گروه ادب و هنر - الهه رحمانی خاکی: چهارمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر در قالب آثاری در رشته‌های نقاشی، مجسمه‌سازی‌، سفال، کاریکاتور، عکس، گرافیک، تصویر‌سازی‌، نگارگری، خوشنویسی و فیلم مستند در 5 مرکز هنری تهران تا 14 اسفندماه به کار خود ادامه می‌دهد.

در این جشنواره از میان بیش از 2هزار اثر رسیده 1360 اثر به بخش رقابتی راه یافتند و در میان آثار دریافت شده در بخش بین‌المللی نیز 170 اثر در رشته‌های عکس، کاریکاتور، پوستر و نقاشی از کشورهایی مانند آمریکا، برزیل، ایتالیا، چین، لهستان و 50‌کشور دیگر در بخش رقابتی جشنواره به معرض نمایش گذاشته شد.

گفتنی است این آثار در نگارخانه‌های فرهنگستان نیاوران، موزه هنرهای معاصر فلسطین، مرکز فرهنگی هنری صبا، موزه هنرامام علی و موزه هنرهای معاصر برای بازدید عموم و داوری داوران به معرض نمایش گذاشته شد. در این جشنواره در بخش داوری 50هنرمند به ارزیابی آثار پرداختند. البته باید گفت که خلأ حضور بسیاری از هنرمندان صاحب نام و صاحب سبک در کنار سایر هنرمندان در هیأت داوری و حتی در قسمت نمایش آثار به وضوح احساس می‌شود که این خود جای سؤال دارد و شاید حضور چشمگیر هنرمندان جوان جویای نام در این عرصه هنری و تبدیل آن به محل آزمون و خطای آنان تا حدی این کمبود را جبران کرده باشد اما کماکان استقبال مخاطبان از جشنواره درحد قابل‌قبولی نیست. از این جهت شاید در بحث ارزش هنری آثار به غیراز چند رشته مانند کاریکاتور و عکاسی مباحث زیادی پیش‌رو و همچنین هنگام برگزاری جشنواره مطرح بوده است.

در 2سال آغازین جشنواره فجر همزمان نمایشگاهی با عنوان «هفت‌نگاه» در مرکز پردیس سینمایی ملت با حضور بسیاری از هنرمندان مطرح کشور برگزار می‌شد که به‌دلیل نحوه برگزاری و میزان استقبال مردم از این نمایشگاه و فروشگاه آثار هنری، مورد توجه بسیاری از اهالی هنرهای تجسمی بود، اما با وجود استقبال خوبی که هنرمندان نام آشنا از این اتفاق هنری داشتند کنار گذاشته شد تا جشنواره در راس توجه هنرمندان قرار گیرد.

فرصت‌های کوتاه

جعفر نجیبی از مجسمه سازانی است که در بخش سفالگری جشنواره فجر به‌عنوان داور حضور دارد. وی درخصوص جشنواره فجر امسال می‌گوید: یکی از دلایلی که در این جشنواره با ضعف در نوع ارائه کار مواجه می‌شویم آزاد نبودن موضوع کار است، زیرا وقتی موضوعی را ارائه می‌دهند، زمان کوتاهی برای خلق یک اثر وجود دارد که به‌طور حتم هنرمند نمی‌تواند با فکر درست و خلاقیت در یک فرصت مناسب به اجرای اثر بپردازد؛ به‌طور مثال اگر از امسال موضوع جشنواره سال بعد مشخص شود صددرصد هنرمندان می‌توانند روی اثر خود در مدت طولانی کار کنند و در نتیجه اثر خوبی هم خلق کنند، اما در حال حاضر با مشاهده کارهایی که در جشنواره شرکت دارند، به این نتیجه می‌رسیم که اکثر شرکت‌کنندگان با عجله اثر خلق کرده‌اند و انتخاب بهترین اثر و دادن رتبه اول به یک فرد خاص موجب می‌شود که او به‌طور حتم در آینده با وجود نداشتن علم کافی از هنرش ادعایی پوچ را در سر بپروراند.

