این روند امروز شرایطی فراهم کرده که صنعتگران ایرانی در گوشه و کنار جهان در حال اجرای طرح های بزرگ و کوچک هستند و ضمن ایجاد ارزش افزوده و درآمد ارزی برای کشور برآیند توانایی صنعتی کشور را در معرض دید دیگر ملت ها قرار می دهد.
ازجمله این تحول حضور شرکت های ایرانی در فعالیت های بالادستی صنعت نفت در خارج است که برای نخستین بار محقق می شود.یکی از بارزترین نشانه های تحول پیمانکاران صنعت نفت ایران گشوده شدن راه حضور متخصصان کشورمان در صنعت نفت ونزوئلا است.
این روند در هفته اخیر با سفر هوگو چاوز رئیس جمهوری ونزوئلا به ایران وارد مرحله جدیدی شد.
ایران و ونزوئلا به دلیل همگرایی سیاسی به همکاری دوجانبه ای روی آورده اند که مهم ترین وجه آن در صنعت نفت و گاز جلوه گر شده است و بهترین زمینه برای توسعه مبادلات اقتصادی و تعمیق روابط سیاسی شده است.
در حال حاضر تعداد دیگری از شرکت های ایرانی در ونزوئلا به فعالیت مشغول هستند ولی به نظر می رسد مهم ترین نقطه تلاقی منافع دو کشور در بخش انرژی است.شرکت پتروپارس، در حال حاضر طرح هایی را در ونزوئلا در دست اجرا دارد به این دلیل بخش قابل توجهی از همکاری های انرژی دو کشور ایران و ونزوئلا بر دوش این شرکت است.
برای آشنایی با بخشی از همکاری های موجود با غلامرضا منوچهری، مدیرعامل شرکت پتروپارس گفت وگو کرده ایم.
درحالی که کشور ما به سرمایه و مجری طرح های صنعتی ازجمله در بخش بالادستی نفتی نیازمند است حضور شما در فعالیت های بالادستی نفتی در ونزوئلا به چه دلیل رخ داده است؟
- در گذشته تنها شرکت های بزرگ نفتی در دیگر کشورها برای استخراج منابع طبیعی و مواد اولیه ازجمله نفت فعال بودند که تعداد آنان معدود بود.
شرایط به دلیل اهمیت یافتن انرژی تغییر کرده و شرکت های بزرگی در کشورهای دیگر مثل هند، چین، برزیل، مالزی و حتی کشورهایی مثل تایلند وارد عرصه اجرایی طرح های نفت و گاز شده اند.
این قرارداد ها با توجه به نوسانات قیمت نفت با ریسک سرمایه گذاری روبه روست و دست اندرکاران باید توانایی پذیرش این مخاطرات را داشته باشند.
رقابت در آفریقا و آمریکای جنوبی با شدت جریان دارد، در خاورمیانه شرایط تا حدی متفاوت است و کشورهای منطقه قابلیت مدیریت کلان نفت را دارند و حداقل ظاهر قضیه تعدیل شده و خودشان مجری طرح ها هستند.در این دوره ما نیز باید به دنبال منافع خودمان باشیم.
در حال حاضر دارای توان مدیریت کلان نفتی هستیم و عملیات بالادستی نفت را خودمان انجام می دهیم. علاوه بر این در ساخت تجهیزات و اجرای طرح های کوچک نیز فعال شده ایم.
در کل یک سرمایه گذاری نفتی عملیات متعددی باید انجام شود که ماهیت های متفاوتی دارند و شرکت های با توان مدیریتی پروژه نفتی می توانند در آن حضور داشته باشند.توان مدیریتی، توان اقتصادی و توان فنی ویژگی این شرکت هاست. ما در این زمینه قدم های خوبی برداشته ایم و شرکت پتروپارس پیشانی این حرکت است با این وجود در زمینه ورود به بازارهای جهانی بسیار ضعیف عمل کرده ایم و ریسک نکردیم و نگاه چندان خوشبینانه ای نداشته ایم با این وجود به دلیل روابط خوبی که با کشور ونزوئلا داریم امروز فرصت ایجاد شده و باتوجه به توان مکمل موجود در دو کشور می توان منافع دو کشور را در این روند تامین کرد.
در سفرهای متعددی که انجام شد تفاهم نامه ای با این کشور برای مشارکت در اجرای طرح های نفت و گاز امضا کردیم که زمینه ساز آن مشاهدات مسوولان ونزوئلایی از عملکرد شرکت های ایرانی در پارس جنوبی بود.
در حال حاضر در چه بخش هایی در این کشور فعال هستید؟
- میدان هایی که مطرح بوده، منطقه نفتی «لافا» بود که بلوک «آیا کوچو» یک بخش عمده آن است. در بررسی هایی که انجام دادیم «آیا کوچو» هفت را برای مطالعه و ارزیابی ظرفیت مخزن به ما واگذار کردند.
علاوه بر این مناطق دیگری نیز مثل خلیج ونزوئلا مطرح بود. در سفر دوم معاون امور بین المللی وزارت نفت به این کشور قرار بر این شد که در آیا کوچو فعال شویم. این امر منجر به استقرار کارشناسان ما در این کشور شده و دفتر ما در این کشور با حضور وزیر نفت کشورمان تاسیس شد و کار مطالعاتی را در این بلوک نفتی آغاز کردیم.
