وی فرزند آیت‌الله علی احمدآخوندی و نوه دختری علامه عبدالحسین امینی از مراجع فقید نجف و صاحب اثر معروف الغدیر است.
آخوندی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علوی ایرانیان در زادگاه خود گذراند و چندی بعد به همراه خانواده به ایران نقل مکان کرد.
همچنین تحصیلات متوسطه را در قم و تهران به اتمام رساند و پس از سپری کردن این دوران، در سال ۱۳۵۶ وارد دانشکده فنی تهران شد.
وی مدرک کارشناسی ارشد مهندسی راه و ساختمان خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و پس از آن به انگلستان رفت و در کالج رویال هالووی لندن، در رشته اقتصاد سیاسی به ادامه تحصیل پرداخت و موفق شد مدرک دکترای خود را دریافت کند.
دکتر آخوندی مرداد سال ۱۳۶۱ به عنوان معاون سیاسی وزیر وقت کشور (آیت‌الله ناطق نوری) انتخاب شد و در دولت دوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز به عنوان وزیر مسکن و شهرسازی فعالیت کرده است.
آخوندی در شکل‌گیری و تاسیس جهادسازندگی نقش موثری داشت و از سوی شهید دکتر بهشتی در اولین شورای مرکزی جهاد سازندگی به عنوان عضو شورا انتخاب شد.
وی همچنین در جهاد سازندگی مسئولیت امور استان‌ها را بر عهده داشت و پس از شروع جنگ تحمیلی مسئولیت پشتیبانی جبهه‌های جنگ را نیز برعهده گرفت.
آخوندی در سال ۱۳۷۶ نماینده ویژه رییس جمهور وقت برای اجرای طرح احداث سالن بزرگ همایشهای بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران بوده است.
دکتر آخوندی علاوه بر مسئولیت‌های سیاسی و اجرایی که در عرصه‌های مختلف به عهده داشته است، در بخش آموزش نیز فعالیت دارد. وی در دانشکده مطالعات جهان علاوه بر عضویت در هیات علمی، در گروه بریتانیا نیز تدریس می‌کند.
آخوندی مرداد سال ۱۳۹۲ به عنوان گزینه دولت یازدهم برای تصدی وزارتخانه راه و شهرسازی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با کسب اکثریت آرا (اخذ شده ۲۸۴/ موافق: ۱۵۹ رای؛ مخالف: ۱۰۷ رأی؛ ممتنع: ۱۸ رأی) از مجلس رای اعتماد گرفت و به عنوان وزیر راه و شهرسازی مشغول به فعالیت شد.
عباس آخوندی همچنین در دولت دوازدهم به عنوان وزیر راه و شهرسازی مشغول به فعالیت شد اما مهر سال ۱۳۹۷ پس از ۳ بار استعفا، از ادامه فعالیت در دولت کناره‌گیری کرد.
برخی از سمت‌ها و فعالیت‌های اجرایی دکتر عباس آخوندی:
- عضو شورای رقابت از سال ۱۳۸۸
- عضو شورای مرکزی نظام مهندسی (دوره پنجم)، ۱۳۸۹ تا کنون.
- عضو هیات مدیره دوره پنجم نظام مهندسی استان تهران، از سال ۱۳۸۸ تا کنون.
