معمولاً این حس غرور را در مسابقههای ورزشی، علمی یا گاهی هم ادبی تجربه کردهایم. اما این اولینبار است و این اولین فیلم ایرانی است که تمامی پلههای ترقی را در جشنوارههای جهان، یکی پس از دیگری میپیماید و ویترینی پر از افتخار برای میهن به ارمغان میآورد و اینچنین میشود که این فیلم از نظر «راجر ایبِرت»، منتقد مشهور امریکایی، لقب بهترین فیلم سال 2011 را میگیرد. این فیلم «جدایی نادر از سیمین» است.
اصغر فرهادی در گفتوگو با «راجر ایبِرت» دربارهی شکلگیری ایدهی فیلم میگوید: «من تصویری در ذهن داشتم که بعدها متوجه شدم از ماجرایی شکل گرفته که زمانی برادرم برایم تعریف کردهبود؛ مرد میانسالی که پدر پیر و مبتلا به آلزایمر خود را به تنهایی حمام میکند. این تصویر مانند دکمهای بود که مرا وادار کرد برایش کت بدوزم!»
شاید زمان پیدایش این دکمه، حتی خود اصغر فرهادی هم تصوری از کسب اینهمه افتخار برای فیلمش نداشت. اما واقعیت این است که این افتخارات واقعی هستند و هیچکدامشان را در خواب ندیدهایم.
همهچیز از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر شروع شد. جایی که در سیزده رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد و در پایان پنج سیمرغ بلورینِ بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین صدابرداری، بهترین فیلمبرداری و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به علاوهی دو دیپلمِ افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و زن دریافت کرد.
چند روز بعد در جشنواره برلین آلمان به بهترین شکل ممکن درخشید و جایزهی خرس طلایی بهترین فیلم، خرس نقرهای بهترین بازیگر مرد و خرس نقرهای بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد.
حالا با این شانس بزرگ همهچیز برای پیدایش یک پدیده فراهم بود.
اکران فیلم در 71 کشور اروپایی، کرهی جنوبی و امریکا و فروش جهانی 11 میلیون و 986 هزار دلاری و کسب مقام پرفروشترین فیلم ایرانی در جهان به روایت سایت «باکسآفیس موجو».
جایزهها پشت سر هم فیلم را نشانه میرفتند؛ جایزهی بهترین فیلم جشنوارهی سیدنی، زردآلوی طلایی بهترین فیلم جشنوارهی ایروان، جایزهی بهترین فیلمنامهی جشنوارهی فیلم آسیا پاسیفیک، جایزهی بهترین کارگردانی جشنوارهی فیلم ابوظبی، شیرطلایی جشنوارهی جیپور، جایزهی مجمع ملی نقد امریکا، بهترین فیلم خارجی گُلدنگلوب و دهها جایزهی دیگر و حالا برای اولینبار اسکار بهترین فیلم خارجی هشتاد و چهارمین جایزهی آکادمی اسکار برای یک فیلم ایرانی.
حالا اصغر فرهادی میتواند در حالی که اسکار را در دست دارد با مردمش سخن بگوید:
«من با افتخار این جایزه را به مردم کشورم تقدیم مىکنم، مردمى که به تمام فرهنگها و تمدنها احترام مىگذارند و از خصومت و خشونت بیزارند.»
اینها خواب نیست، رؤیا نیست و این یک «جدایی» نیست؛ این یک «اتحاد» است که دلهای همهی ایرانیها را در فیلمی که ماجرایی انسانی را دربارهی صداقت روایت میکند و دختر نوجوانی در محور این قصه قرار میگیرد، به هم پیوند زده و باعث شده برای اولینبار برای افتخارآفرینی یک فیلم سینمایی بالا بپریم، فریاد بکشیم و به ایرانی بودنمان افتخار کنیم.
این اولینبار نیست که یک فیلم ایرانی نامزد دریافت جایزهی بهترین فیلم خارجی اسکار میشد. پیش از این «بچههای آسمان» ساختهی مجید مجیدی به این عنوان دست پیدا کرده بود.
اما «جدایی نادر از سیمین» اولین فیلم ایرانیای است که موفق میشود جایزهی بهترین فیلم خارجی اسکار را از آن خود کند و از آن بالاتر بتواند در بخش بهترین فیلمنامه هم نامزد دریافت جایزه باشد.
این اولینبار است که یک فیلم ایرانی موفق میشود جایزهی بهترین فیلم خارجی «گُلدن گِلوب» را از آن خود کند.
شبی که اصغر فرهادی و پیمان معادی برای دریافت جایزه روی صحنه رفتند، از آن شبهایی است که هرگز نمیتوان فراموشش کرد؛ شبی مثل حماسهی ملبورن و صعود ایران به جام جهانی 8991 فرانسه.
همهی بازیگران مرد و زن فیلم «جدایی نادر از سیمین» به دعوت جشنوارهی برلین آلمان برای دریافت جایزههایشان به برلین رفتند و در کنار اصغر فرهادی جشنی بینظیر در برلین راه انداختند و همهی حواسها را متوجه خود کردند.
شاید دیگر هرگز فیلمی پیدا نشود که بتواند به چنین افتخاراتی در جشنوارهی برلین آلمان دست پیدا کند.