آری اینجا نقطه وصل آسمان و زمین است. امروز سال‌ها از آن دوران می‌گذرد اما هنوز هم مناطق عملیاتی، انسان را به دور دست‌ها می‌برد و دلاوری‌ها و حماسه‌سازی‌های جوانان ایران‌زمین را یاد آوری می‌کند.
بی‌شک نام کاروان راهیان‌نور را تا به حال شنیده‌اید؛ کاروانی که زائرانش به عشق بوی عطر شهدا راهی می‌شوند. مجموعه باغ‌موزه دفاع‌مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت از سوی شهرداری تهران، مسئولیت اعزام کاروان راهیان نور را به‌عهده گرفته است. در این‌باره با سردار مجید بنی‌احمدی، قائم‌مقام باغ‌موزه دفاع‌مقدس گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم تا از نحوه اعزام، خدمات ارائه شده و برنامه‌های کاروان راهیان‌نور مطلع شویم.
- می‌شود همین ابتدا از ماهیت برپایی اردوهای راهیان نور بگویید؟
12-10سالی می‌شود کاروان راهیان‌نور طراحی شده که عمدتاً از طریق سازمان‌های نظامی صورت می‌گرفت. سالانه در ایام نوروز، اعزام‌ها به سمت جبهه‌های جنوب انجام می‌گرفت که بعدها به جبهه‌های غرب هم گسترش یافت. بحث راهیان‌نور و اثربخشی آن بر نسل جوان با حضور مقام‌معظم رهبری، که در دو مقطع در این اردوها حضور یافتند، به شکل جدی‌تر دنبال شد. با حضور دکتر قالیباف در رأس مدیریت شهری تهران و اهتمام وی در امر فرهنگسازی و تبدیل شهرداری از یک نهاد صرفا خدماتی به نهاد فرهنگی، اجتماعی و خدماتی، بحث راهیان‌نور در نهاد شهرداری هم به‌صورت جدی مطرح و اجرا شد و از سال گذشته، مقرر شد که این اعزام‌ها توسط مجموعه باغ‌موزه دفاع‌مقدس انجام پذیرد.
- مراحل اعزام زائران چگونه بوده است؟
اولین مرحله، ثبت‌نام از زائران بود که توسط مجموعه ایثارگری جهاد‌سازندگی، بسیج شهرداری، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش جمهوری اسلامی، شهرداری‌های مناطق و نواحی تهران صورت گرفت. مرحله بعد، اعزام زائران بود که طی مراسمی در حسینیه‌ها، مساجد و شهرداری‌های مناطق تهران، همراه با سخنرانی روحانیون، زائران رهسپار جبهه نور و عروجگاه شهدا می‌شدند و برابر برنامه‌ریزی، راویان از همان بدو حرکت، همراه زائران بودند و در نهایت هم بازدید از مناطق عملیاتی و درک حماسه‌ها و دلاوری‌های سلحشوران انقلاب اسلامی صورت می‌گرفت.
- اعزام‌ها را از چه زمانی شروع کردید؟
اعزام کاروان‌ها در دو مرحله و به دو‌منطقه صورت می‌گیرد. مرحله اول از آخر بهمن سال1390 شروع شد و براین اساس، اعزام 30هزار زائر از 25بهمن‌ماه تا 14فروردین91 صورت پذیرفت. آخرین کاروان ما در این مرحله، 10فروردین حرکت کرد و 14فروردین بازگشت.
- این 30هزار زائر چگونه اعزام شدند؟
کاروان‌های ما 600نفری بودند. گرچه در بین کاروان‌ها اعزام 777نفر را هم داشتیم که البته مشکلاتی را هم به‌وجود آورده بود. مرحله دوم در تابستان است که از اول شهریور‌ماه براساس اعزام، روزی 300نفر به جبهه‌های غرب و منطقه میانی شروع شده است و تا سقف 10هزار نفر اعزام خواهیم داشت.