- عضو شورای مرکزی نظام مهندسی (دوره چهارم)، ۱۳۸۶-۱۳۸۹
- عضو هیات مدیره دوره چهارم نظام مهندسی استان تهران، ۱۳۸۵- ۱۳۸۸
- قائم قام مدیر عامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از مهر ماه ۱۳۷۶ تا شهریور ماه ۱۳۷۷
- عضو شورای عالی پول و اعتبار از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶
- وزیر مسکن و شهرسازی از مرداد ماه ۱۳۷۲ تا مرداد ماه ۱۳۷۶
- رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از بهمن ماه ۱۳۶۶ تا مرداد ماه ۱۳۷۲
- مشاور رئیس بنیاد مسکن و مسئول بازسازی مناطق سیلزده از بهمن ماه ۱۳۶۵ تا بهمن ماه ۱۳۶۶
- معاون سیاسی و اجتماعی وزارت کشور از مرداد ماه ۱۳۶۱ تا آبانماه ۱۳۶۵
- عضو شورای مرکزی جهاد سازندگی از خرداد ۱۳۵۸ تا تیر ماه ۱۳۶۱
- دبیری شورای امنیت کشور
- رئیس شورای تامین ویژه غرب کشور
- رئیس ستاد مرزها
- رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر
- رئیس شورای هماهنگی امور افاغنه
- برگزاری انتخاب اولین دوره مجلس خبرگان
- برگزاری چهارمین دوره ریاست جمهوری ایران
- برگزاری دومین دوره مجلس شورای اسلامی
- عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران
کتاب‌ها:
- کاربرد پلیمرها در خاک مسلح. ترجمه عباس آخوندی (۱۳۷۵) انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن
- بررسی مبانی نظری خصوصی سازی از منظر رابطه دولت - بازار، عباس آخوندی، نشر پیشبرد، ۱۳۸۲
- مدیریت بازسازی مناطق زلزله زده: تجربه زلزله گیلان و زنجان. حسین بحرینی و عباس آخوندی (۱۳۷۹) انتشارات دانشگاه تهران.
- اصلاح قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از نگاه بخش خصوصی. عباس آخوندی با همکاری اعظم فیروزی (۱۳۹۰). نشر مکث نظر.
مقالات:
- سیاست مدار اقتصاد فهم و دولت یازدهم، عباس آخوندی. ماهنامه صنعت و توسعه، شماره ۵۱, خرداد ۱۳۹۱
- اقتصاد محلی و مدیریت شهری در عصر جهانی شدن، عباس آخوندی. ماهنامه شهرداریها، شماره ۱۰۵, اسفند ۱۳۹۰, انتشار خرداد ۱۳۹۱
- نیازسنجی آموزشی شهرداری ها به منظور بهسازی سکونتگاه های غیر رسمی در ایران مطالعه موردی: بندر عباس تبریز زاهدان سنندج و کرمانشاه، عباس آخوندی، ناصر برک پور، هادی سعیدی رضوانی، حسین ایمانی جاجرمی و تقی بینقی. فصلنامه مدیت شهری، شماره ۲۷, بهار و تابستان ۱۳۹۰
- راهبردهای استقرار نظام حکمروایی در منطقه کلانشهری تهران، عباس آخوندی و ناصر برک‌پور. فصلنامه راهبرد: سال نوزدهم، شماره ۵۷، زمستان ۸۹
- نظام مهندسی و ترقی معکوس، عباس آخوندی. نشریه آموزشی، خبری، تحلیلی (فنی مهندسی) شمس، سال هفتم، شماره ۵۹ و ۶۰، مهر و آبان ۱۳۸۸
- بررسی تأثیر انتخاب مستقیم شهرداران در بهبود شاخص‌های حکمروایی شهری ایران، عباس آخوندی و ناصر برک پور، ایرج اسدی، میثم بصیرت، حبیب ا ... طاهر خوانی. نشریه علمی-پژوهشی معماری و شهرسازی، سال هفدهم، شماره ۴۶، بهار و تابستان ۱۳۸۷
- آسیب‌شناسی مدل اداره امور شهر در ایران، عباس آخوندی. مجله علمی پژوهشی جغرافیا، شماره ۶۳، بهار ۱۳۸۷
- چشم‌انداز نظام حاکمیت منطقه کلانشهری تهران، عباس آخوندی. نشریه علمی-پژوهشی هنرهای زیبا، شماره ۳۳، بهار ۱۳۸۷
- حاکمیت شهر - منطقه تهران: چالش‌ها و روندها، عباس آخوندی. نشریه علمی-پژوهشی هنرهای زیبا، شماره ۲۹، بهار ۱۳۸۶
- مسئله حکمرانی و قانون جامع شهرسازی و معماری کشور، عباس آخوندی. فصلنامه تحلیلی- پژوهشی علوم اجتماعی جستارهای شهرسازی، سال ششم، شماره ۱۹و ۲۰، بهار ۱۳۸۶
- خصوصی سازی از منظر رابطه دولت بازار، عباس آخوندی. نشر مرکز، ۱۳۸۲
- مبانی نظری خصوصی سازی از منظر رابطه دولت- بازار، عباس آخوندی. مجله سرمایه، سال سوم، شماره سوم، تابستان ۱۳۸۲
- جهانی شدن و برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ایران، عباس آخوندی. ماهنامه بورس، ۱۳۸۰
