«دمکراتها برای خود برنامه ویژهای برای سیاست خارجی دارند که میتواند جایگزین سیاست خارجی حاکم باشد.»
نانسی پلوسی اولین رئیس زن مجلس نمایندگان آمریکا که به عنوان سومین مقام عالیرتبه منتخب در ساختار سیاسی این کشور چهره مهمیبه شمار میآید، هفته گذشته به سوریه رفت و در دمشق با بشار اسد و دیگر مقامات بلند پایه این کشور دیدار کرد.
از سال 2003 تا کنون و بعد از تیره شدن روابط واشنگتن و دمشق بر سر لبنان و عراق، این اولین بار است که یک مقام آمریکایی در چنین سطحی از دمشق دیدن میکند. پلوسی در این سفر یک هیات بلند پایه از نمایندگان کنگره را به همراه داشت که در میان آنها نمایندگان حزب جمهوریخواه هم به چشم میخوردند. او در کنار دیدار با رهبران دمشق، با رهبران مخالفان دولت هم دیدار و گفتگو کرد.
هدف سفر نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به سوریه را تام لانتوس نماینده جمهوریخواه کالیفرنیا که از اعضای هیات همراه پلوسی در این سفر است در یک جمله و به سادگی اینطور بیان کرد: «دمکراتها برای خود برنامه ویژهای برای سیاست خارجی دارند که میتواند جایگزین سیاست خارجی حاکم باشد.»
این جمله دستمایه حمله رسانههای آمریکایی و انتقاد آنها از دمکراتها برای انجام این سفر شد. روزنامه واشنگتن تایمز در سرمقاله تندی در اینباره نوشت، دمکراتها هر برنامهای که بخواهند میتوانند برای سیاست خارجی داشته باشند اما بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده و ورود به کاخ سفید.
این موضوع چالش روزهای اخیر میان دو حزب سیاسی حاکم در آمریکاست که به شکلی جدیتر از سالهای گذشته و به صورت کمسابقهای محور بحث رسانهها و محافل سیاسی در واشنگتن قرار گرفته است. مطبوعات طرفدار دولت در روزهای اخیر با انتقاد شدید از سفر پلوسی به سوریه و سخنان رد و بدل شده میان او و رهبران دمشق نوشتند که کشور تنها یک رئیس جمهور دارد و پلوسی با این کار نوعی بحران قانون اساسی ایجاد کرده که مشروعیت قانونی دستگاه اجرایی را زیر سوال میبرد.
آمریکاییها برای دوران جنگ قوانین نانوشتهای برای خود دارند. همین قوانین نانوشته موجب شد تا بهرغم مخالفتهای مردمیو انتقادهای شدیدی که به سیاستهای جورج بوش در دوران اول ریاستجمهوریاش مطرح میشد، او برای بار دوم در انتخابات پیروز شود. اکنون هم رسانههای این کشور که شکل دهنده اصلی افکار عمومیهستند، سفر پلوسی را نوعی تقابل با امنیت ملی کشور در روزهای جنگ تصویر میکنند.
حزب دمکرات برای مبارزه انتخابات ریاست جمهوری خود را تجهیز میکند. شعار اصلی دمکراتها در انتخابات اخیر کنگره مخالفت با جنگ و سیاستهای جنگ طلبانه بوش بود که با اقبال رای دهندگان رو به رو شد.
از فردای انتخابات بسیاری از تحلیلگران این پرسش را مطرح میکردند که دمکراتها برای عملی کردن این شعار چه استراتژی دارند و به عبارت دیگر چه میتوانند بکنند. پیشنهاداتی که به صورت بیانیههای غیر الزامآور درباره عقب نشینی نیروهای نظامیاز عراق تا کنون در کنگره مطرح شده است چون تا اجرایی شدن فاصله زیادی دارد بازتابی در افکار عمومینداشته و طبیعتا نتیجهای هم در روز انتخابات برای دمکراتها نخواهد داشت.
اما انتشار تصاویر خانم پلوسی با روسری در مسجدی در مرکز شهر دمشق و یا سخن گفتن از صلح فوری میان اسرائیل و سوریه دامان دمکراتها را از سیاستهای بوش پاک میکند.
پلوسی محافظه کاری کاتولیک است که با وجود مخالفت اولیه با جنگ عراق، در کنگره به بودجه این جنگ رای مثبت داد. او بارها گفته است که سیاست مانند بازی تنیس است و سیاستمدار میتواند در این بازی مدام از چپ به راست و برعکس تغییر جهت دهد.
پلوسی بعد از گفتگو با بشار اسد در دمشق به خبرنگاران گفت، هر دو طرف در ابراز دوستی و امیدواری با هم اشتراک دارند و مصمم هستند که راه دمشق راه صلح است. او همچنین گفت که حامل پیام ایهود المرت نخست وزیر اسرائیل مبنی بر اعلام آمادگی برای صلح با سوریه است. پلوسی که بعد از دیدار و گفتگو با المرت به دمشق رفته بود به صراحت گفت که پیام المرت را برای اسد آوردهاست.
ساعتی بعد از این سخنان در واشنگتن و تلآویو علیه سخنان پلوسی موضعگیری شد. در واشنگتن مقامات کاخ سفید از اینکه سفر و سخنان پلوسی در دمشق پیام غلطی به مقامات سوریهای بدهد ابراز نگرانی کردند. در تلآویو هم سخنان پلوسی مبنی بر اینکه حامل پیام اعلام آمادگی المرت برای صلح فوری با سوریه است، تکذیب شد. در تکذیبیه دفتر المرت همچنین آمده بود که نخست وزیر اسرائیل به پلوسی توصیه کردهبود به دمشق سفر نکند.
پلوسی بعد از سفر جنجالی به سوریه به ریاض رفت و در آنجا با امیر عبدالله پادشاه عربستان و شورای مشورتی و چند تن دیگر از مقامات بلند پایه سعودی دیدار و گفتگو کرد. محور این گفتگوها طرح صلح خاورمیانه بود که این روزها عربستان ابتکار آن را در دست گرفته است.
سفر پلوسی به دمشق بیش از همه خشم نومحافظهکاران را برانگیختهاست. نومحافظهکاران که در ردههای مختلف اجرایی و نظریهپردازی در واشنگتن هنوز بر سر کار هستند در رسانههای خود گفتند که این سفر برای کل منطقه پیام غلطی به همراه خواهد داشت. آنها همچنان از سیاست انزوای کشورهایی مانند سوریه حمایت میکنند.
یکی از اعضای هیات همراه پلوسی در این سفر به یکی از خبرنگاران گفت، این سفر آغاز راهی جدید است که مسیر آن گفتگو با کشورهایی مانند سوریه برای حل مناقشات منطقه است. او از کشورهای منطقه خواست آنها هم با اقداماتی و جسورانه و تازه از این ابتکار رهبر اکثریت دمکراتهای کنگره استقبال کنند و باعث ادامه آن شوند.