با حمید حاج اسماعیلی فعال بازار کار گفت‌وگو کردیم.
- آیا ایجاد 2.5 میلیون شغل در سال گذشته را تأیید می‌کنید؟
اینکه دولت بخواهد با آمار و ارقام مردم را راضی کند قدری با واقعیت‌های جامعه که مردم هم به‌خوبی آن را لمس می‌کنند، تفاوت داشته و مورد پذیرش عمومی قرار نخواهد گرفت. در عین حال یکی از مراکز مهمی که آمارهای ارائه شده از سوی دولت را مورد نظارت و ارزیابی قرار می‌دهد، مجلس شورای اسلامی است. مروری کوتاه بر اظهارات نمایندگان نشان می‌دهد که مجلس هنوز از آمار و ارقام ارائه شده از سوی دولت درباره اشتغال قانع نشده و انتقادهای جدی به این مسئله دارد. ضمن اینکه در بسیاری از محافل کارشناسی یقین کامل به عدم‌تحقق وعده اشتغال‌زایی دولت در سال گذشته وجود دارد.
- دولت تأکید می‌کند که اسناد این تعداد فرصت شغلی موجود است. شما به‌عنوان منتقد سیاست‌های اشتغال‌زایی چه دلیلی برای اثبات گفته‌های خود دارید؟
البته که اسناد و ادله محکمه پسندی درخصوص اینکه این تعداد مشاغل به هیچ وجه ایجاد نشده وجود دارد که می‌توان به چند مورد از آنها اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین این موارد رشد اقتصادی است. این عامل یکی از مولفه‌های اساسی نشان دهنده رونق بازار کار و تولید در هر کشوری است. بررسی آمارها بیانگر این موضوع است که در ادواری که رشد اقتصادی بالای6.5 درصد برای کشور وجود داشته حداکثر 850 هزار شغل ایجاد شده است. این در حالی است که رشد اقتصادی کشور در سال گذشته در خوشبینانه‌ترین حالت به 4 درصد می‌رسد.
البته این نرخی است که دولت به آن اذعان دارد و باید دید که آیا گزارش‌ها و محاسبات رسمی این عدد را تأیید می‌کند یا خیر. از طرفی سال گذشته محدودیت‌های بیشتری برای جذب سرمایه داخلی و خارجی اعمال شد. بخشی از این مشکل مربوط به پیچ و خم‌های اداری و ساختاری داخل کشور بود و بخشی از آن هم از تشدید فشارهای اقتصادی از سوی برخی کشورها به ایران نشأت می‌گرفت. در این شرایط طبیعی است که بخشی از امکانات ایجاد فرصت‌های شغلی از میان خواهد رفت.
- نحوه حمایت دولت از تولیدات در جریان هدفمندسازی یارانه‌ها راتا چه حد بر بازار کار تأثیرگذار می‌دانید؟
در مسیر اجرای این قانون بنگاه‌های اقتصادی مورد حمایت جدی از سوی مسئولان و دست‌اندرکاران قرار نگرفتند. به‌عنوان نمونه بخشی از تولیدات کشور برعهده1.5 میلیون بنگاه کوچک است که به هیچ وجه کار اساسی برای حمایت از آنها صورت نگرفت. عمده هزینه این بنگاه‌ها، هزینه انرژی است که در این زمینه هیچ یارانه‌ای به بنگاه‌های کوچک پرداخت نشده است. همین مسئله در سال گذشته زمینه ساز حداقل 15 درصد تعدیل نیرو در کارگاه‌های کوچک شد. زمانی که در مسیر اجرای فاز اول این قانون حتی برای حفظ مشاغل موجود هم کار جدی انجام نشده، با چه ادله‌ای می‌توان گفت توانسته‌ایم شغل جدید ایجاد کنیم؟
- درصورت اجرای فاز دوم این قانون، چه آینده‌ای برای اشتغال در بنگاه‌های تولیدی متصور هستید؟
اگر امسال فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها انجام شود و حمایت جدی از تولیدکنندگان صورت نگیرد یقینا بیش از 25 درصد تعدیل نیرو در بنگاه‌های کوچک خواهیم داشت. آنگاه به‌طور قطع در پایان سال نمی‌توان ادعا کرد که 2.5 میلیون شغل ایجاد شده است.