دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با «سلامت» در این باره گفته‌اند:
به تازگی آبمیوه‌هایی وارد بازار شده‌اند که عبارت «بدون افزودنی» روی بسته‌بندی آنها درج شده است. آیا واقعا هیچ نوع افزودنی خاصی به این محصولات اضافه نمی‌شود؟
نه. یکی دو کارخانه بزرگ تولید انواع آبمیوه‌های صنعتی در ایران وجود دارند که محصولات آنها از نظر کیفیت و عطر و طعم از سایر محصولات بهتر و مردم‌پسندتر است. معمولا این کارخانه‌ها به آبمیوه‌های خود افزودنی خاصی نمی‌زنند و اگر عبارت «بدون افزودنی» را روی پاکت آبمیوه‌های آنها ببینید، باید به آن اعتماد کنید و مطمئن باشید که چنین ادعایی بدون نظارت سازمان‌های مربوط نیست. کارخانه‌های بزرگ و معتبر تولید آبمیوه در ایران، حجم بالایی از آبمیوه‌های طبیعی، سالم و استاندارد را در طول سال تهیه و با بهترین عطر و طعم به مشتری عرضه می‌کنند.
منظورتان این است که آبمیوه‌های تولیدشده در کارخانه‌های کوچک‌تر و حتی کمی ناشناخته، کیفیت لازم و خواص مفید آبمیوه را ندارند؟
بیشتر آبمیوه‌هایی که با نشان‌های غیرمعروف در بازار وجود دارند به خصوص آنهایی که در فویل‌های آلومینیومی به جای پاکت‌های کاغذی بسته‌بندی شده‌اند، فرموله‌شده هستند. یعنی حجم بالایی از آنها را آب، شکر، اسیدسیتریک، ویتامین‌هایی مانند ویتامین C، نگهدارنده و رنگ‌دهنده‌های مجاز تشکیل می‌دهد. حتی برخی از این آبمیوه‌ها از رنگ، اسانس، آب و شکر تهیه شده‌اند و فایده‌ای که برای بدن ندارند هیچ، مصرف آنها در طولانی مدت برای مصرف‌کننده مضر هم خواهدبود.
چرا حتی برخی از کارخانه‌های بزرگ و معروف هم به آبمیوه‌های خود شکر اضافه می‌کنند؟
شکر معمولا به آبمیوه‌های ترشی مانند آب انار یا زغال‌اخته و برای مطلوب و موردپسندترشدن طعم آبمیوه‌ها افزوده می‌شود. البته در این صورت، حتما روی بسته‌بندی این محصولات درج می‌شود که شکر هم در ترکیب‌های آن وجود دارد.
آیا آبمیوه‌های صنعتی نیازی به نگهدارنده هم دارند؟
نه، استریل و پاستوریزه‌کردن آبمیوه‌ها و ریختن آنها در پاکت‌های چندلایه مخصوص، اجازه ورود یا رشد هیچ نوع میکروارگانیسمی را نمی‌دهد، بنابراین نیازی به استفاده از نگهدارنده در آبمیوه‌ها نیست. البته امکان ورود و رشد میکروب‌ها درون پاکت‌های آبمیوه‌ای که درِ آنها باز شده است، وجود دارد و به همین دلیل آبمیوه‌ها را در مدت کوتاهی پس از باز‌کردن بسته‌بندی‌شان باید حتما مصرف کرد. ضمن اینکه اگر در آبمیوه را باز کردید، حتما آن را تا اتمام زمان مصرف، داخل یخچال نگهداری کنید.
آیا استریل یا پاستوریزه‌کردن آبمیوه‌ها تاثیری بر ارزش تغذیه‌ای آنها نمی‌گذارد؟
به طور کلی، هر فرآیندی که روی محصولات غذایی (چه در خانه و چه در کارخانه) انجام شود، مقداری از ارزش تغذیه‌ای آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این در مورد آبمیوه‌های صنعتی و خانگی هم صدق می‌کند. یعنی امکان کم شدن برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین C و ویتامین E در آبمیوه‌ها نسبت به میوه طبیعی وجود دارد، اما معمولا تغییری در میزان ویتامین‌های گروه B به وجودنمی‌آید. بنابراین در پی استریل و پاستوریزه کردن آبمیوه‌ها از ارزش غذایی‌شان کاسته می‌شود.
