وی قرار است امروز سفری چندساعته به میانمار داشته باشد و پس از آن برای شرکت در نشست سران اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا به کامبوج میرود. وی نخستین رئیسجمهور آمریکاست که در زمان زمامداری خود به میانمار و کامبوج میرود. نخستین سفر خارجی اوباما که کمتر از دو هفته پس از انتخاب مجدد وی به ریاستجمهوری صورت میگیرد، نشاندهنده اهمیتی است که کاخ سفید در چرخش جدید سیاست خارجی برای منطقه آسیا و اقیانوس آرام قائل است.
سال گذشته، کاخ سفید اعلام کرد پس از بیش از یکدهه درگیری در خاورمیانه که با دو جنگ در عراق و افغانستان همراه بود، واشنگتن قصد دارد محور توجه خود را به منطقه آسیا و اقیانوس آرام معطوف کند. در نخستین گام، پنتاگون 1200سرباز به استرالیا فرستاد و چتر دفاع موشکی را در این منطقه گستراند. سامانه دفاع موشکی که سه ایستگاه راداری در ژاپن و فیلیپین دارد، ظاهراً با هدف دفاع از متحدان آمریکا در این منطقه در برابر تهدیدهای موشکی کرهشمالی بر پا شده است.
با این حال بیشتر تحلیلگران معتقدند در خلال بیش از یک دهه که واشنگتن درگیر مسائل خاورمیانه بود، چین به قدرت بزرگی در منطقه تبدیل شده است که میتواند تهدیدی بالقوه برای متحدان آمریکا ازجمله ژاپن، کرهجنوبی، فیلیپین و دیگر کشورهای جنوب شرق آسیا مانند تایلند باشد. به اعتقاد آنان، کرهشمالی بهانهای بیش برای حضور آمریکا با هدف اصلی مهار چین در منطقه نیست. بهرغم آنکه سفر اوباما به جنوب شرق آسیا با هدف تأکید بر اهمیت این منطقه در سیاست خارجی آمریکا صورت میگیرد، بهنظر میرسید اوباما از خاورمیانه و مسائل آن خلاصی ندارد. وی پیش از آغاز سفر به تایلند، تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، محمد مرسی رئیسجمهور مصر و رجب طیب اردوغان نخستوزیر ترکیه در تماس بود تا راهحلی برای پایان منازعه بین نیروهای رژیم صهیونیستی و حماس بیابد.
بنجامین جی رودز، معاون مشاور امنیت ملی اوباما با اشاره به این تماسها گفت بهطور منظم اوضاع منطقه به اطلاع اوباما رسانده میشود و ممکن است وی با مقامات کشورهای منطقه تماس تلفنی بگیرد. تایلند یکی از قدیمیترین متحدان آمریکا در منطقه به شمار میرود، هر چند که پس از کودتای سال 2006که به برکناری تاکسین شیناواتر،ا نخستوزیر وقت انجامید، رابطه دو طرف قدری تیره شد. اوباما ائتلاف با کشورهایی مانند تایلند را شالوده پایبندی بیشتر دولت آمریکا نسبت به منطقه آسیا و اقیانوس آرام توصیف کرد. رودز نیز افزود: برای ما مهم است که به منطقه این پیام را بدهیم که متحدان ما همچنان پایه رویکرد ما نسبت به حضور برجستهتر در آسیا هستند. ناظران میگویند یکی از اهداف دیگر اوباما از سفر به منطقه گشایش بازارهای جدیدی برای شرکتهای آمریکایی است. آمریکا سومین شریک تجاری تایلند پس از چین و ژاپن است.
واشنگتن مایل است در عرصه اقتصادی نیز نقش وزنه تعادل را در برابر چین ایفا کند. مهمترین بخش سفر اوباما به جنوب شرق آسیا دیدار شش ساعته وی از میانمار است. تاین ساین، رئیسجمهور نظامی میانمار اخیراً پس از چندین دهه حکومت بلامنازع نظامیان دست به اقداماتی زده که در غرب به اصلاحات معروف شده است. در این چارچوب، آنگ سان سوچی ناراضی معروف این کشور از حصر خانگی آزاد شد و به مجلس راه یافت. آمریکا نیز سفیر خود را پس از 22سال به این کشور بازگرداند و بخشی از تحریمهای آن را لغو کرد. با این حال، فعالان حقوق بشر به کشتار مسلمانان روهینجیا توسط بودائیان افراطی در ایالت راخینه اشاره میکنند که دولت کاری برای توقف آن نکردهاست. سازمان دیدبان حقوق بشر اعلام کرد که تصاویر ماهوارهای نشان میدهد ویرانیهای گستردهای پس از موج اخیر خشونت با حمایت نیروهای امنیتی دولتی در مناطق مسلماننشین رخ داده است.
امروز عصر اوباما برای شرکت در نشست سران آسهآن به کامبوج میرود. 10کشور عضو این اتحادیه در خلال ماههای اخیر درگیر یک رشته اختلافهای ارضی بین خود و اختلافاتی با چین بر سر جزایری در دریای جنوب چین بودهاند. واشنگتن خواستار رویکرد یکپارچه این اتحادیه در برابر چین است، اما مشکل این است که خود این کشورها نیز موضع متحدی ندارند. میتوان انتظار داشت پکن که اخیراً کادر رهبری جدیدی را برگزیده است، نخستین سفر خارجی اوباما را به دقت زیرنظر داشته باشد.