در چنین مواردی تصمیمگیری برای انجام کارها به امری دشوار تبدیل میشود. در این برنامهریزی ناگهانی، ناخواسته و دشوار، نقش نیروهای امداد و نجات، امدادرسانی به حادثهدیدگان، وضعیت آسیبها، میزان تلفات و خسارات و هزارویک موضوع دیگر مدنظر قرار میگیرد.
تصور قرارگرفتن در چنین مرحله دشواری و تصمیمگیری در آن لحظات حساس چیزی نیست که بتوان تا زمان وقوع زلزلههای احتمالی چشم بر آن بست و آن را به وقتی دیگر موکول کرد. آیندهنگری و تدبیر امروز، بهشرط عقل است؛ شرطی که درصورت توجه به آن میتوان به کاهش خسارت و در نتیجه آسیبهای ناشی از آن امیدوار بود. همین آیندهنگری، مدیریت شهری را به فکر تاسیس مرکزی انداخت که در آن بتواند مدیریت هماهنگ، متمرکز و مطمئنتری بر حوادث رخداده اعمال کند. به تعبیر بهتر کارشناسان، پازل مدیریت بحران شهر تهران برای تکمیلشدن به زیرساختهای متنوعی نیاز دارد. قطعه اصلی این زیرساختها براساس استانداردهای جهانی، ساخت مرکز فرماندهی و ستاد مدیریت بحران بود؛ زیرساختی که شهر تهران از نبود آن رنج میبرد.
تکمیل پازل
صحبت در مورد مدیریت بحران سوانح طبیعی شهری بدون برخورداری از اتاق مدیریت بحران بیمعنی بود و شهرداری تهران این مرکز استراتژیک را با حساسیت و دقت بینظیری در تأمین مقاومت و ویژگیهای برتر آن ازجمله توان بالا در برابر زلزله، برخورداری از اتاق مجهز فرماندهی حادثه، اتاق کارشناسان واحدهای عملیاتی، فضای استقرار سامانههای الکترونیک، مخابراتی، ماهوارهای و رایانهای و فضای مناسب جهت استراحت، انبار، لوازم و تجهیزات، محل نشست و برخاست هلیکوپتر و... برای هدایت عملیات در زمان بحران و پایش مخاطرات در شرایط عادی، احداث کرد و بهرهبرداری از آن در سال1388رسما آغاز شد؛ مرکزی که در نوع خود در خاورمیانه بیبدیل است و امروزه بهعنوان الگویی برای کشورهای منطقه و شهرهای کشور مورد بازدید و استقبال قرار گرفته است. این مرکز با دو هزار و 500مترمربع زیربنا در سه طبقه شامل زیرزمین، همکف و طبقه اول ساخته شده است. در این ساختمان، بخشهایی چون اتاق فرماندهی حادثه، اتاق کارشناسان عملیاتی، فضای استقرار سامانه(سیستم)های الکترونیک، مخابراتی، ماهوارهای، رایانهای و فضای مناسب برای استراحت، انبار لوازم و تجهیزات مورد نیاز وجود دارد.
تجربه مدیریت بحرانهای طبیعی ناشی از سوانح طبیعی نشان داده که غلبه برسوانح و اجرای موفق عملیات مقابله نیازمند مدیریت واحد حادثه است؛ مدیریتی که نقش هماهنگی واحدهای عملیاتی را از مرکز مدیریت بحران برعهده دارد و انرژی و توان منابع بهدلیل چندپارگی مدیریت به هدر نمیرود. ساختمان مرکز فرماندهی و ستاد مدیریت بحران شهر تهران توان رویارویی با بزرگترین زمینلرزههای احتمالی در حوزه زمینشناختی محل احداث خود را دارد تا از بهترین کارکرد هنگام رویدادن زلزله برخوردار باشد.
در این مرکز، امکان فعالسازی سریع سامانه تخمین سریع خسارات ناشی از زلزله فراهم شده است تا درصورت رویدادن زمینلرزه، این مرکز، کنترل و مدیریت بحران سانحه را در دست گیرد و از بروز عملیات اشتباه، دوبارهکاری، اختلال و تراکم نیروهای حاضر در صحنه، هدررفتن انرژی و توان عملیاتی جلوگیری کند.
آزمون موفق
مرکز فرماندهی مدیریت بحران شهر تهران از زمان تاسیس تاکنون مورد بازدید گروههای مختلفی از مدیران شهری در استانها و شهرهای کشور و نیز گروههای مختلفی از خارج کشور قرار گرفته است. این مرکز تاکنون در دو آزمون چهارشنبهسوری و حادثه طغیان میانرود بهصورت عملی مورد استفاده قرار گرفته و موفقیت خود را در شکلگیری فرماندهی حادثه بهخوبی نشان داده است. این تجربه موفق باعث شده است که مدیران تعدادی از شهرهای بزرگ کشور نیز در فکر راهاندازی چنین مرکزی در شهر خود باشند. این انتقال مثبت تجربیات بومی بهدست آمده در کشور راه را برای استفاده از فناوریهای برتر آن برای دیگر نقاط کشور و افزایش آمادگی در برابر حوادث دوچندان میکند.