در نظرسنجیای که هر 10 سال یکبار انجام میشود و سینمادوستان با هیجان و علاقه خاصی آنرا دنبال میکنند پس از گذشت 50 سال، شاهکار اورسن ولز از رتبه اول پایین آمد و جای خود را به شاهکار آلفرد هیچکاک داد. از 1962 تا امروز و در پنج نظرسنجی انجام شده در طول 50 سال، همواره همشهری کین بهعنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب شده بود و در این سالها این سؤال از سوی برخی مطرح شده بود که آیا واقعا فیلمی بهتر از اولین ساخته اورسن ولز در تاریخ سینما ساخته نشده است؟
در نظرسنجی 2012 سرانجام پاسخ متفاوتی به این سؤال داده شد و حالا «سرگیجه» بهترین فیلم تاریخ سینما به انتخاب منتقدان است. سرگیجه محصول 1957 و ازجمله ساختههای هیچکاک است که با گذشت زمان ارزشهایش کشف شد. سرگیجه اولینبار در نظرسنجی سال 1992 سایت اند ساوند به فهرست 10تایی منتقدان راه یافت و در رتبه چهارم قرار گرفت.
در نظرسنجی 2002 سرگیجه دو پله صعود کرد و بعد از همشهری کین دوم شد و حالا هم بر بلندای تاریخ سینما ایستاده تا بهترین بهترینهای هنر هفتم به انتخاب منتقدان باشد.هیچکاک سرگیجه را شخصیترین فیلم کارنامه خود خوانده بود؛ فیلمی با مضمونی عاشقانه و حال و هوایی که هنوز هم پس از گذشت بیش از 50 سال غریب بهنظرمی رسد. فیلم ماجرای اسکاتی فرگوسن (جیمز استیوارت) را روایت میکند. کارآگاهی که در جریان یک تعقیب و گریز بهدلیل سرگیجه و ترس از ارتفاع نمیتواند ماموریتش را درست انجام دهد و درنتیجه بازنشسته میشود. رفیق قدیمیاش از او میخواهد مراقب همسرش مادلن (کیم نوواک) باشد و این آغاز ورود اسکاتی به ماجراهایی پررمز و راز است.
وقتی در سال 1957 سرگیجه اکران شد بیشتر منتقدان از آن بهعنوان اثری ضعیف، آشفته و پیشپاافتاده یاد کردند. حتی بداعتهای تکنیکی هیچکاک هم در این فیلم خیلی مورد توجه قرار نگرفت. سرگیجه در هیچ رشتهای شایسته دریافت جایزه اسکار نیز شناخته نشد. تا اینکه چند سالی گذشت و اولینبار منتقدان فرانسوی به ارزشهای نامکشوف این فیلم اشاره کردند و به مرور هرچه گذشت سرگیجه علاقهمندان و شیفتگان بیشتری یافت. در ایران نیز فیلم سرگیجه فیلم محبوب منتقدان بوده است و پرویز دوایی با نگارش نقد بسیار طولانی بر سرگیجه در شعلهور شدن آتش اشتیاق به این ساخته هیچکاک سهمی موثر داشته است.
غافلگیری ها
فهرست 10فیلم برتر مؤسسه فیلم بریتانیا (ناشر «سایتاند ساوند» و مسئول نظرسنجی) چند غافلگیری دارد؛10فیلم اول فهرست بهترینها تقریبا همان 10فیلم برتر سال 2002هستند و فقط جایشان عوض شده است، از طرفی از اکران جدیدترین فیلم این فهرست بیش از 40سال میگذرد.«داستان توکیو» ساخته یاسوجیرو اوزو با دو پله صعود در رتبه سوم ایستاده است درحالیکه «قاعده بازی» ژان رنوار با یک پله افت، چهارم شده است.
دو فیلم جدید فهرست «مردی با دوربین فیلمبرداری» ساخته ژیگا ورتوف در سال 1929در رتبه هشتم و «مصائب ژاندارک» ساخته کارل تئودور درایر در سال 1927در رتبه نهم هستند.جدیدترین فیلم فهرست «2001: یک ادیسه فضایی» استنلی کوبریک است و محصول 1968 که ششم شده است. بالاترین رتبه یک فیلم بریتانیایی در رده سی و هفتم برای «مرد سوم» کارول رید با بازی اورسن ولز است.در مجموع در این نظرسنجی 2045فیلم (برخی از فیلمها با یک رأی) حضور داشتند. در این نظرسنجی شرکتکنندکان میتوانستند هر برداشتی از واژه «بهترین» فیلم تاریخ سینما داشته باشند؛ بهترین از نظر زیباییشناسی، بهترین در تاریخ سینما یا بهترین از نظر شخصی.
نیک جیمز، سردبیر مجله سایتاند ساوند گفت: نتیجه این نظرسنجی تغییر در فرهنگ نقد فیلم را نشان میدهد. سینمادوستان جدید دیگر چندان در قید و بند فیلمهایی مثل «همشهری کین» نیستند که سعی دارند هنر برتر باشند و از سینما بهعنوان سلاحی برای تأثیرگذاری بیانیههای خود استفاده میکنند، آنها بیشتر شیفته فیلمهایی هستند که از نظر شخصی بر آنها تأثیر میگذارند.او ادامه داد: «سرگیجه» فیلم غایی منتقدان است چراکه این فیلم رؤیاگون داستان افرادی است که نمیدانند که هستند اما سعی میکنند خود و دیگری را بازسازی کنند تا ایدهآل سینمایی نیمهگمشده خود را بیابند.
جدا از نظرسنجی منتقدان، نشریه از 358 کارگردان سینما نیز نظرسنجی کرده بود و آنها «داستان توکیو» اوزو را بهعنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب کردند. در این فهرست نیز همشهری کین با 2001: یک ادیسه فضایی بهطور مشترک دوم بودند. سرگیجه در این فهرست هفتم است.کارگردانهایی چون مارتین اسکورسیزی، کوئنتین تارانتینو، فرانسیس فورد کوپولا، وودی آلن و مایک لی در این نظرسنجی شرکت کردند.