همشهری آنلاین - فهیمه سادات طباطبایی: بیش از یک هفته است که هوای تهران در نوسان بین ناسالم، بسیار ناسالم و هشدار قرار دارد؛ ریزگردهایی که در چند سال گذشته از استان‌های غربی سفر خود را آغاز کرد و کم کم خود را به پایتخت نشینان رساند. پدیده‌ای که بسیار شتابان در حال فراگیری است اما مسئولان ایرانی عجله‌ای برای رسیدن به آن ندارند.

به گزارش همشهری آنلاین، حدود پنج سال است که پایتخت نشینان علاوه بر فصل پاییز و زمستان، در اواسط فصل بهار  هم با پدیده آلودگی هوا مواجه می‌شوند؛ آلودگی که این بار منشا آن سردی و وارانگی دما نیست بلکه توطئه از ریزگردهایی است که از کشور جنگ زده همسایه یعنی عراق وارد ایران می‌شود.

ماجرا خیلی ساده شروع شد، مسئولان عراقی پس از جنگ آمریکا با این کشور از مالچ پاشی بیابان‌های پهناور عراق غافل شدند آنقدر که گرد و غبارهای وسیع اجازه حرکت یافته و به سوی آسمان کشورهای همسایه به ویژه ایران حرکت کردند.

در ابتدا این ریزگردها مهمان استان‌های غربی کشور به ویژه اهواز و ایلام بودند آنقدر که هر روز شهروندان این شهرها را خانه نشین می‌کردند اما ریزگردها با سرعت مسیر خود را ادامه داده و خود را تا مرکز ایران و حتی تهران رساندند اما باز هم مسئولان نتوانستند جلوی این مهمان ناخوانده را بگیرند.

تا اینکه در مرداد ماه سال 1388، فاطمه واعظ جوادی، رئیس وقت سازمان محیط زیست ایران دست به کار شد و تفاهم نامه‌ای را با کشور عراق در این باره امضا کردند؛ تفاهم نامه‌ای که طبق آن مقرر شد کشور عراق هرچه سریعتر طرح بیابان زایی و مالچ باشی را آغاز کند؛ پس از آن نیز در سال هجدهم خرداد سال 1390، محمد جواد محمدی زاده نیز توافقنامه‌ای را در زمینه حل مشکل ریزگردها، جلوگیری از توسعه بیابان، مقابله با پسماندها در کشور عراق، رفع ضایعات الکترونیکی و مقابله با آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از ادوات جنگی با مسئولان محیط زیست عراقی امضا کرد.

یک میلیارد دو 200 میلیون هزینه نگهداری از ریزگردها

به گفته محمدی زاده "عمده مسائل مطرح شده در این تفاهم نامه مربوط به تثبیت ریزگردها بوده و قرار است ایران مشکل یک میلیون هکتار از مناطق استان‌های این کشور را که از جمله کانون‌های بحران ریزگرد هستند، حل کند."

رئیس سازمان محیط زیست همچنین گفته بود: یک میلیارد و 200 میلیون دلار هزینه اجرای این طرح است که از سوی کشور عراق تامین می‌شود.

اما با گذشت بیش از سه سال از هر دوی این تفاهم نامه‌ها؛ هنوز هم ریزگردها وارد کشور می‌شوند و در شهرهای مختلف کشور یکه تازی می‌کنند.

اما جدا از مسائل زیست محیطی که ریزگردها در شهرهای مختلف کشور ایجاد کرده اند؛ تهران بیش از همیشه در معرض این پدیده ریز اما بزرگ است؛ تهرانی ها که براساس آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بیش از 171 روز در شرایط ناسالم و بسیار ناسالم آب و هوایی قرار دارند؛ مجبورند که در فصل بهار نیز با ریزگردها دست و پنجه نرم کنند و به جای امیدواری از تصمیم اصولی مسئولان چشم به آسمان بدوزند تا بلکه بادی بوزد یا بارانی ببارد تا شاید فرجی نائل شود.

مسئولان چه می‌کنند؟

اولین اقدامی که مسئولان زیست محیطی دنبال می‌کنند، تشکیل کارگروه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران است؛ اگر هوا در شرایط هشدار باشد اقدام به تعطیلی مدارس و کارخانه‌های صنعتی می‌کنند، اگر هوا در شرایط بسیار ناسالم یا ناسالم باشد از شهروندان تهرانی به ویژه زنان باردار و کودکان می‌خواهند که در شهر تردد نکنند و در خانه‌ها بماند.

