در همین چارچوب، با امیر موسوی کارشناس مسائل خاورمیانه گفتوگو کردهایم.
- ماهیت درگیریهای جاری در لبنان چیست؟
حدود 10 روز پیش اعتراضاتی در طرابلس برای آزاد کردن تعدادی از سلفیهای طرابلس برگزار شد. در همین اعتصاب، یکی از شیوخ به نام شادی المولوی از سلفیهای فعال در منطقه طرابلس، به اتهام همکاری با القاعده در سوریه بازداشت شد. در پی آن، درگیریهایی شروع شد و جوانان با گروههای طرفدار سوریه در جبلالمحسن درگیر شدند. در این منطقه علویها و حزب قومی سوری مستقرند. در این درگیری مسلحانه یک نفر کشته شد. پس از آن، قوه قضاییه وارد عمل شد و قول آزادی المولوی را داد اما قاضی پرونده این موضوع را به سهشنبه آینده و زمان تکمیل بازجوییها موکول کرد اما اصل مسئله چیز دیگری است و با تحولات جاری در سوریه در ارتباط است.
- پس میتوان نتیجه گرفت که این درگیریها صرفا برایند رویدادهای سوریه است یا اینکه ادامه اختلافات داخلی لبنان هم هست؟
در درجه اول مرتبط با تحولات سوریه است. سلفیهای طرابلس و عکار در شمال لبنان طرفدار مخالفان سوری هستند و میگویند دولت و ارتش لبنان مانع از کمککردن به مخالفان سوریه میشوند لذا میکوشند تا در ورای این درگیرها، این کار را بهصورت پنهانی انجام دهند. اما نکته دوم که داخلی است و خود سعد حریری دنبال میکند، مسلح کردن طرابلس است؛ زیرا طبیعتا پس از مدتی گروههای سیاسی لبنان خواهان خلع سلاح آنها خواهند شد. در اینجا سعد حریری برای انتقام از حزبالله، خلع سلاح کردن شمال لبنان را مشروط به خلعسلاح جنوب لبنان خواهد کرد و در واقع حریری در حال سوءاستفاده از شرایط جدید در طرابلس است که از سالها بهدنبال آن بود و اکنون این بهترین فرصت برای اوست. هدف سوم هم تضعیف دولت میقاتی است. حریری و همفکرانش بسیار میکوشند تا قبل از انتخابات پارلمانی سال آینده لبنان وی را از قدرت سرنگون کنند.
- علت غیبت سعد حریری از صحنه سیاسی چیست. برخی از تظاهراتکنندگان میگفتند بهعلت ناامیدی از حریری و حزبش، برای برطرف کردن نیازهای منطقه، به این رویکرد روی آوردهاند؟
حریری به چند علت لبنان را ترک کرد. نخست اینکه با گروههای سیاسی قهر کرد زیرا تصور میکند جنبلاط به او خیانت کرده و او را به نفع میقاتی، از اکثریت انداخت. از خود میقاتی هم ناراحت است، زیرا با او هم مذهب و هم گروه بود و معتقد است که بهعلت پست نخستوزیری از او فاصله گرفت و با حزبالله و گروههای مخالفش هم پیمان شد. سوم اینکه مدعی است که جانش در خطر است و مانند پدرش احتمال ترورش وجود دارد. لذا یک سال است که از صحنه سیاسی غایب است و از اینرو، طرفدارانش در حال جدا شدن از او و پیوستن به تندروها یا میقاتی هستند.
- آیا کشورهای دخیل در تحولات سوریه، ممکن است در تحولات لبنان هم نقشی داشته باشند؟
به احتمال زیاد بله. زیرا هم پول تزریق کردند هم سلاح. البته سفرای سوریه و سعودی براساس معادله س- س، به سران 3 قوه لبنان تأکید کردند که درگیریهای سوریه را به لبنان منتقل نخواهند کرد و لبنان بهعنوان کشور بیطرف خواهد ماند اما سعودیها در حال به هم زدن این معادله هستند. اگر این وضعیت ادامه یابد، احتمال دارد که نیروهای امنیتی و ارتش از طرابلس و عکار عقب نشینی کنند و گروههای مسلح کنترل منطقه را در دست گیرند که در این حالت، 2 وضعیت پیش خواهد آمد یا اینکه طرابلس منطقه امنی برای مخالفان سوریه میشود و یا اینکه بعید نمیدانم ارتش سوریه وارد عمل شود. یعنی ارتش سوریه این توان را دارد که عملیاتی گسترده در این منطقه انجام دهد و عقبنشینی کند و این ضربه بزرگی به لبنان و استقرار منطقه خواهد بود.
- علت اقدام سریع کشورهای قطر، بحرین، امارات و کویت در فراخواندن اتباع خود از لبنان چه میتواند باشد؟
اول اینکه این یک جنگ روانی علیه دولت میقاتی و به نفع سعد حریری است و دوم اینکه بعد امنیتی هم جدی است. سفرای حوزه خلیجفارس بهطور کلی بسیار نگران تحرکات مخالفان خود هستند، زیرا مخالفان سلفیها هم تندرو هستند و برخی از آنها سنی نیز هستند. این کشورها با احتمال دادن انتقال درگیریها از طرابلس به بیروت، نگرانند که انتقام طرابلس در بیروت بهصورت ربودن سفرا یا اتباع گرفته شود.
البته نگران هم هستند که طرفداران سوریه برای انتقام گیری از کشورهای حامی تحولات طرابلس، با تشویق سوریه این کار را انجام دهند اما هدف اصلی تضعیف سوریه، به هم ریختن لبنان، واداشتن میقاتی به استعفا و تشکیل دولت جدید با گرایش سعد حریری و نوعی جنگ روانی و فشار سیاسی امنیتی و اجتماعی علیه حزبالله لبنان است. البته بهعلت اینکه تنها 15 درصد شمال لبنان سلفی هستند، اگر گروههای سیاسی بخواهند میتوانند با کمک ارتش این ناآرامیها را مهار کنند.