علی شاکری: نوسان قیمت ارز در ماه‌های اخیر در ورزش متکی به بودجه دولتی ایران، تأثیرات خاص خود را همانند سایر حوزه‌ها برجا گذاشته و این مشکل به نوعی برنامه‌های اکثر فدراسیون‌های ورزشی و لیگ‌های آنان را به شکل بارزی تحت‌تأثیر خود قرار داده است.

البته تأثیرپذیری رشته‌های مختلف از این ناحیه شاید متفاوت بوده باشد ولی در این بین رشته‌هایی که اتکای بیشتری به مربیان خارجی داشته و دارند، بیشتر صدمه دیده و تا حدود زیادی به مشکل برخورده‌اند. مشکلات ارزی در ماه‌های اخیر به حدی بوده که کمیته ملی المپیک کشورمان نیز طی بخشنامه‌ای از بسیاری از فدراسیون‌های ورزشی خواسته تا عذر مربیان خارجی خود را بخواهند و با آنان قطع ارتباط کنند چرا که دیگر با شرایط موجود، تأمین حقوق مربیان خارجی این رشته‌های ورزشی ممکن نیست. به‌رغم همه مقاومت‌های به خرج‌داده شده از سوی برخی از فدراسیون‌های ورزشی تا این لحظه که این مطلب به تحریر درمی‌آید، بسیاری از مربیان خارجی رشته‌های ورزشی مختلف که تعدادشان در آخرین آمار رسمی کمیته ملی المپیک به 30نفر می‌رسید (البته مربیان خارجی طرف قرارداد با کمیته نه تیم‌های باشگاهی) راهی کشورهای خود شده‌اند و تعداد دیگری نیز در صف بازگشت هستند و شاید در نهایت تعداد انگشت‌شماری از آنان به‌دلیل نیاز شدید برخی از رشته‌ها به‌وجود مربیان خارجی بتوانند مجوز ماندن دریافت کنند. در این مطلب نگاهی داریم به تاثیر نوسانات قیمت ارز روی برخی از رشته‌های غیرفوتبال که می‌خوانید.

بسکتبال

یکی از رشته‌هایی که در سال‌های اخیر بیشترین مراودات را با بازیکنان و مربیان خارجی داشته بدون تردید بسکتبال بوده است؛ رشته‌ای که بسیاری از کارشناسان بخش اعظمی از موفقیت‌های چند‌سال اخیر این رشته را به حضور مربیان و به‌خصوص بازیکنان زبده خارجی ربط می‌دهند. تأثیرات گرانی ارز بر این رشته به‌گونه‌ای بوده که در این فصل 10تیم حاضر در لیگ برتر، به جز تیم فولاد ماهان‌سپاهان که به بخش خصوصی تعلق دارد، کمترین گرایش را به جذب بازیکن خارجی از خود نشان داده‌اند. حتی تیمی مثل مهرام که همیشه در کنار بازیکنان برجسته داخلی اقدام به جذب بازیکنان خارجی می‌کرد، بدون بازیکن خارجی راهی مسابقات باشگاه‌های آسیا در بیروت شد و در حال حاضر هم در شروع مسابقات این فصل تمایلی به جذب بازیکن خارجی حداقل تا مرحله پلی‌آف ندارد. این تیم البته بعد از کنار گذاشتن مصطفی هاشمی، برای جانشینی او مهمد بچیروویچ سرمربی تیم ملی را به خدمت گرفته و قرار شده که دستمزدش را به‌جای کمیته ملی المپیک پرداخت کند، این در حالی است که تا فصل قبل محال بود که حتی تیم‌های ته‌جدولی لیگ برتر بسکتبال هم بدون بازیکن خارجی قدم به این مسابقات بگذارند. حسن نوربخش، رئیس قدیمی سازمان لیگ در این ارتباط به همشهری می‌گوید: با وجود اینکه امسال به هر تیم همانند فصل پیش اجازه جذب دو بازیکن خارجی را داده‌ایم بازهم تعداد بازیکنان خارجی حاضر در تیم‌های شرکت‌کننده در لیگ برتر دورقمی نشده است و به‌نظر می‌رسد که با وضعیت فعلی، تیم‌ها با وسواس بیشتری اقدام به جذب بازیکن خارجی می‌کنند. تیم‌ها در دور مقدماتی از دو بازیکن خارجی خود به جای همدیگر می‌توانند استفاده کنند و به همین دلیل چندان تمایلی به این کار نشان نمی‌دهند و شاید در پلی‌آف با حساس شدن رقابت‌ها و در شرایطی که حضور دو بازیکن خارجی به‌طور همزمان هیچ منعی ندارد به فکر جذب بازیکن خارجی بیفتند. در حال حاضر تعداد بازیکنان خارجی جذب‌شده شش نفر است که از این تعداد دو بازیکن سهم تیم اصفهانی فولاد ماهان سپاهان و مابقی مربوط به چهار تیم دیگر شهرستانی است و در این بین سه تیم تهرانی تا به اینجای بازی‌ها بدون بازیکنان خارجی لیگ امسال را شروع کرده‌اند.

