« شدت اشعه ماوراء بنفش(UV) خورشید با عدد ۱۰ در سراسر کشور در شاخص خطر بسیار زیاد است و فقط یک عدد با بیشترین حد ممکن یعنی شاخص خطر بسیار شدید فاصله دارد.»
سال گذشته از حدود خرداد تا تیرماه عباراتی مانند این، بارها در اخبار رسانه‌های مختلف تکرار شد و تقریبا برای اولین‌بار جامعه ایرانی را به صورت جدی متوجه خطر اشعه خورشید، این گوی درخشان زندگی‌بخش کرد.
در آن زمان مرکز سلامت بهداشت محیط و کار وزارت بهداشت به صورت کاملا جدی اطلاع‌رسانی در زمینه مضرات این اشعه و اعلام روزانه شاخص پرتو UV را در دستور کار خود قرار داده بود. به این ترتیب شهروندان می‌توانستند با مراجعه به سایت اینترنتی این مرکز، از شاخص پرتو UV هر روز در شهر محل زندگی خود آگاه شوند و بر اساس آن نسبت به انجام برنامه‌های حفاظتی لازم
اقدام کنند.
اما حالا مراجعه به این سایت نشان می‌دهد که آخرین اطلاعات مربوط به شهریور سال گذشته است و پس از آن تاریخ خبری از اعلام شاخص UV روزانه نیست.
علی گورانی کارشناس مسوول بهداشت پرتوهای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در پاسخ به چرایی این اتفاق به همشهری آنلاین می‌گوید: چند وقتی است که اطلاعات این بخش از سایت به روز نشده، اما دوباره این مساله را در دستور کار قرار می‌دهیم.
وی با بیان این‌که تا به حال این اطلاعات بر اساس داده‌های ماهواره‌ای و همچنین انجام محاسبات خاص اعلام می‌شده است، از نصب دستگاه‌های سنجش پرتو UV تا پایان سال در تمام نقاط کشور خبر می‌دهد: « میزان UV را می‌توان به راحتی بر اساس زاویه تابش خورشید محاسبه کرد و تجربه نشان داده که محاسبه UV با اندازه‌گیری آن تفاوت زیادی نشان نمی‌دهد. اما برای بومی شدن اطلاعات و آنالیز دقیق‌تر و همچنین مقایسه اطلاعات سال‌های مختلف، سال پیش توافقی میان وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی انجام شد و بر همین اساس قرار است دستگاه‌های سنجش در سراسر کشور نصب شوند.»
کاظم ندافی رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز در این زمینه می‌گوید: هم اکنون این وزارتخانه در مجموع 20 دستگاه سنجش اشعه ماوراء بنفش خورشید در اختیار دارد و طبق برآوردهای صورت گرفته، 30 دستگاه دیگر برای سراسر کشور کافی است.
به گفته وی، با نصب این دستگاه‌ها، اطلاعات مربوط به شدت تابش اشعه ماوراء بنفش خورشید به‌صورت شبکه‌ای به سامانه «اعلام شاخص پرتو فرابنفش» ارسال می‌شود تا بتوان از اطلاعات آن مانند اطلاعات هواشناسی استفاده کرد.
لزوم حفاظت در برابر خورشید
ما به صورت طبیعی در دنیایی از تشعشات زندگی می‌کنیم. با پیشرفت تکنولوژی و ساخت وسایلی مانند موبایل، مایکروویو و ... هر روز و هر شب مقدار زیادی اشعه به بدن ما می‌رسد. اشعه‌هایی که اگر میزانشان از حد مجاز فراتر رود، مشکلاتی برای سلامتی افراد به ارمغان می‌آورند.
با این وجود هنوز هم خورشید را می‌توان عمده‌ترین منبع تابش اشعه دانست که ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. از میان تمام اشعه‌های ساطع شده از خورشید، اشعه فرا بنفش و از میان انواع اشعه‌های فرابنفش، این UVA است که بیشترین آسیب را به ما می‌رساند: اشعه فرابنفش خورشید به ۳ دسته UVB ،UVA و UVC با طول موج‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شود که در برخورد با لایه ازون UVC و بخش زیادی از UVB حذف می‌شوند و حدود ۹۵ درصد اشعه ماورای بنفش خورشید که به سطح زمین می‌رسد از نوع UVA است. این بخش از اشعه طول موج بلند و انرژی کمتری دارد، اما نفوذ آن به پوست بیشتر است و تا لایه اپیدرم و زیر درم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
البته میزان اشعه UV متأثر از میزان نور خورشید، عرض جغرافیایی، میزان ابرناکی، ارتفاع از سطح دریا، اوزون و انعکاس در سطح زمین است. افزایش گازهای گلخانه‌ای و آلودگی‌های صنعتی هم موجب می‌شود که میزان عبور اشعه UV از جو زمین افزایش یابد.
«تاثیرات منفی این اشعه بر سلامتی انسان موجب شده تا در کشورهای مختلف برای آشنایی مردم به لزوم حفاظت در برابر UV اقداماتی انجام شود.»
مهندس گورانی با بیان این مطلب، به همشهری آنلاین می‌گوید: متاسفانه ما در این زمینه خیلی کند حرکت کرده‌ایم و باید اطلاع‌رسانی بیشتری انجام دهیم. به خصوص که این ماجرا هزینه زیادی به سیستم سلامت و بهداشت کشور ما وارد می‌کند.
به گفته گورانی، پیرپوستی‌های زود‌رس، ابتلا به سرطان پوست به عنوان شایع‌ترین سرطان در مردان و دومین سرطان شایع در میان زن‌ها و شیوع زیاد ابتلا به آب مروارید از جمله مواردی است که ثابت می‌کند باید حفاظت در برابر اشعه ماوراء‌بنفش جدی‌تر از این مورد توجه قرار گیرد.
آشنایی مردم با مضرات این اشعه و آگاهی آن‌ها از شاخص اشعه فرابنفش در هر روز مسلما می‌تواند به افراد در مورد اقدامات حفاظتی که باید انجام دهند کمک کند.
این اقدامات حفاظتی به خصوص برای گروه‌هایی مانند کودکان که بافت بدنشان آسیب‌پذیر‌تر است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آنچنان‌که مهندس گورانی اشاره می‌کند: « ما با اطلاع‌رسانی مداوم می‌توانیم این حساسیت را مثلا در مربی‌های مهدکودک به وجود بیاوریم که هنگامی که می‌خواهند بچه‌ها را برای بازی به محیط باز ببرند حتما از شاخص اشعه فرابنفش آگاه باشند و بسته به میزان شاخص، اقدامات حفاظتی مانند استفاده از کرم ضد‌آفتاب برای بچه‌ها را انجام دهند. یا در روزها و ساعت‌هایی بچه‌ها را بیرون ببرند که با کمترین میزان آسیب مواجه شوند.»