- اعزام کاروان‌ها توسط مجموعه باغ‌موزه، چه تفاوت‌هایی با قبل داشت؟
قبل از هر سخنی، باید از زحمات سردارجواد خضرایی تشکر کنیم چرا که مسئولیت تمام اعزام‌ها با ایشان بوده است. اگر تلاش شبانه‌روزی سردار خضرایی نبود، به واقع اعزام کاروان‌ها با این حجم و با این کیفیت ممکن نبود. سردار قبل از اعزام‌ها، از تمام مناطقی که زائران باید دیدن می‌کردند یا اسکان می‌یافتند، بازرسی می‌کرد تا مبادا مشکلی در خدمت‌رسانی پیش بیاید. وی حتی غذای زائران را امتحان می‌کرد تا از کیفیت طبخ غذا برای زائران اطمینان حاصل کند. سرویسی که ما به زائران می‌دهیم منحصر به فرد است. ما در طول سفر، به هیچ عنوان از کنسرو برای ارتزاق زائران استفاده نکرده‌ایم. زائران را در مدارسی که از امکانات اقامتگاهی خوبی برخوردار نبود، اسکان ندادیم. حسینیه‌هایی را درنظر گرفتیم که بعضا با اضافه‌کردن امکانات بهداشتی، مکان مناسبی برای زائران است. حتی برای برخی از این اقامتگاه‌ها سرویس بهداشتی احداث کردیم و در کل، شرایط اقامتی خوبی برای زائران فراهم آوردیم که البته باید بگویم در حد ایده‌آل نبود ولی نسبت به خدماتی که از قبل ارائه می‌شد، خیلی بهتر بود. ما در اعزام جنوب، روزانه 60 اتوبوس که حاوی دوهزار و 500زائر بود، در مناطق داشتیم و شبانه باید دو هزار زائر را اسکان می‌دادیم و در اعزام به منطقه غرب، روزانه 28 اتوبوس و حدود 1200زائر را در منطقه اسکان داده و پذیرایی می‌کردیم.
- برنامه بازدید‌ها به چه صورت بود؟
اولین اقامتگاه ما شهرک مهاجران شهر اراک بود. در این اقامتگاه، نماز ظهر و عصر در مسجد حضرت رسول(ص) برپا می‌شد و ناهار برای زائرین سرو می‌کردیم. بعد از آن، کاروانیان راهی اندیمشک می‌شدند و از آنجا وارد پادگان دوکوهه که نقطه ورودی به مناطق عملیاتی بود. زائرین در پادگان دوکوهه، یک اقامت 12ساعته داشتند و صبح دومین روز، به دهلاویه و بعد از آن به هویزه می‌رفتند. از هویزه به مکان یادبود شهدای هویزه و بعد از آن به شلمچه و منطقه اجرای عملیات کربلای پنج و نیز اروندرود اعزام می‌شدند و توضیحاتی درخصوص عملیات والفجر داده شده و بعد زائران، به سمت خرمشهر برمی‌گشتند. روز بعد به سمت شوش حرکت می‌کردند و ضمن زیارت آرامگاه دانیال نبی(ع)، از منطقه فتح‌المبین بازدید به عمل می‌آوردند و در راه بازگشت هم توقف کوتاهی در بروجرد داشتند. این، برنامه نسبتا ثابت ما بوده است.
- از نحوه ثبت‌نام زائرین بگویید.
طبعا بخشی از مخاطبان ما ایثارگران و رزمندگان هستند که ما با سرگروه‌هایی که داریم، با آنها ارتباط برقرار می‌کنیم. در تهران، سپاه محمد رسول‌الله(ص)، سپاه سیدالشهدا (ع)، سازمان بسیج شهرداری و اداره کل امور ایثارگران شهرداری، این امر را بر عهده دارند. به علاوه، معاونت‌های اجتماعی مناطق نیز ثبت‌نام افراد عادی را برعهده دارند. کما اینکه افراد عادی می‌توانند در برنامه‌های آتی اعزام کاروان‌های راهیان‌نور در سازمان‌های ذکر شده ثبت‌نام کنند؛ همچنان که در این دوره هم این امر صورت گرفت.
- برای هر منطقه سقف اعزام تعیین کردید؟
همانطور که گفتم، هر اعزام ما به جنوب، 600نفر و به غرب 300نفر را دربرمی‌گیرد. ما همه مناطق تهران را لحاظ کردیم و برای هر منطقه یک کاروان درنظر گرفتیم وزائران از مناطق 22گانه اعزام می‌شدند. ما‌بین اعزام مناطق، گروه‌هایی از سپاه‌پاسداران، ارتش، بسیج شهرداری و صدا و سیما، جامعه‌اسلامی کارگران، امور بانوان شهرداری و آموزش و پرورش هم اعزام می‌شدند.
- برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت کاروان‌ها در مناطق دارید؟ بالاخره بعضی مناطق تقاضای بیشتری دارند.