هدف ما اجرای مشترک طرح است و هزینه های مهندسی و مطالعاتی برعهده ماست و هزینه اجرایی و چاه های اکتشافی برعهده آنان. بعد از این مرحله اگر طرح اقتصادی تشخیص داده شد که به احتمال زیاد هست، براساس یک قرارداد به شکل مساوی در این طرح مشارکت خواهیم کرد.
ظرفیت این میدان نفتی چه میزان است؟
- ظرفیت نهایی این میدان 150 هزار بشکه در روز پیش بینی شده و کار به خوبی پیش می رود. طرف ونزوئلایی در دیدار اخیر وزیر نفت در حاشیه اجلاس اوپک در این کشور از پیشرفت کار رضایت دارد و کار طبق زمان بندی انجام شده است.در سفر هوگو چاوز، رئیس جمهوری ونزوئلا به کشورمان قراردادی برای چارچوب اجرایی توسعه این میدان به امضا رسید.در این قرارداد نحوه ادامه کار این طرح که حدود 4 میلیارد دلار ارزش آن است مشخص شده است.
علاقه مندی ونزوئلا به همکاری با ایران در این میدان به چه دلیل است؟
- طبق اطلاعاتی که ما داریم عملکرد ما از دیگر شرکت هایی که در این حوزه مشغول هستند مثل شرکت های چینی و هندی بهتر بوده و به همین دلیل دو بلوک دیگر را پیشنهاد دادند که مطالعات اولیه آن را نیز ما انجام دهیم و درصورت تمایل در توسعه آنها نیز به صورت قرارداد مدیریتی مشارکت کنیم.یکی ارایه خدمات مدیریت و مشاوره در حوزه دریایی نورث آف پاریا است که قرارداد آن امضا شده است.براساس این قرارداد ما با کارفرما یعنی شرکت ملی نفت ونزوئلا همکاری می کنیم تا برنامه توسعه اصلی این حوزه را تهیه کنیم.
این قرارداد نهایی شده و برای تخصص های مختلف قرار است نیروهایی را به این کشور اعزام کنیم و خدمات مدیریتی به این کشور ارایه دهیم.طرح دیگری که به ما ارایه شده یک حوزه گازی در خلیج ونزوئلاست تا گاز آن به کشورهای همسایه صادر شود.
دو بلوک این حوزه گازی را به ما پیشنهاد کردند و هدف ما این است که با شرکت ملی نفت ونزوئلا در این طرح شریک شویم و براساس ظرفیت و کیفیت گاز تولیدی همکاری کنیم.این ایده نیز مطرح است که با شرکت ملی نفت ونزوئلا و شرکت های خصوصی این کشور شرکت مشترکی را تاسیس کنیم که طرح هایی را در دو کشور و دیگر نقاط جهان انجام دهد.
چه مشکلاتی در مسیر اجرای طرح های خارجی دارید و تاکنون با چه موانعی مواجه شده اید؟
- مخاطرات سرمایه گذاری در خارج به ویژه صنعت نفت باید در اجرای طرح های خارجی بررسی شود، علاوه بر این مخاطرات منطقه ای و کشوری است. ما باید در این زمینه توانایی هایی را ایجاد کنیم و ارزیابی های لازم را انجام دهیم. تحولات قیمت نفت و بی ثباتی سیاسی در کشورها از عمده ترین مخاطرات است.
در عین حال ما یک مدل اقتصادی در صنعت نفت نداریم و روندی که می تواند فعالیت هایی از نوع سرمایه گذاری خارجی را اقتصادی کند نگاه اقتصادی به صنعت نفت و عملیاتی کردن آن است.پتروپارس هنوز با یک دید دولتی پیش می رود ولی با توجه به اینکه پی ریزی آن غیردولتی بوده است توانایی های بیشتری از دیگر بخش های دولتی کسب کرده ولی هنوز با مشکلاتی مواجه هستیم که ریسک پذیری ما را کاهش می دهد. ازجمله ورود پتروپارس به بورس و سهامی شدن می تواند به آن کمک کند.
خیلی وقت است که بحث حضور شما در بورس مطرح است و فقدان اختیارات در شرکت های دولتی موجب عقب ماندن ما از شرکت های چینی و هندی شده است؟
- این مسئله صحیح است، ما با مشکلاتی مواجه هستیم و هیات مدیره شرکت ها اختیارات کافی ندارند. باید به این شرکت ها ازجمله ما کمک کرد تا بتوانند با سرعت و دقت تصمیم گیری کنند. بازار جهانی با سرعت و شدت در حال حرکت است و ما باید بتوانیم در این بازار حضور داشته باشیم و سود ببریم.
برای مثال طرحی بود که به دلیل تاخیر در تصمیم گیری از دست رفت. علاوه بر این مشکل تامین مادی و معنوی نیروهای متخصص است. باید تضمین کافی برای انتقال تجربیاتی که این نیروها به دست می آورند به کشور و شرکت وجود داشته باشد.
شرکت درصورت حضور در طرح های خارجی باید بتواند به نیروهای خود متناسب با دیگر شرکت ها حقوق پرداخت کند و از آنان حمایت به عمل آورد.این مساله در حال حاضر با موانعی مواجه است که راه حل آن نیز اختیار بیشتر هیات مدیره شرکت هاست.