در چنین فضایی ضرورت پایبندی به اخلاق در انتخابات اهمیت خود را بیش از پیش می‌نمایاند. در این خصوص گفت‌وگویی انجام داده‌ایم با حجتالاسلام محمد‌حسن ابوترابی‌فرد، نایب‌رئیس 3سال اول مجلس هشتم و عضو شاخص جامعه روحانیت مبارز که در ادامه می‌خوانید.
- فرصت تبلیغات انتخابات نهم فرارسیده. به‌نظر شما کاندیدا‌ها و مردم چگونه می‌توانند انتخابات را به تجلی اخلاق اسلامی در جامعه تبدیل کنند؟
اولا باید تلاش کنیم تا آنجا که می‌توانیم این شعار زیبای نماد قانونگذاری در 100 سال گذشته، یعنی شهیدمدرس مبنی بر اینکه «سیاست ما عین دیانت ماست» را جامه عمل بپوشانیم. این شعار محتوای بسیار غنی و آموزنده‌ای دارد. سیاستمداران در نظام اسلامی باید تمام تصمیمات، رفتارها و گفتار‌های سیاسی شان بر اساس آموزه‌های دینی برگزینند و اجرایی کنند. این راه اقتدار و برون‌رفت ما از همه مشکلات است و کار سختی هم است. هنر حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب این است که از همه توان خود استفاده کردند و می‌کنند تا تصمیمات، رفتارها و گفتار‌های سیاسی‌شان بر اساس آموزه‌های دینی عملیاتی شود و با همین نگاه به پیروزی‌های بزرگ دست یافته‌اند. اگر این نگاه را ملاک قرار دهیم اولا تصمیمات ما کاملا پشتوانه علمی و کارشناسی خواهد داشت چرا که یک سیاستمدار مسلمان باید بر اساس مبانی متقن و مستحکم علمی و کارشناسی تصمیم بگیرد، سخن بگوید و رفتارهای خود را تنظیم کند. علاوه بر این اگر ملاک را آموزه‌های دینی قرار دهیم، دانش و علم نه زمینه‌ای برای رسیدن به قدرت بلکه ابزاری برای خدمت به جامعه و مردم و تأمین سعادت دنیا و آخرت خود ما و دیگران خواهدبود. این نگاه بسیاری از نزاع‌ها را از بیخ و بن از بین می‌برد، این افراد دیگر برای رسیدن به قدرت با هم نزاع نمی‌کنند و مجلس را برای قدرت مطالبه نمی‌کنند.
در یک رقابت سالم و عقلانی برای حضور در یک نهاد قانونگذار تلاش می‌کنند؛ اگر توفیق پیدا کردند خدمت می‌کنند و اگر دیگری این سعادت را یافت، از او حمایت می‌کنند. اگر با این نگاه ورود پیدا کردیم طبیعتا مسائل اخلاقی در رأس برنامه‌های ما قرار خواهند گرفت. اخلاق چگونگی حرکت ما را تنظیم خواهد کرد و این اخلاق چه در رابطه با کاندیدا‌های محترم و چه در رابطه با مردم خودش را نشان می‌دهد. آن وقت کاندیدا‌ها هیچ گامی در جهت تخریب یکدیگر بر نخواهند داشت. رفتارهای تخریبی، منطبق بر آموزه‌های دینی نیست. کاندیدا‌های اخلاق‌مدار مردم را فریب نمی‌دهند و با مردم صادقانه سخن می‌گویند. در کنار این اصول یکی از مواردی که باید حتما به آن توجه کنیم این است که خدای ناخواسته با ابزار قدرت و ثروت نخواهیم وارد مجلس شویم؛ توصیه‌ای که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید داشتند. تکیه بر قدرت و ثروت نباید مسیر ورود به مجلس را هموار کند و این آسیب باید از دامان نظام جمهوری اسلامی پاک شود.
