مسئله پرچالش تعیین سود بانکی که همه ابعاد اقتصادی و اجتماعی کشور را فرا می‌گیرد، همواره با بحث‌های متفاوتی همراه بوده است. مطمئناً برای تعیین نرخ سود بانکی باید تمامی ابعاد «مؤثر» و «متأثر» از سطح نرخ سود تسهیلات بانکی را در نظر گرفت.
مثلاً به طور طبیعی سیستم بانکی با کاهش سود تسهیلات مخالف است و در مقابل، تولیدکنندگان از آن حمایت می‌کنند. دولت سال گذشته نرخ سود تسهیلات بانکی را 2 درصد کاهش داد و امسال نیز از کاهش مجدد آن حمایت می‌کند. با امیر منصور برقعی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- با توجه به اینکه کاهش سود تسهیلات بانکی همواره از خواسته‌های جدی تولیدکنندگان بوده و دولت نیز مدعی حمایت از بخش تولید است، دیدگاه شما که عضو شورای پول و اعتبار نیز هستید درباره کاهش احتمالی سود بانکی چیست؟
کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی یکی از احکامی است که در قانون وجود دارد و مصوب مجلس نیز هست و باید نرخ سود بانکی با گذشت زمان به صورتی سازنده و نزولی پیش رود و مرتبا کاهش یابد.
دولت کاملا به کاهش سود بانکی اعتقاد دارد و تصمیم‌گیری در این باره را منطبق با شرع و قانون می‌داند. دولت اعتقاد دارد کاهش سود بانکی تبعات مثبتی بر اقتصاد کشور خواهد داشت.
- شما به تبعات مثبت کاهش سود بانکی اشاره کردید. در مقابل دیدگاه دولت، عده‌ای معتقدند کاهش سود بانکی دارای پیامدهای منفی همچون خروج سپرده‌های مردم از بانک‌ها و افزایش نقدینگی سرگردان نیز هست. چه پاسخی به این استدلال دارید؟
سوءتفاهمی که درباره «کاهش سود بانکی» پیش آمده و وجود دارد این است که بعضی‌ها فکر می‌کنند کاهش نرخ سود بانکی بدین معنا است که آنچه برای سپرده‌گذاران در سپرده‌گذاری در بانک‌ها مورد توجه است (یعنی سود یا بازدهی سپرده‌گذاری در بانک‌ها) نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و سود سپرده‌ها نیز الزاما باید کاهش یابد.
اما واقعیت آن است که کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی و سود سپرده‌های بانکی می‌توانند ربطی به هم نداشته باشند.
اگر به روند به جریان درآمدن گردش پول و تعداد دفعات گردش آن توجه کنیم درمی‌یابیم که اگر تعداد دفعات گردش منابع سپرده‌گذاران در بانک‌ها به شکل مناسب تنظیم شود، می‌توان با نرخ سود یک رقمی که از تسهیلات گیرندگان گرفته می‌شود، به سپرده‌گذاران با نرخ بالاتری سود پرداخت کرد.
به عبارت دیگر، نرخ سود سپرده‌گذاری و سود تسهیلات بانکی الزاما ارتباط مستقیم و خطی با یکدیگر ندارند و دو مقوله جدا از هم هستند، اما اصل کاهش سود بانکی، یک قانون الزام‌آور است.
- دیدگاه کارشناسی مخالفی که در برابر کاهش سود بانکی وجود دارد، این است که با توجه به بالا بودن نرخ تورم، کاهش سود بانکی صحیح نیست و تعادل ساختار اقتصادی را به هم می‌زند.
با توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور، آیا در تعیین سود بانکی در سال جاری به تجربه سال گذشته در کاهش نرخ سود بانکی و میزان تاثیر آن بر تورم نیز توجه دارید؟ چه میزان کاهش سود را توصیه می‌کنید؟
ما در کشور همواره مکانیزم‌های متعددی را برای تحقق اهداف اساسی خود در اختیار داریم.
در عرصه اقتصاد و مسائل اجتماعی هیچ‌گاه با یک یا دو مکانیزم اجرایی مواجه نیستیم و راهکارهای گوناگونی برای تحقق اهداف خود مثل کاهش نرخ تورم، کاهش سود بانکی و یا رونق‌بخشی تولید وجود دارد.
برخلاف بحث‌هایی که مطرح است، کاهش سود بانکی (که یک تکلیف قانونی و اعتقاد ملی است) حتماً قابل تحقق است، اما میزان این کاهش نرخ سود بانکی به برآیند بررسی‌های کارشناسی و اقتصادی بستگی دارد.