والیبال

دیگر رشته‌ای که در سال‌های اخیر در کنار بسکتبال و فوتبال شمار بازیکنان خارجی‌اش همواره در حال افزایش بوده، والیبال است. لیگ والیبال نیز شرایطی کم‌وبیش شبیه دورشته یادشده دارد. در این لیگ به‌طور متوسط تا فصل پیش تیم‌ها بین 25تا 28بازیکن خارجی را به خدمت می‌گرفتند اما امسال وضعیت کاملا متفاوت است و تنها تیم‌های متعلق به بخش خصوصی موفق به جذب 9بازیکن خارجی شده‌اند و تیم‌های دولتی مثل پیکان و سایپا که همواره در این زمینه پیشرو بوده‌اند از قافله تیم‌های خصوصی عقب مانده‌اند. نخستین شوک گرانی ارز در والیبال گریبانگیر فدراسیون والیبال شد که بعد از صعود تیم ملی به لیگ جهانی خواستار تمدید قرارداد با خولیو ولاسکو شد. اگرچه مسئولان والیبال اعلام کرده‌اند که مشکلی درخصوص تأمین منابع ارزی لازم برای پرداخت حقوق سرمربی آرژانتینی خود ندارند ولی دستیاران ولاسکو هرکدام با توجه به اینکه تیم ملی والیبال تا شروع لیگ جهانی که بازی‌هایش از خرداد سال آینده آغاز می‌شود جذب تیم‌های ایتالیایی و لهستانی شده‌اند. دبیر سازمان لیگ والیبال در مورد تأثیر‌گذاری مشکلات ارزی در جذب بازیکنان و مربیان خارجی از سوی تیم‌های باشگاهی می‌گوید: مشکلات اقتصادی در این بخش تا حدودی بیشتر خود را نشان داده و امسال تیم‌ها با وسواس بیشتر نسبت‌به گذشته اقدام به جذب بازیکنان خارجی کرده‌اند و در این میان برخی از تیم‌ها هم در مواجهه با این مشکل تا حدودی با توافق ریالی صورت‌گرفته با بازیکنان خارجی توانسته‌اند کمبودهای خود را برطرف کنند. با این اوصاف در میان 12تیم حاضر در مسابقات این فصل لیگ برتر والیبال، تیم‌هایی چون کاله مازندران، پیشگامان کویر یزد، آلومینیوم هرمزگان، میزان خراسان رضوی و متین ورامین اقدام به جذب بازیکنان خارجی کرده‌اند و باید دید که آیا در نیم فصل دوم تیم‌های دیگری به این جمع اضافه خواهند شد یا خیر؟