- همانطور که اشاره کردید گاهی این آسیب‌ها دیده می‌شود. برای جلوگیری از اعمال این بداخلاقی‌های انتخاباتی چه باید کرد؟
همه مردم باید مراقب باشند. قطعا نقش مردم نقش بسیار مهمی است. هر کجا تخریب‌ها، هزینه‌ها، تکیه بر قدرت و ثروت را دیدند فورا با آنها زاویه بگیرند و به‌عنوان آمر به معروف و ناهی از منکر برخورد کنند. جامعه باید نشان بدهد که این رفتارها را برنمی‌تابد. در کنار این دستگاه‌های نظارتی و مسئول هم باید مراقبت جدی داشته باشند و از بروز اینگونه آسیب‌ها تا حد امکان جلوگیری کنند.
- تبعات این بداخلاقی‌ها و احیانا دادن وعده‌های غیرعملی چیست؟
قطعا رفتارهای ناهماهنگ با اصول عقلانی، علمی و اخلاقی علاوه بر اینکه در عرصه انتخابات آثار منفی خودشان را نشان خواهند داد، در مجلس نیز آثار و نتایج منفی آنها قابل مشاهده است. اگر فردی با وعده‌های نادرست به مجلس راه یافت، برای اجرایی شدن وعده‌های نادرست خود هم رفتارهای نادرست دیگری خواهد داشت. این رفتارها به نظام قانونگذاری آسیب می‌زند. علاوه بر این بسیاری از وعده‌های نادرست و غیرعلمی قابل اجرا نیست و موجب کاهش اعتماد مردم به مجلس و نظام می‌شوند، لذا باید از این آسیب به‌طور جدی پرهیز کرد.
- چرا اصولگرایان نتوانستند به یک لیست واحد برسند؟
همانطور که می‌دانید مقام معظم رهبری تأکید بر وحدت و حفظ انسجام ملی داشتند و بر مشارکت حداکثری و حضور گسترده مردم در همه صحنه‌ها، به‌ویژه عرصه انتخابات. طبیعی است که در این چارچوب جریان‌های سیاسی درون نظام باید همه ظرفیت‌های خودشان را برای رسیدن به وحدت حداکثری به کار گیرند. در همین راستا آیت‌الله مهدوی‌کنی به‌عنوان یک شخصیت برجسته فقهی و علمی با بیش از نیم قرن حضور مؤثر در عرصه سیاسی چه در زمان مبارزات سیاسی و چه پس از انقلاب و در سطوح کلان مدیریت نظام که به‌عنوان دبیرکل مجمع روحانیت مبارز به همراه آیت‌الله یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گام‌های مؤثری برداشتند تا اصولگرایان بتوانند با انسجام بالاتر و انتخاب‌های بهتری در جهت شکل‌گیری مجلسی با اقتدار و کارآمد نقش ایفا کنند. این گام‌های بلند ثمرات ارزشمندی نیز داشت و جبهه متحد اصولگرایان تقریبا با حضور همه جریانات فکری سیاسی شکل گرفت و نهایتا لیست 30نفره تهران با عنوان جبهه متحد اصولگرایان تعیین شد. در سطح کشور هم این جبهه به ساماندهی نیروهای اصولگرا همت گماشته است و امروز ما در سطح کشور از وفاق و انسجام تحسین‌برانگیزی در حوزه اصولگرایان برخوردار هستیم. البته بعضی از اصولگرایان نیز فعالیت‌های سیاسی‌ای دارند که به‌نظر بنده با این حرکت قدرتمند جریان اصولگرا در تعارض نیست. ان‌شاءالله حضور آنها هم در مشارکت حداکثری مردم مؤثر خواهد بود.
- جبهه پایداری هم برای حضور در جبهه متحد شرایطی مطرح کرد و اتهاماتی را به برخی چهره‌های شاخص اصولگرا وارد کرد اما در نهایت لیست جداگانه دادند. ماجرا چه بود؟
جبهه پایداری با دیدگاه‌هایی که مطرح کردند نهایتا در جبهه متحد اصولگرایان حضور نیافتند. الان واقعا نمی‌توانم واکاوی دقیقی از این موضوع داشته باشم که چه میزان در بیان خود در تلاش برای وحدت و حضور در چارچوب جبهه متحد و شرایطشان صادق بودند اما در آغاز نقطه‌نظراتی را مطرح می‌کردند. ما هم برای فراهم شدن زمینه حضور جبهه پایداری در جمع اصولگرایان و جبهه متحد با بعضی از این نقطه‌نظرات همراهی کردیم و تا پایان هم در انتظار حضور آنان بودیم. ولی نهایتا به دلایلی که شاید تفسیر روشن آن را مردم در آینده نه چندان دور به دست بیاورند، در جبهه متحد اصولگرایان حاضر نشدند و لیست خودشان را ارائه کردند.
