به گزارش خبرگزاری مهر، محمد رحیمی با بیان اینکه گذرهای سیاره‌ای از مقابل خورشید دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید رخ می‌دهد، افزود: گذرها، پدیده‌هایی مثل خورشید گرفتگی هستند، با این تفاوت که در خورشید گرفتگی کامل، ماه تمام قرص خورشید را می‌پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی‌رسد، اما تیر و ناهید آن قدر از زمین دور هستند که هنگام گذر مثل لکه گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می‌شوند.
عضو هیئت دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران، ادامه داد: در زمان گذر، زمین، سیاره و خورشید بر یک خط قرار دارند. گذر سیاره "تیر" در هر قرن تا 13 بار روی می دهد، اما گذر سیاره ناهید (زهره) در بهترین شرایط هر قرن فقط 2 بار تکرار می‌شود.
تاریخچه رصد گذر سیاره زهره
رحیمی با اشاره به سابقه پدیده نجومی گذر زهره از مقابل خورشید، افزود: پنج سال پیش از وفات ابن سینا (30 ماه می 1032) گذر زهره در ایران و هنگام غروب رخ داد. این گذر از نیمه غربی ایران قابل رویت بوده و با توجه به اینکه زمان آن نزدیک غروب بوده امکان رویت این پدیده بدون هیچ ابراز اپتیکی وجود داشته است.
عضو هیأت دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران با اشاره به مستندات موجود اظهار داشت: شاید نخستین بار در تاریخ، این ابن سینا بوده که شاهد و ثبت کننده پدیده گذر زهره بوده و این اتفاق تا چند صد سال بعد که جرمیا هورکس آن را تکرار کرد، بی رقیب بوده است.
وی با تاکید بر اینکه پس از اختراع تلسکوپ تا به حال 6 گذر زهره رخ داده است، ادامه داد: در سال 1631 کپلر به طور گذر را اما بدون دقت کافی در زمان پیش بینی کرد که البته این گذر مشاهده نشد. 8 سال بعد در سال 1639 ژرمیه هارکس و دوستش ویلیام کربتری گذر زهره را مشاهده کردند که ژرمیه پیش بینی کپلر برای گذرهای قرن 17 را تصحیح کرد و محاسبه کرد که در هر قرن دو گذر با فاصله 8 سال رخ می‌دهد. ژرمیه همچنین با مشاهده این گذر فاصله زمین تا خورشید را برابر با 95 میلیون کیلومتر برآورد کرد که این مقدار دقیق‌ترین عدد تا آن زمان بود.
نصب بناهای یادبود گذر زهره در ایران
رحیمی به حضور رصدگران آلمانی در ایران 1291 هجری قمری در اصفهان به منظور رصد پدیده گذر زهره اشاره کرد و یادآور شد: طبق اسناد تاریخی گروهی از منجمان آلمانی در سال 1874 برای رصد یکی از گذرهای سیاره زهره از مقابل خورشید به ایران سفر می‌کنند تا در اصفهان این گذر را رصد و از آن تصویربرداری و گزارش علمی تهیه کنند.
وی با بیان اینکه این گروه در نزدیکی 33 پل و در محوطه باغ زرشک رصد خانه‌ای موقت برای رصد این واقعه بنا می‌کنند، اضافه کرد: رصد گران آلمانی گذر، در اصفهان سنگ یادبودی از حضورشان در ایران بنا کردند که در آن زمان به باغ زرشک مشهور بوده است.
این محقق افزود: این سنگ بنا بعدها به محل کلیسای وانک منتقل شده است که هم اینک در محل ورود موزه کلیسای وانک در هوای آزاد بدون حفاظ نگهداری می‌شود.
نامه‌ای برای آیندگان
عضو هیئت دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران با اشاره به پدیده گذر زهره در روز 17 خردادماه سال جاری، گفت: دراین راستا موسسه آسمان پارس به همراه مرکز آموزش نجوم ادیب، شرکت اختر سپهر سپاهان و ماهنامه ستاره شناسی آسمان شب با حمایت سازمان فضایی جمهوری اسلامی ایران و کمیسیون ملی یونسکو در ایران اقدام به برگزاری برنامه‌های متنوعی برای مشاهده آخرین گذر سیاره زهره از مقابل خورشید تا قرن آینده اجرا می‌کند.
وی برگزاری مسابقات علمی و ترویجی، مسابقه عکاسی از گذر زهره با عنوان عکس‌هایی برای آیندگان و اجرای طرح کپسول زمان را از جمله این برنامه‌ها نام برد و اظهار داشت: طرح کپسول زمان شامل ارسال نامه و لوح برای انسان‌هایی که در قرن آینده و در حدود 105 سال دیگر گذر زهره را خواهند دید، می‌شود، در این طرح از شرکت کنندگان خواسته می‌شود تا نامه‌ای به کسانی که 105 سال دیگر گذر زهره را مشاهده می‌کنند، بنویسند. آثار دریافت شده در اینترنت و رسانه‌ها و یا به صورت لوح فشرده در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.
احداث بنای یادبود گذر زهره 2012
مدیر پایگاه خبری ستاره شناسی آسمان پارس، احداث بنای یاد بود گذر زهره را از دیگر برنامه‌های روز 17 خردادماه نام برد و در این باره توضیح داد: در طول صده‌های گذشته همه رصدگران این پدیده، بناهایی برای یادبود این پدیده ایجاد کرده‌اند. ساخت این بناها می‌تواند میراث ارزشمند و ماندگاری برای آیندگان به ویژه منجمان قرن‌های آینده باشد.
رحیمی با تاکید بر اینکه گذر زهره تا سال 1496 خورشیدی تکرار نخواهد شد، ادامه داد: از این رو اقدام به احداث 2بنای یادبود گذر زهره از مقابل خورشید در اصفهان و جزیره کیش خواهد شد.