- اقتصاد نفت در عصر جهانی شدن: یک پیشنهاد برای منطقه خلیج فارس، عباس آخوندی. فصلنامه سیاسی مرکز مطالعات وزارت امور خارجه، ۱۳۸۰
- مشارکت مردم در تولید مسکن و مدیریت شهری، عباس آخوندی. مجموعه مقالات سومین سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران، ۱۳۷۵
- سازماندهی نظام تولید و تقاضای مسکن در ایران، عباس آخوندی. مجموعه مقالات دومین سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران. ۱۳۷۴
- سیاست بخش مسکن در برنامه دوم، عباس آخوندی. مجموعه مقالات اولین سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران. ۱۳۷۳
گزارش های علمی:
استفاده ازخدمات فنی وتخصصی وکارشناسی جهت تهیه مقررات اجرایی ودرامدخصوصی سازی وواگذاری بنگاه های دولتی اعم ازتصویب نامه هاایین نامه هادستورالعمل هاوضوابط موردنیازقانون اصلاح موردی. دانشگاه تهران، ۱۳۸۶٫
بررسی نحوه همکاری متقابل دولت ونهادهای مالی دربرنامه خصوصی سازی کشورهای مختلف وارایه پیشنهادی کاربردی برای ایران. دانشگاه تهران، ۱۳۸۶٫
دروس تدریس شده:
تمدن امریکا، مطالعات جهان/موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا، دانشگاه تهران.
دولت رفاه در بریتانیا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران.
اقتصاد انگلستان، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران.
سمینار، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران.
رساله های دکتری:
"ارزیابی فرآیند تملک اراضی در طرح های بهسازی و نوسازی شهری ایران با رویکرد شهرسازی عدالت محور"، هادی سعیدی رضوانی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد مشاور).
تاثیرات جهانی شدن بر حکمروایی کلانشهری: مطالعه موردی تهران، میثم بصیرت، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ۱۳۸۸٫ (استاد مشاور).
پایان نامه های کارشناسی ارشد:
بررسی اثر بخشی قانون سقف گذاری قیمت : مطالعه موردی شرکت مخابرات بریتانیا از سال ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۳ میلادی، مریم حسین زاده بیرق، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰٫ (استاد راهنما).
شهر جهانی لندن: مزیت رقابتی در چهارچوب جهانی شدن مالی، سمانه افشاری، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰٫ (استاد راهنما).
بررسی سیاست های ضد تورمی در دوره ی تاچر و گوردون براون، بعثت کلانتر هرمزی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد راهنما).
بررسی چارچوب مقرراتی خصوصی سازی برق در انگلستان، بیژن کردونی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد راهنما).
راه سوم و اصلاحات تامین اجتماعی در بریتانیا، سمیره احمدی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد راهنما).
قانون رقابت انگلستان: مطالعه موردی صنعت خودرو در انگلستان، مهشاد حسینی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد راهنما).
خصوصی سازی از منظر رابطه دولت-بازار: مطالعه تطبیقی ایران و انگلستان، حجت صمدنژاد، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۸٫ (استاد راهنما).
تی. اس. الیوت، فرهنگ و فاشیسم، امیر شریفی، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫ (استاد مشاور).
شهر جهانی لندن: برتری رقابتی لندن در جهانی شدن مالی، سمانه افشاری، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰٫ (استاد راهنما).
بررسی اثر بخشی قانون سقف گذاری قیمت : مطالعه موردی شرکت مخابرات بریتانیا از سال ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۳ میلادی، مریم حسین زاده بیرق، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰٫ (استاد راهنما).
طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی:
مجری طرح علمی-پژوهشی "تدوین برنامه استراتژیک توسعه اقتصادی شهر تهران", ۱۳۹۱٫
بازنگری قانون اصل ۴۴ قانون اساسی. کارفرما: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، ۱۳۸۹٫
مجری طرح پژوهشی "پروژه تعیین اولویت‌های واگذاری وظایف و کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه حمل و نقل جاده‌ای بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی"، ۱۳۸۹٫
مجری طرح پژوهشی "پروژه تعیین اولویت‌های واگذاری وظایف و کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه حمل و نقل ریلی بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی"، ۱۳۸۹٫
مجری طرح پژوهشی "مهندس ایرانی ۱۴۰۴: تدوین چشم‌انداز مهندسی ساختمان در افق چشم‌انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران و سند آموزش مهندسی متناظر آن"، ۱۳۸۹٫
مجری طرح پژوهشی "بررسی نحوه همکاری متقابل دولت و نهاد های مالی در برنامه خصوصی سازی کشورهای مختلف و ارائه پیشنهادات کاربردی برای ایران"، کارفرما سازمان خصوصی‌سازی، ۱۳۸۸٫
مجری طرح پژوهشی "پروژه بررسی نهادی و طراحی برنامه‌های آموزشی شهرداری‌های شهرهای بندرعباس، تبریز، زاهدان، سنندج، و کرمانشاه". شهریور ۱۳۸۸٫ کارفرما: بانک جهانی و وزارت مسکن و شهرسازی.
مجری طرح پژوهشی " بررسی نقش دولت در مدیریت اقتصاد ملی انگلستان و جایگاه بخش خصوصی در آن"، ۱۳۸۷٫
مجری طرح پژوهشی "مقررات ملی ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه یک و دو خانواری، پیش‌نویس بخش سازه، مرداد ۱۳۸۷٫
راهبری مقررات ملی ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه یک و دوخانواری، پیش‌نویس بخش سازه، مردادماه ۱۳۸۷٫
تدوین مقررات اجرایی لایحه قانونی اجرای سیاستهای ابلاغی اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری فعالیت‌ها و بنگاه‌های دولتی به بخش غیر دولتی ۱۳۸۶-۱۳۸۷
تدوین پیش نویس لایحه قانونی اجرای سیاستهای ابلاغی اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری فعالیت‌ها و بنگاه‌های دولتی به بخش های غیر دولتی ۱۳۸۵٫
مجری طرح پژوهشی "تهیه برنامه اجرایی و کنترل اقدامات اجرایی لازم جهت اجرای لایحه سیاست های ابلاغی اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری فعالیت ها و بنگاه های دولتی به بخش های غیر دولتی"، کارفرما سازمان خصوصی سازی، ۱۳۸۵٫
راهبری مطالعات بازنگری استراتژیک نظام مالیه محلی شهر تهران ۱۳۸۴٫
راهبری مطالعات بازنگری استراتژیک مطالعات بازنگری نظام مدیریت مجموعه شهری (منطقه کلانشهری) تهران ۱۳۸۴-۱۳۸۵٫
راهبری مطالعات بازنگری استراتژیک نظام تدوین و اجرای مقررات ملی ساختمان ایران۱۳۸۴-۱۳۸۵٫
تدوین پیش نویس لایحه قانون نظام جامع مهندسی ایران ۱۳۸۳-۱۳۸۴٫
تدوین پیش نویس لایحه خصوصی سازی در سال ۱۳۸۲٫
سخنرانی‌ها:
کنفرانس ساخت و ساز در پایتخت، "تفرق سیاسی و مدیریتی در اداره منطقه کلان شهری تهران: پیامد ها و راهبردها. ۱۳۸۹٫
نظام مدیریت و کنترل ساخت و ساز های روستایی در ایران (مشکلات و راهکارها)، عباس آخوندی، حبیب ا...طاهرخوانی، چکیده مقالات اولین کنفرانس بین المللی سکونتگاه های روستایی: مسکن و بافت، ۲۸-۲۹ اردیبهشت ۸۹، تهران مرکز همایشهای بین المللی صدا و سیما.
هم اندیشی اصلاح قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ از دیدگاه بخش خصوصی، "تحولات پیش نویس قانون اصل ۴۴ از آغاز تا تصویب و ارائه راه حل های اصلاح آن"، ۱۳۸۹٫