- مهم‌ترین اولویت‌های مجلس نهم چیست؟
با توجه به اینکه امروز نظام جمهوری اسلامی در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی، دفاعی و... به یک قدرت تعیین‌کننده و مؤثر در سطح منطقه و جهان تبدیل شده و از سوی دیگر کاروان علمی کشور با سرعت و شتابی تحسین‌برانگیز در حال پیشرفت است، با این ظرفیت‌های علمی، دفاعی، فرهنگی، سیاسی و دینی و نیروهای ارزشی‌ای که در 3دهه عمر انقلاب تربیت شده‌اند و آماده خدمت هستند و ذخایر عظیمی که در اختیار ماست باید با عزم و اراده جدی برای تبدیل جمهوری اسلامی ایران به یک قدرت اقتصادی تلاش کنیم. زیرساخت‌های لازم از قبیل زیرساخت‌های علمی و نیروی انسانی فراهم شده و ثروت‌های بالقوه و ارزشمند نیز در اختیار ماست. باید در جهت عینیت بخشیدن به جهاد اقتصادی که رهبرمعظم انقلاب به آن اشاره داشتند حرکت کنیم. به‌نظرم دهه چهارم انقلاب باید دهه تبدیل نظام جمهوری اسلامی به یک کشور قدرتمند در عرصه‌های مختلف و دارای پایگاه اقتصادی بسیار قوی باشد. در کنار این پیشرفت و توسعه باید بر گسترش و بسط عدالت و کاهش شکاف‌های طبقاتی همت گماشته شود. ضمنا ما برنامه پنجم توسعه کشور را با نگاه به واقعیت‌های کشور در منطقه و جهان تصویب کردیم که باید همت خودمان را معطوف به عینیت بخشیدن به آن کنیم و اگر بتوانیم در این زمینه قدم‌های جدی برداریم قطعا زمینه افزایش کارایی نظام فراهم خواهد شد. البته برای این مهم باید نسبت به اصلاح ساختار قانونگذاری و نظارت که در مجلس هشتم قدم‌های خوبی نیز در این جهت برداشته شد همت کرد. ما در مجلس هشتم با اصلاح آیین‌نامه داخلی، 2معاونت قوانین و نظارت را ساماندهی کردیم که به‌نظرم این دو معاونت می‌توانند نقش مهمی در افزایش کارایی مجلس ایفا کنند. امروز در دستور کار ما در معاونت قوانین بحث تنقیح قوانین قرارگرفته و فکر می‌کنم تا پایان دوره مجلس هشتم تنقیح قوانینی که نسخ صریح شده‌اند را انجام دهیم و نسبت به تنقیح قوانینی که نسخ ضمنی شده‌اند نیز گام جدی‌ای در همین دوره برداریم.
- عملکرد مجلس هشتم را در بعد نظارت چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اشاره کردم که با شکل‌گیری معاونت نظارت گام‌های مهمی در جهت ارتقای نظارت در مجلس هشتم برداشته شد. معاونت نظارت نیز با حضور مهندس باهنر انصافا برنامه‌ریزی خوبی در این راستا داشته، منتها همیشه در مجلس کفه قانونگذاری سنگین‌تر از نظارت بوده و باید برای ارتقای جایگاه نظارت مجلس با عزم و اراده جدی‌تری حرکت کرد. امیدوارم قدم‌هایی که در مجلس هشتم برای ارتقای جایگاه نظارت مجلس برداشته شده، در دوره نهم ثمرات و آثار خودش را به نمایش بگذارد.