کشتی

موقعیت این رشته قدیمی و سنتی با وجود قابل قیاس نبودن دستمزد کشتی‌گیران خارجی با والیبالیست‌ها و بسکتبالیست‌ها، به‌مراتب بدتر از رشته‌های توپ و توری والیبال و بسکتبال در این فصل بوده است، تا جایی که در شروع رقابت‌های این فصل، تنها دو‌تیم داماش بابل و فولاد ماهان سپاهان که متعلق به بخش خصوصی هستند توانسته‌اند دو‌کشتی‌گیر خارجی را در لیگ برتر به میدان بفرستند و در دیگر تیم‌ها خبری از کشتی‌گیران خارجی نبوده است. داماشی‌ها، عبدالسلام گادیسوف و فولادی‌ها الکسی فدورشین اوکراینی را در مرحله مقدماتی به خدمت گرفتند. اگرچه پیش‌بینی می‌شود که در ادامه رقابت‌ها با داغ‌شدن مسابقات، سایر تیم‌ها هم همانند فصل‌های قبل به صرافت جذب کشتی‌گیر خارجی بیفتند اما در مقایسه با گذشته باید گفت که در این رشته سنتی هم شاهد اثرات گرانی ارز به نحو بارزی بوده‌ایم، تا جایی که کمتر تیمی حاضر شده همانند سال‌های قبل دست و دلبازی از خود نشان دهد.

هندبال

اگرچه فدراسیون هندبال با اتمام قرارداد سرمربی خارجی تیم ملی مردانش در حال حاضر تنها با مشکل پرداخت حقوق یک مربی خارجی تیم ملی بانوان روبه‌روست که به تازگی به استخدام این فدراسیون درآمده اما تیم‌های باشگاهی آن در این فصل در مجموع شش‌بازیکن خارجی را به خدمت گرفته‌اند که هم‌اکنون در لیگ ایران شاغلند. علی حیات‌پور، رئیس کمیته مسابقات فدراسیون هندبال در مقایسه با فصل قبل در مورد جذب بازیکنان خارجی از سوی تیم‌ها به همشهری می‌گوید: امسال در مقایسه با سال‌های قبل حداقل شاهد کاهش 30درصدی بازیکنان بوده‌ایم و بعید می‌دانم که دیگر تا پایان فصل بازیکنی به این جمع اضافه شود. وی درباره کیفیت این بازیکنان می‌افزاید: کیفیت آنها چندان بالاتر از بازیکنان داخلی نیست و حیف است که با توجه به مشکلات کنونی، تیم‌ها به جای میدان دادن به جوانان ایرانی این فرصت را به بازیکنان بی‌کیفیت خارجی می‌بخشند که سودی به حال هندبال ما ندارند. در لیگ برتر هندبال این فصل تیم‌های ثامن‌الحجج سبزوار و شهرداری تبریز هرکدام دو بازیکن خارجی و تیم‌های مس و ثامن مشهد هرکدام یک بازیکن خارجی به خدمت گرفته‌اند. ضمن آنکه نماینده سبزوار در جریان مسابقات باشگاه‌های آسیا یک مربی اسپانیایی و دو بازیکن خارجی کمکی هم از باشگاه‌های اسپانیا گرفته بود که بلافاصله در پایان این مسابقات راهی کشورهای خود شده‌اند.

پینگ پنگ

در لیگ باشگاهی این رشته ورزشی تا دوسال پیش می‌شد بازیکنان خارجی فراوانی از کشورهای ارمنستان، هند، کره‌شمالی، نیجریه، چین و چین‌تایپه را دید، اما دو فصلی می‌شود که بدون بازیکنان خارجی به راهش ادامه می‌دهد. مجید احتشام‌زاده، سرمربی این فصل نفت سپاهان و یکی از بازیکنان قدیمی کشور در ارتباط با عدم‌حضور بازیکنان خارجی در دو فصل اخیر و به‌خصوص امسال، می‌گوید: با بالا‌رفتن قیمت ارز دیگر نمی‌صرفد که تیم‌ها رو به بازیکنان خارجی آورند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند با نیروهای داخلی کمبودهای خود را پوشش دهند. بازیکنانی که تا قبل از افزایش دلار می‌شد با حدود 20تا 30هزار دلار آنان را جذب کرد، امروز چیزی حدود 60 تا 80میلیون تومان برای یک تیم هزینه به همراه دارند و این، جدا از هزینه بلیت هواپیما و اقامت و خوراک است. کاپیتان سابق تیم ملی در همین حال کتمان نمی‌کند که بازیکنان خارجی شاغل در لیگ تنیس روی میز، بازیکنان بدی نبودند و حضورشان انگیزه خوبی به بازیکنان داخلی می‌داد.