکنند ولی امسال 9 فیلم را نامزد کردند. جای خالی صندلی دهم به راحتی میتوانست متعلق به جدایی... باشد؛ همانطور که اگر آکادمی برای چندمینبار اسکار فیلمنامه را به وودیآلن نمیداد، فرهادی میتوانست برای دومین بار هم روی سن سالن کداک تیاتر حاضر شود. جالب اینکه وودیآلن هم چند روز پیش اظهارنظری ستایشآمیز درباره جدایی... به عمل آورده بود.
تابلوی افتخارات جهانی سینمای ایران یک جایزه اسکار کمداشت که آن را هم اصغر فرهادی برایمان کسب کرد. در این روزهای شادمانی و شعف از این موفقیت بزرگ، حواسمان باید باشد که درخشش جدایی... حاصل توانایی و کوشش فردی است و کلیت سینمایمان از استانداردهای جهانی همچنان فاصلهای نجومی دارد. موفقیت فیلم فرهادی اما میتواند مرهمی بر زخمهایمان بگذارد. فتح مرتفعترین قله سینمای جهان کنار زندهکردن حس غرور ملیمان میتواند مقدمهای باشد برای روزهای بهتر سینمایی که دوستش داریم؛ سینمای ملی ایران.