اما در سال گذشته مسئولان محیط زیست علاوه بر این راهکارها، اقدام به آب پاشی آسمان تهران هم کردند تا شاید ذرات معلق و آلوده را زمین گیر کنند؛ اقدامی که تاثیر چندانی در آلودگی هوا نداشت و تنها به کثیف شدن برج تازه حمام کرده آزادی ختم شد؛ اقدامی که باز هم امسال معاون عمرانی استاندار به آن تاکید دارد و آن را موثر می‌داند.

محمد رضا محمودی هفته گذشته گفته است: "آب‌پاشی معابر تهران برای مقابله با پدیده ریزگردها موضوعی کاملا علمی است. اینکه برخی بخواهند اظهارات علمی را با عناوین مضحک و خنده‌دار جلوه دهند مشکلی حل نمی‌شود، لذا پیشنهاد می‌کنیم کسانی که استدلالی در ابن باره دارند با مستندات علمی آن را بیان کنند."

معاون استانداری تهران افزود: یکی از بحث‌هایی که در دنیا برای مقابله با ریزگردها مطرح است افزودن مواد چسبنده به آب در هنگام آب‌پاشی خیابان‌ها و معابر است که این اقدامات از وظایف شهرداری‌هاست.

محمودی از شهرداری تهران خواسته بود که نسبت به آب پاشی همراه با مواد چسبنده معابر اصلی تهران اقدام کند. اما مسئولان شهری و بسیاری از کارشناسان محیط زیست این اقدام را راهگشا نمی‌دانند.

جدول آخرین اظهار نظر مسئولان و کارشناسان درباره ریزگردها و پیشنهاد معاون استاندار را می‌توانید در زیر بخوانید:

مسئول اظهار کننده

تیتر

اظهارات

"اسماعیل کهرم" استاد دانشگاه و متخصص محیط زیست

  • مالچ پاشی برای شهر نیست برای بیابان است
  • از این اظهارات تعجب می کنم
  • گاه این ریزگردها 2 کیلومتر بالا می‌روند که اصلا آب پاشی امکانپذیر نیست و جای تعجب دارد که برخی چنین راهکارهایی را مطرح می‌کنند.
  • این چیزی که این آقا عنوان کرده‌اند شبیه مالچ پاشی است ولی مالچ پاشی راهکاری برای حل مشکلات ریزگردها در بیابان‌ها و مراتع است یعنی در مناطقی که خاک لق و آماده حرکت است با استفاده از مالچ پاشی مانع حرکت آنها می‌شوند اینکه این روش در شهرها استفاه شود که این مواد چسبنده وارد منازل و خانه‌ها مردم می‌شود، معلوم نیست این اظهارات بر چه اساس و مبنای علمی گفته می‌شود و به این دسته از مسئولان توصیه می‌کنم اگر درس این حوزه را نخوانده‌اند از نظرات چند کارشناس استفاده کنند.

یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران

  • باید مبدا ورود ریزگرها را کنترل کنید
  • مگر منشأ ریزگردهای هوای تهران گرد و غبار روی زمین است که با آبپاشی سطح زمین مشکل حل شود. باید ریزگردها را از منابع اصلی ورود آن به پایتخت کنترل کرد و به جای پیشنهادهایی مانند آبپاشی سطح خیابان‌ها باید منابع ورود ریزگردها را کنترل کرد و مسئولیت این موضوع نیز با شهرداری تهران نیست.
  • در جایی که ارائه سوخت استاندارد و خودروی با کیفیت با اهمال مواجه شده آقایان به ارایه طرح‌های تفننی می‌پردازند.

معصومه ابتکار، دبیر کمیته محیط زیست شورای شهر تهران

  • ریزگردها با آب پاشی و باد و باران حل نمی شود
  • این پدیده با راه حل‌هایی مانند آبپاشی حل نمی‌شود. ممکن است باد و باران مقداری هوا را تلطیف کند ولی با وزش باد اتفاقی برای ریزگردها نمی‌افتد مگر آن که یک جریان هوا این ریز گردها را به منطقه‌ای دیگر منتقل کند.
  • با دیپلماسی قوی، مناسب و منطقی می‌توان از طریق کنوانسیون‌ها و هم از طریق دیپلماسی دو جانبه برای رفع این معضل اقدام کنیم.

محمد هادی ایازی، سخنگوی شهرداری تهران

  • با آب پاشی خیابان‌ها مشکل ریزگر‌دها حل نمی‌شود
  • قریب به 14 استان کشور در معرض ریزگر‌دها قرار دارند که در بعضی از شهرها 8 برابر استاندارد ریزگرد داریم. با آب پاشی مشکل ما حل شود در این حال شهرداری تهران در ایام فصل تابستان صبح‌ها خیابان‌ها را آب پاشی می‌کند . اما در صورتی که خیابان‌ها آبپاشی شود مفهومش این نیست که مشکل ریزگردها حل شود.
منبع: همشهری آنلاین