از زبان دیگران

آیدین آغداشلو یکی از هنرمندان صاحب سبک در عرصه هنرهای تجسمی است. هنگامی که از او در مورد جشنواره هنرهای تجسمی فجر می‌پرسیم آغداشلو از بی‌مهری‌هایی که در قبال برخی هنرمندان صورت می‌گیرد، می‌گوید: من درباره این جشنواره نمی‌توانم توضیح خاصی بدهم؛ چراکه در مراسم جشنواره فجر تاکنون از من در هیچ بخشی دعوت صورت نگرفته است، بنابراین تاکنون در هیچ کدام از برنامه‌هایش حضور نداشته‌ و حتی برای بازدید از آثار نیز نرفته‌ام و اطلاع چندانی هم از چند و چون برگزاری جشنواره ندارم. اگر هم در جریان بخش‌هایی از آن قرار گرفته‌ام به خاطر خواندن خبرهایی از آن در روزنامه‌ها بوده است. بنابراین نمی‌توانم در باره نحوه برگزاری و داوری آن اظهار نظر کنم. هر نظری هم در باره آثار شرکت‌کننده در این جشنواره بدهم مبتنی بر اخبار و نظرات دیگران است.

در جست‌وجوی استعدادهای تازه

اما محمد علی رجبی دبیر کل جشنواره فجر درخصوص این عرصه رقابتی و راهکارهایی که می‌توان برای ارتقای سطح کیفی آن ارائه کرد، می‌گوید: بخش مسابقه جشنواره را جوان‌ها به‌خود اختصاص داده‌اند و کاملا درست است که بگوییم در این بخش خبری از صاحب سبکان و افراد نام آشنا نیست. ولی در کنار این بخش در موزه هنرهای معاصر نمایش آثار استادان و برندگان سال‌های پیش را نیز پیش‌بینی کردیم که از لحاظ کیفی در سطح بالاتری قرار دارد.

به گفته او، در جشنواره نیز هدف همین است و نظر همه برگزار‌کنندگان بر این است که عرصه رقابتی برای جوانان بیشتر مورد توجه قرار گیرد و با برگزاری چند برنامه جنبی سطح کیفی برنامه افزایش یابد.

او می‌گوید: سعی کرده‌ایم در قالب برپایی نمایشگاه و در بخش‌های خارج از مسابقه به استادان و کار‌آشنایان هنرهای تجسمی فضاهایی اختصاص داده شود و روند آن به‌گونه‌ای باشد که هر سال در این گروه هنری با نوآوری‌ها و آموزه‌های جدید ازسوی هنرمندان روبه‌رو شویم و مسئولان برپایی جشنواره براساس توافقات قبلی و با موضوعاتی که ارائه می‌دهند به‌صورت قراردادی با استادان چنین کارهایی را به آنها سفارش دهند تا این افراد با توجه به فرصت یکساله‌ای که دارند آنها را تهیه کنند و خارج از بخش رقابتی کار اجرایی خود را به معرض نمایش بگذارند.

دبیر جشنواره هنرهای تجسمی فجر ادامه می‌دهد: بی‌ینال نگارگری که 2ماه قبل از جشنواره فجر برپا شد به‌گونه‌ای به اتمام رسید که در اختتامیه تمام شرکت‌کنندگان و کلیه افراد و استادان در جلسه‌ای به نقد نشسته و به تشریح دلایل انتخاب آثار پرداختند. همچنین در این بی‌ینال پیشنهاد ارائه نقش فرش و کاشی برای بی‌ینال بعدی هم داده و پذیرفته شد و قرار بر این شد که ماهی‌یک‌بار استادان و هنرمندان به کمک وزارت ارشاد دور هم جمع شوند و راجع به پیشرفت‌ها و خلاقیت‌ها در رشته‌های مختلف به بحث و گفت‌وگو بپردازند؛ به‌گونه‌ای که این جلسات به کلاس‌های آموزشی تبدیل شود و 2سال بعد به‌طور حتم نتیجه آن را مشاهده خواهیم کرد. حال جشنواره فجر نیز ان‌شاءالله در سال‌های بعد با توجه به چنین الگوی موفقی می‌تواند با ارائه راهکارهایی مناسب چنین مسیری را انتخاب کند که البته نباید مدیریت سنگین چنین اتفاق هنری را نادیده گرفت.

برچسب‌ها