به نظر شما یک آبمیوه صنعتی سالم و تازه چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
غلظت کافی داشته باشد و وقتی بسته‌بندی آن را باز می‌کنید، رنگ، عطر و طعمی شبیه به آبمیوه‌های خانگی را حس کنید. غلظت آبمیوه می‌تواند نشان‌دهنده سطح بالای کنسانتره میوه در آن باشد. آبمیوه‌های غیراستاندارد و نامناسب، بسیار رقیق هستند و بوی میوه موردنظر را نمی‌دهند. این آبمیوه‌ها بیشتر شبیه به آب و شکر رنگی هستند و خواص یک وعده آبمیوه طبیعی را ندارند.
آیا وجود پالپ (تکه‌های میوه) در آبمیوه‌ها الزاما به معنای کیفیت بالای آنهاست؟
نه، البته ناگفته نماند که از نظر تغذیه‌ای مصرف آبمیوه‌های پالپ‌دار از سایر آبمیوه‌ها بهتر است چون پالپ آبمیوه‌ها سرشار از فیبر و برای بدن و پیشگیری از فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی و انواع سرطان‌ها بسیار مفید و موثر است، اما یک آبمیوه خوب، سالم و طبیعی، الزاما نباید پالپ داشته باشد؛ همان‌طور که در حال حاضر آبمیوه‌های طبیعی و بدون پالپی در بازار وجود دارد که تمام ویژگی‌های یک آبمیوه مغذی را دارند.
آیا مصرف روزانه آبمیوه‌های صنعتی می‌تواند مشکلی را در کوتاه یا درازمدت برایمان ایجاد کند؟
اگر فردی روزانه آبمیوه‌های صنعتی سالم و بدون افزودنی بنوشد، هیچ مشکلی برایش پیش نخواهدآمد چون این آبمیوه‌ها تا حد زیادی شبیه آبمیوه‌های خانگی هستند. حتی مصرف این آبمیوه‌های سالم همراه صبحانه می‌تواند فواید بسیاری برای بدن داشته باشد، اما مصرف آبمیوه‌های سرشار از شکر و حاوی افزودنی یا رنگ و طعم‌دهنده‌های مختلف، مشکلاتی در درازمدت برای افراد ایجاد می‌کند و به همین دلیل مصرفشان به طور مداوم توصیه نمی‌شود.
عبارت غنی‌شده با کلسیم یا ویتامین C و... هم روی برخی از آبمیوه‌های موجود در بازار دیده می‌شود. آیا مقدار املاح و ویتامین‌هایی که به این آبمیوه‌ها افزوده می‌شوند، جوابگوی مقداری از نیاز بدنمان هستند یا این کار فقط جنبه تبلیغاتی دارد؟
باید میزان کلسیم یا سایر موادمغذی‌ای که به آبمیوه‌ها اضافه می‌شوند، روی برچسب آنها نوشته شود. در صورتی که میزان این مواد جوابگوی حداقل 30 درصد از نیاز روزانه بدنمان باشد، می‌توانیم بگوییم آن محصول واقعا غنی‌شده است؛ مثلا بدن به روزانه 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد؛ پس یک بسته آبمیوه غنی‌شده با کلسیم باید حداقل حاوی حدود 330 تا 350 میلی‌گرم کلسیم باشد تا کلسیم آن جذب بدن شود. میزان جذب این مواد هم به مصرف سایر خوراکی‌ها و شرایط گوارشی هر فرد بستگی دارد و نمی‌توان نظر قطعی در مورد‌شان داد.
منبع: هفته نامه سلامت