ما از سال گذشته که کاروان‌ها بین 13تا 15هزار نفر شده بودند، ظرفیت را به 30هزار نفر در جنوب افزایش دادیم؛ یعنی 15تا 17هزار نفر بیشتر. در ضمن، ظرفیت 600نفری کاروان‌ها، حداکثر ظرفیتی است که ما می‌توانیم اعزام کنیم. به علاوه، فضایی برای افزایش ظرفیت وجود ندارد چراکه در غیر این صورت، خدمات‌دهی ما دچار مشکل می‌شود. این را هم نباید فراموش کرد که جامعه هدف ما نسل سوم و چهارم هستند. البته درنظر داریم که فضایی را در اختیار خودمان بگیریم که در این صورت، در سال‌های بعد افزایش ظرفیت خواهیم داشت. دکتر قالیباف هم با این موضوع موافقت کرده‌اند.
- راویانی که در کاروان‌ها حضور دارند، چند‌دسته هستند؟
ما دو دسته راوی داریم: یک دسته که از ابتدای حرکت با خود کاروان‌ها به راه می‌افتند. این افراد یک سال آموزش دیده‌اند و به تمام مسائل دفاع‌مقدس و مناطق عملیاتی اشراف کامل دارند. هر کاروان چهار تا پنج نفر راوی را با خود به همراه دارد که در طول مسیر، توضیحاتی به زائران می‌دهند. یک دسته از راویان هم سرداران و امیرانی هستند که خود در مناطق عملیاتی حضور داشته‌اند و امروز به شکل کاملا ملموس‌تری فضای آن‌روزها را برای زائران به تصویر می‌کشند.
- تا به حال از میزان رضایتمندی زائران پیمایشی انجام داده‌اید؟
ما از ابتدای سفر چهارصفحه فرم نظرسنجی، مختص به هر روز سفر در اختیار زائران می‌گذاریم. این فرم‌ها مربوط به همه موضوعات اعم از اتوبوس‌ها، حضور راوی، کیفیت خدمات ارائه شده، میزان برداشت معنوی و... است. البته کمبود وقت به‌واقع باعث شده که ما نتوانیم پیمایش دقیقی انجام دهیم ولی تا به‌حال میزان رضایتمندی بیش از 95درصد بوده که به‌خاطر رسیدگی و سرویس‌دهی خوب به این درصد رسیده‌ایم.
- از نسل سوم و چهارم گفتید. به‌نظر شما این اردوها برای آنان بازخورد مناسبی دارد؟
در این سفر این سؤال برای نسلی که امام، انقلاب و دفاع‌مقدس را درک نکرده، پیش می‌آید که اینجا چه خبر بوده؟ اینجا ما باید پاسخگو باشیم. ضمن اینکه بعد از اتمام سفر، آنها را رها نمی‌کنیم. به هر یک از زائران، یک سیم‌کارت اعتباری با 150دقیقه مکالمه رایگان داده می‌شود تا با آنها ارتباط داشته باشیم. ما برای این امر، سامانه پیام کوتاه نیز به‌وجود آورده‌ایم و مناسبت‌های مختلف را به اطلاع زائران می‌رسانیم. درضمن در مناسبت‌های مختلف بسته‌های فرهنگی برای آنها ارسال می‌کنیم؛ ازجمله مجله همشهری پایداری.
- بسته‌های فرهنگی شامل چه محصولاتی است؟
ما در سه نوبت بین زائران بسته‌های فرهنگی توزیع کردیم: در نوبت اول، این بسته فرهنگی شامل چفیه، قمقمه، پلاک، زیارت عاشورا، لیوان و راهنمای سفر بود. در مرحله دوم در شوش، با همکاری شرکت همراه اول یک سیم‌کارت اعتباری با 150دقیقه مکالمه رایگان و 200پیامک رایگان بین کاروان‌ها توزیع کردیم و در نهایت در بروجرد، یک کتاب و لوح‌فشرده قرآنی به آنها داده شد.
- اعزام زائران هزینه‌ای هم برای آنان در بر داشت؟
ما هیچ هزینه‌ای از زائران دریافت نکردیم و این در حالی است که بهترین خدمات را هم به آنان ارائه می‌دهیم. البته هدف از بازگویی ارائه خدمات به زائران، تنها این است که ما این اقدامات را به سمع‌و‌نظر شهروندان برسانیم تا آنان آگاهی یابند. خدمت به خانواده معظم شهدا و شهروندان تهرانی وظیفه ماست.